Onder Nederlandse militairen is aanzienlijke twijfel over de missie die zij in Afghanistan uitvoeren. Een peiling van het TV-programma NOVA en vier militaire vakbonden liet dat zien. Iets meer dan de helft – 51 procent – vond de missie in de afghaanse provindie Uruzgan “niet zinvol”. Er is onvrede over werkomstandigheden zelf: 53 procent vindt de rustperiodes tussen twee periodes van uitzending te kort. Er is onvrede degenen die ze hebben gestuurd, en over de berichtgeving. “Ook voelt 73 procent zich niet gesteund door de Nederlandse politiek. Die steun ondervinden ze wel van hun thuisfront (opm. Peter Storm: daarmee bedoelen ze, zo bleek gisteren uit NOVA zelf, familie en mensen in de eigen omgeving) (…) Bijna zes op de tien zegt dat de media geen getrouw beeld geven van de missie.”
De kern van de klacht van militairen, vrij vertaald op basis van het kijken naar NOVA: terwijl men in Den Haag en de media voral kibbelt over de vraag of er nu sprake is van een opbouwmissie of een vechtmissie, moeten de soldaten doodgewoon oorlog voeren om een beetje veiligheid te scheppen en zich staande te houden.
De twijfels binnen het militaire apparaat over wat ze in Afghanistan aan het doen zijn, komen tegen de achtergrond van berichten dat de héle Westerse interventie- en bezettingspolitiek in dat land steeds dieper in de problemen zakt. De oorlog wordt steeds heviger. Gisteren berichtte Aljazeera bijvoorbeeld over een Amerikaans bombardement, als reactie op een aan de Taliban toegeschreven aanval. het gebeurde in de Westelijke provincie Farah. De Taliban-aanval doodde drie Afghanen – soldaten en politiemensen. Het bombardement doodde dertig mensen van de Taliban volgens de Afghaanse legercommandant in de regio. Vandaag berichtte hetzelfde Aljazeera dat de Taliban een district in de provindie Ghazni in handen gekregen hebben door een aanval waarin ze politie- en andere functionarissen gevangen namen.
Intussen geeft Anand Ropal in de Christian Science Monitor van 29 mei 2008 meer gegevens over de oorlog in Afghanistan. Meer geweld: alleen al afgelopen week 24 doden. Tot nu toe in 2008 minstens 1200 doden. Groeiende kracht van de Taliban, die niet louter wordt verkregen met gewld en intimidatie, maar wordt gevoed door de zwsakte en incompetentie van de regering van president Karzai. Die man verliest steeds meer steun. “President [Hamid] Karzai kreeg 40.000 stemmen van de provincie Kapisa, maar nu ou hij er nog geen vijf krijhgen”, zegt een plaatselijk politicus. De Verenigde Staten reageren met het voornemen om nog méér soldaten naar Afghanistan te sturen.
Over de groeiende Amerikaanse inzet in Afghanistan heeft Paul Rogers een mooi stuk geschreven dat te lezen is op de website Open Democracy. Ook hij signaleert hjet groeiende geweld en het plan van de VS om haar gevechtskracht er uit te breiden. Hij gaat nader in op de pogingen om Pakistan onder druk te zetten. provincies in het grensgebied met afghanistan worden, na overeenkomsten met plaatselijke leiders, met rust gelaten en dienen als uitvalsbasis voor Taliban-activiteit in Afghanistan. Aan beide kanten van de grens wonen mensen van dezelfde bevolkingsgroep, de Pashtuns of Pathanen, en oom ideologisch is er veel verwantsschap tussen de Taliban in Afghanistan en ginvloedrijke islamistische groeperingen in die Pakistaanse provindies. Zolang die provincies niet onder centraal gezag staan, kan de Taliban maar moeilijk worden bestreden. Maar druk uitoefenen op de Pakistaanse regering valt niet mee; politici willen niet graag gezien worden als al te pro-Amerikaans.
Intussen heeft de VS zelfs de lang verwaarloosde jacht op Al Qaeda en haar kopstukken Bin Laden en al-Zawahiri weer prioriteit gegeven. Rogers is sceptisch: zelfs als het zou lukken om deze twee gevangen te nemen of te doden, dan nog is daarmee het wijdvertakte netwerk Al Qaeda bepaald niet uitgeschakeld. Het gevangen nemen van Saddam Hoessein leidde bepaald ook niet tot de ineenstorting van de gewapende strijd tegen de Amerikaanse bezetting in Irak. Het is een dagdroom dat dit bij de uitschakeling van Bin Laden wezenlijk anders zoulopen, zo betoogt Rogers.
Het pakken van Bin Laden was – zo helpt Max Kantar ons herinneren in een artikel op Countercurrents.org – kort na 11 september 2001 het voorwendsel voor de VS om Afghanistan aan te vallen. Op een aanbod van de Taliban – toen de machthebbers in het land – om Bin Laden uit te leveren als de VS met bewijs voor zijn schuld aan ’11 september’kwamen. Geen sprake van, volgens de Amerikaanse president. “We weten dat hij schuldig is”, zo reageerde Bush botweg.
Enkele weken na het begin van de bombardementen veranderde het westerse oorlogsdoel opeens. Een Britse admiraal zei dat de bommenregen door zou gaan “totdat [de Afghjanen] voor een verandering van hun leiding zorgden.” Geen uitlevering van Bin Laden, maar de val van de Taliban was nu oorlogsdoel. Nadat dit bereikt was, verdween de aandacht voor Bin Laden tijdenlang. In maart 2002 zei Bush dat het “hem niets kon schelen waar Bin Laden was.”
Zo heel belangrijk vond Bush het vinden van Bin Laden niet. Het was een mooie smoes voor een oorlog waarvan de echte redenen veel te maken hadden met het wonnen van controle over een land waardoorheen een route voor een strategisch belangrijke gaspijpleiding loopt. strategische controle over energiebronnen en energievervoer: dát is belangrijk oorlogsmotief voor de Amerikaanse aanval in 2001 en de voortdurende bezetting van dat land. En de Nederlandse inzet draagt bij aan die Amerikaanse doelstelling.
De eis die nu ook de SP opnieuw naar voren brengt, met een nieuwe Afghanistan-krant, is en blijft dan ook terecht: de Nederlandse troepen moeten daar weg. Het precieze scenario dat de krant schetst is wat dubbelzinnig. De SP pleit voor onderhandelingen, en dan kunnen de troepen weg en kan er echte wederopbouw plaatsvinden. Onduidelijk is echter of er eerst onderhandelingen op gang gebracht moeten worden – en door wie precies – en dat de troepen daarna weg kunnen. Of moeten de troepen sowieso weg en moet dat ruimte bieden aan onderhandelingen? Mij lijkt het beter om sowieso de troepen terug te trekken. Of de regering-Karzai, beroofd van onmisbare militaire steun, dan onderhandelingen zoekt met haar vijanden, of onder druk van die vijanden ineenstort, is uiteindelijk niet aan de Westerse politici om uit te maken. Links heeft als taak de druk opp te voeren zodat die troepen teruggetrokken worden. Het uitdokteren van diplomatieke scenario’s valt wat mij betreft niet onder de rol die links te spelen heeft.
Maar afgezien van deze vaagheid is de krant nuttig. cijfers over de kosten van de Nederlandse operatie in Afghanistan zijn onthutsend: een totaal van 1,6 miljard is al in zicht. Korte interviews met drie SP-kamerleden die er onlangs geweest zijn, en met SP-kamerlid Farshad Bashier die er geboren en opgegroeid is, laten zien hoe onzinnig de poging is om met geweld vrede en wederopbouw te brengen. Ook de SP wijst er in deze krant op dat Nederland met haar militairen in feite niet de belangen van de Afghaanse bevolking dioent, maar de belangen van de Verenigde Staten ondersteunt. De krant is on-line als PDF te lezen, en verdient ruime vespreiding. Het kan een waardevolle impuls zijn voor een zo hoogst noodzakelijke herleving van de vredesbeweging tegen de Westerse bezetting van Afghanistan.