Even iets anders te doen gehad…

Ja , ik weet het, na pakweg een week lang dagelijks een stuk opeens een paar stille dagen op dit weblog. Reden: zie andere blog, over optredens in Eindhoven en Den Bosch, in Breda en in Tilburg. Morgen of overmorgen ongetwijfeld nieuwe stukken alhier.

Grote staking in Tsjechië

Rond 985.00 mensen hebben afgelopen dinsdag gestaakt in de Tsjechische Republiek. Dat zegt vakbondsleider Milan Stech. Hij kondigde aan dat er wellicht meer protesten komen.

De één-uurs-staking was een protest tegen hervormingsplannen van de regering die volgens vakbonden loondaling in meerdere sectoren en inflatie meebrengen. Ook verzetten bonden zich met de staking tegen het voornemen van de regering om in te grijpen in de pensioenvoorziening – zoals in tal van Europese landen momenteel gebeurt.

Onder de stakers waren 306.000 ambtenaren. Derrtigduizend personeelsleden in ziekenhuizen staakten, evenals duizenden artsen; spoorwegarbeiders legden het treinverkeer plat, een kleine groep leden van de landarbeidersvakbonden blokkeerden een half uur een snelweg naar de hoofdstad Praag.

Premier Topolanek sprak van een politiek staking vanuit de sociaal-democratische partij CKSS. En ja, Stech, de al genoemde vakbondsleider, is tevens senator voor die partij. Als die partij inderdaad bij de staking helpt, doet ze echter jusit iets wat links hóórt te doen: protesteren tegen verslechteringen in het bestaan van arbeiders. Natuurlijk is dat niet leuk voor een rechtse regering, maar dat is dan pech.

Vakbondsleider Stek zegt dat de staking opkomt voor “de samenleving(…) waarvoor de bij de revolutie van 1989 hebben gemanifesteerd, namelijk een sociale markteconomie.” Het heeft er veel van weg dat het de stakers gewoon om de eerste helft van dat begrip “sociale markteconomie” te doen is. En dat ís ook de kern

Gegevens uit: “Government steps unite Czech unions- leaders”, CeskeNoviny.cz, 25 juni 2006 (via Labourstart.org gevonden); en “Tsjechische openbare sector staakt tegen besparingen”, De Morgen, 24 juni 2006.

Hoe je een fascist herkent (deel 2)

Geert Wilders plaatst zich, zowel met zijn opvattingen als met de manier waarop hij die opvattingen hanteert en er reclame voor maakt, vér rechtsbuiten de hoofdstroom van de gevestigde politiek. Dat maakt hem op zich nog geen fascist – er zijn meer uiterst-rechtse politieke tradities die buiten de gangbare consensus vallen. Maar hij situeert zich daarmee wél in het terrein waarin fascistische politiek zich pleegt te bevinden in liberaal-democratisch geregeerde staten als Nederland.

De afstand die Wilders kiest tegenover de gangbare politiek – die reikt van christelijk (CU, CDA, maar niet SGP), conservatief en liberaal (CDA, VVD, D66) rechts tot sociaaldemocratisch (PvdA, maar ook GL en minstens de hoofdstroom van de SP) links – blijkt uit het harde soort racisme dat Wilders propageert. Op zichzelf is racisme ook binnen de politieke hoofdstroom helaas niet ongewoon. Het idee dat mensen weliswaar gelijke rechten hebben maar dat ‘we’ aan mensen van buitenlandse herkomst toch allerlei eisen mogen stellen is grondslag van het min of meer afgedwongen aanpassingsproces dat in Den Haag ‘intergatie’ heet. En de zorg over mensen die als ‘gelukzoekers’ hierheen komen en daarmee ‘onze sociale zekerheid en arbeidsmarkt onder druk zetten’.  Hier zit wel degelijk een racistische ondertoon in, maar aan de formele gelijke rechten tussen mensen van verschillden bevolkingsgroepen wordt niet openlijk getornd.

Dat is anders bij Wilders’ racisme. Ja, hij formuleert zijn islamofobie bij voorkeur als een radicale afwijzing van de Islam als religie, een godsdienst die hij aanduidt als een kwalijke ideologie. Maar hij heeft wel degelijk de hele bevolkingsgfroep van mensen met een Islamitische achtergrond op het oog. Twee voorbeelden tonen dat aan.

Neem deze uitspraak maar eens: “Stuur de moslims die problemen veroorzaken het land uit, met familie en al.” Het is één van de 75 uitspraken die de antiracisme-groep Nederland Bekent Kleur (NBK) heeft toegevoegd aan een dossier om een aangifte wegens racisme die NBK tegen Wilders en de PVV heeft gedaan kracht bij te zetten. Zelf vind ik het doen van aangifte wegens racistische uitspraken geen gezonde strategie om racisme te stoppen: je maakt de gevestigde staatsmacht er mee tot scheidsrechter in wat je wel en wat je niet kunt zeggen, en dat keert zich uiteindelijkveel meer tegen een progressief gevruik van meningsvrijheid dan tegen het misbruik dat Wilders ervan maakt. Maar dit nu even terzijde. En het in kaart brengen van racistische uitspraken heeft zelf wel degelijk nut.

Wat maakt genoemde uitspraak racistisch? Het willen uitzetten van een Moslim die ‘problemen maakt’  is al erg genoeg, het is een aanval op een godsdienstige groepering. Moslims willen uitzetten en Christenen niet, is ongelijke behandeling. Maar het is nog geen racisme. 

Het uit willen zetten van de hele familie in dit verband is dat echter wél. Want dan gaat het niet meer om de religie van mensen, maar alleen nog om het feit dat mensen familie van elkaar zijn. Als ex-Moslim Jahmi, van het inmiddels opgedoekte comité van ex-Moslims, een neef zou hebben die volgens Wilders wegens wangedrag gedeporteerd moet worden, dan moet Jahmi volgens Wilders’ logica dus mee. Familie, nietwaar? Hier valt Wilders geen Moslims als geloofsgroep aan. Hier valt hij mensen met een achtergrond of herkomst in Moslim-gemeenschappen aan, niet enkel mensen met een Islamitisch geloof..

Duidelijker wordt het nog in een interview dat Wilders gaf aan het NRC, enige tijd na zijn beruchte filmpje. De interviewer vraagt: “U wilt een immigratiestop uit moslimlanden. CDA-fractieleider Van Geel vroeg u hoe u wilt controleren of een Turk die zich bij de grens meldt een moslim is. U gaf niet echt een antwoord.” Wilders: “Die Turk komt er niet in. Want die komt uit een moslimland.” Interviewer: “Er wonen ook  joden en christenen in Turkijë.” Wilders: “Die komen er niet in, tenzij het gaat om asiel.” Interviewer: “Een moslim uit Amerika wel.” Wilders: “Ja, want dat is geen moslimland. De problemen komen natuurlijk door moslims uit Marokko en Turkije.” Maar dus niet alleen door Moslims uit die landen. En dus ook niét door Moslims uit allerlei andere landen.

Wilders wil een immigratiestop, niet op religieuze maar wel degelijk op etnische basis. Hij wil Marokkanen en Turken kunnen weren, punt. Achter de aanval op ‘de islam’gaat een afwijzing van hele bevolkingsgroepen  schuil. Nou ja, schuil… het komt in dit stuk interview nogal openlijk voor de dag.

Dit punt verdient aandacht, om een simpele reden. Te vaak hoor je nog mensen in dit verband zeggen: maar je mag toch wel kritiek op de Islam uiten zonder als racist te worden weggezet? Uit bovenstaande blijkt echter duidelijk dat het hier niet gata om godsdienstkritiek, maar om het ongelijk behandelen en van rechten beroven van hele bevolkingsgroepen, niet eens vanwege hun giodsdienst maar simpelweg vanwege hun herkomst. Als dat geen racisme is, wat dan wel?!

Europa in oorlog tegen migranten en vluchtelingen

Migranten en vluchtelingen op zoek naar een draaglijk leven staan tegenover een keihard gewapend Europa, in de vorm van zowel de afzonderlijke Europese staten als de EU gezamenlijk. Zowel aan de buitengrenzen als binnen Europa zef voeren veel van deze ogenschijnlijk weerloze mensen allerlei acties. Gelukkig krijgen ze hier en daar steun van anderen in hun rechtvaardige strijd. Enkele frontberichten in deze wrede oorlog.

• “Tientallen Afrikaanse  migranten zijn in de nacht van zaterdag op zondag de Spaanse enclave Melilla aan de Marokkaanse kust binnengedrongen.(…) De Afrikanen drongenzich langs Marokkaanse bewakers en Spaanse agenten bij een grensovergang” (Nieuws.nl, 23 juni). Nadat sommigen zich hadden verstopt werden ze ontdekt, waarna sommigen van hen de politie met stenen bekogelden en verwondden zelfs een agent, aldus het bericht. Gek he dat je boos bent, als je weet dat na ontdekking deportatie geheid volgt?!
• De avond erop probeerden twintig mensen dezelfde Spaanse enclave binnen te komen. Ze kozen daarvoor het moment dat in de EK-wedstrijd Spanje-Italië strafschoppen werden genomen (Nieuws.nl, 23 juni 2008). Helaas, de bewakers waren onvoldoende door het voetbal in beslag genomen, de actie mislukte.
• In de Begijnhofkerk in Brussel begonnen rond 170 vluchtelingen op 8 mei een hongerstaking (Brusselsnieuws.be, 8 mei 2008). Ze willen duidelijkheid en papieren. Vlak ervoor waren  12 mensen zonder verblijfsvergunning tijdens een manifestatie opgepakt. Dat was de directe aanleiding om met de hongerstaking te beginnen.
• De actie duurt nog steeds voort en krijgt steun vanuit zowel het ABVV, de sociaaldemocratische vakbondsfederatie,  als vanuit het ACV, de Christelijke vakbondskoepel). (Brusselsnieuws.be, 19 juni). Een lid van het ACV heeft zich intussen bij de hongerstaking aangesloten en laat daarmee zien wat solidariteit is. “Hij wil daarmee een brug slaan tussen de wanhoop van deze mensen en de organisatiekracht van de arbeidersbeweging”, zo staat te lezen op een oproep, geplaatst op de website van VOEM,  hetgeen staat voor Vereniging voor Ontwikkeling en Emancipatie van Moslims. (dank aan een anomiem contactpersoon in Vlaanderen die me inseinde over deze prachtige actie…)
• En Nederland hebben op 15 juni rond de twintig mensen op en rond het detentiecentrum ‘Kamp Zeist’actie gevoerd tegen het opsluiten van vluchtelingen aldaar. De actie was op touw gezet door de Anarchistische Anti-deportatiegroep Utrecht. Spandoeken met teksten als ‘Stop uitsluiting opsluiting uitzetting’ en ‘Geen mens is Illegaal’ maakten duidelijk waar het om ging. Actievoerders vertelde achteraf dat gevangen vluchtelingen terugzwaaiden en dergelijke. Bot optreden van onder meer een speciale eenheid maakte aan de actie een einde. Indymedia.nl heeft op en vanaf 15 juni , van actievoerders zelf maar  ook uit gevestigde media, bijeengebracht.

Het zijn slechts een paar schermutselingen. Achtergronden over migratie, oorzaken, gevolgen en consequentyies van het beleid om ze zoveel mogelijk uit te sluiten, lees je in een mooi maar hier en daar lastig geschreven stuk van Saskia Sassen, 19 juni geplaatst op de website Open Democracy. Zij bespreekt daarin onder meer hoe het uitsluiten van migranten de privacy, rechtsbescherming en democratische vrijheden in Westerse staten uitholt,hoe neoloiberaal beleid in arme landen het bestaan van mensen zo zwaar maakt dat ze weg willen, hoe neoliberaal beleid in Westerse landen armzalige banen aan de onderkkant van de arbeidsmarkt schept die dan door migranten zonder papieren vervuld worden, en hoe migranten bvia geld dat ze terugsturen naar hun familie economisch bijdragen, ook richting hun land van herkomst. Nuttig artikel voor wie verder wil komen dan medeleven en terechte verontwaardiging alléén.

George Carlin, radicale stand-up comedian, overleden

Verdrietig nieuws vandaag, ik zag het op Lenin’s Tomb. George Carlin, stand-up comedian in de VS, is overleden op de leeftijd van 71 jaar. Zijn hart heeft het begeven.

Ik ga hier niet een uitgebreide biografie geven. Dean Goodman heeft een aardig overzichtsstuk op Reuters, en ook Associated Press heeft een herdenkinsartikel.  Opvallende dingen: hij is zo’n tegendraads iemand die als vrij conservatief iemand  is begonnen, en steeds radicaler is geworden. Hij nam het het allemaal op de hak: oorlog, racisme, seksuele onderdrukking en hypocrisie, religie in al zijn repressieve vormen.  “Ik heb geen vormen van geloof of loyaliteiten. Ik geloof niet in dit land, ik geloof niet in een religie, of in een god, en ik geloof niet niet in al die door mensen gemaakte instititionele ideeën.” Zo vatte hij in 2001 zijn opvattingen samen.

Ik kende hem nog niet lang, eigenlijk pas sinds eind vorig jaar toen diverse bekenden mij op videostukken van hem wezen. Ik zal zijn venijnige en humoristische stem missen, zulke mensen als hij hebben we nodig. Hieronder een paar video’s van hem. In de eerste reduceert hij de Tien Geboden vakkundig tot twee, en voegt er eentje van zichzelf aan toe: ‘gij zult uw religie voor uzelf houden.’ In de tweede maakt hij van de Golfoorlog van de VS tegen Irak uit 2001 tot een geval van hevige penisnijd tussen George Bush de oude en Saddam Hussein.

Vido-stukken:

The Ten Commandments

We Like War

Opm.: De video’s rechtstreeks op dit weblog plaatsen lukt me niet, het zal wel mijn onhandigheid zijn. Vandaar alleen eventjes de links hierboven. Er zijn er natuurlijk veel meer, maar die spoor je via YouTube met groot gemak zelf op. Het is de moeite meer dan waard.

Hoe je een fascist herkent (deel 1, nieuwe reeks)

Een hele tijd terug, nog op de vorige locatie van dit weblog, begon ik een serie stukken waarin ik probeerde uit te leggen waarom Geert Wilders een soort van fascist was. Het is tijd om de draad weer op te pakken en die serie voort te zetten, want ik ben nog steeds deze mening toegedaan. En met de ruzie in het TON en de winst die Wilders prompt in peilingen vangt, is hernieuwe aandacht voor zijn politiek niet overbodig.

Een vrij gangbare methode om thet fascistisch karakter van een persoon of partij (pardon, ‘Beweging’) op te spoiren, gaat ongeveer als volgt. Je geeft een beschrijving van wat fascisme is, met een lijstje kenmerken.  Je bekijkt vervolgens de person of organisatie, loopt de checklist af en kijkt of aan (bijna) alle punten is voldaan. Zo ja: fascist. Zo nee: geen fascist. Om met de onder revolutionaire marxisten erkende definitie te beginnen: fascisme is een beweging met de ambitie om een volslagen dictatuur te vestigen en ieder georganiseerd arbeidersverzet met terreur te breken. Zo’n beweging bouwt aanhang door extreem nationalisme en racisme op te stoken; die aanhang wordt geactivieerd in knokploegen en paramilitaire organisaties, die de georganiseerde arbeidersbeweging te lijf gaan. deze beweging krijgt van grote ondernemers ruimte en financiële steun als zij hun positie en hun winsten zodanig bedreigd achten dat zij  in hoog tempo loondalingen van tientallen procenten door willen drukken, de sociale zekerheid af willen schaffen, de staat in willen richten als dictatuur zodat ze binnenlands verzet kunnen breken en over de grenzen aan het plunderen kunnen slaan. Maar het zijn niet de kapitalisten die die fascistische massabeweging vormen: het zijn vooral losgeslagen, door crisis wanhopig geworden mensen uit de middenklasse wiens frustraties via nationalisme en racisme gericht worden tegen vermeende dreigingen, en uiteindelijk tege de georganiseerde arbeidersbeweging zelf.

In de vorm van een keurige checklist krijg je dan: 1 vastbeslotenheid de arbeidersbeweging te breken, te verpletteren; 2. streven naar een absolute dictatuur, om ieder herstel van arbeidersverzet langdurig onmogelijk te maken; 3. een, uiteindelijk gewapende, massabeweging die dit gaat doen; 4. nationalisme en racisme als bindmiddel voor deze massabeweging; 5. de kleinburgerij, aangevuld mat gedemoraliseerde, vaak werkloze arbeiders, als sociale basis voor deze massabweweging; 6. (delen van) het grote kapitaal als diegenen wiens belangen deze massabeweging uiteindelijk dient: winstherstel tegen iedere prijs. “De historische functie van het fascisme is het verpletteren van de arbeidersklasse, het vernietigen van de organisaties van de arbeidersklasse, en het verdrukken van de politieke vrijheiden op een ogenblik dat de kapitalisten zelf niet in staat zijn om zelf te regeren en te domineren op  basis van ee democratisch apparaat”, zo omschreef Leon Trotski in 1934 de kern in ‘Wither France?’, een stuk  over de fascistische dreiging in Frankrijk. Trotski was en blijft de revolutionair aan wie we de scherpste analyses van de opkomst van het fascisme vóór de Tweede Wereldoorlog te danken hebben.

Leggen we deze checklist naast de politiek van Wilders, dan zijn de overeenkomten er, maar ook de verschillen.  Ja, de vijandigheid jegens de arbeidersbeweging is groot (punt 1.). Ja, nationalisme en racisme zijn wezenlijk deel van het ideologische bindmiddel dat Wilders hanteert (punt 4.). Ja, de sociale basis, en vooral de ruggengraat ervan, heeft wel degelijk een oververtegenwoordiging van kleine ondernemers en vergelijkbare midenklasse-mensen (punt 5).  Ja, economische eisen passen bij de belangen van dat deel van het kapitaal dat geen compromissen meer wil, maar frontaal met verzorgingsstaat en bescherming voor arbeiders wil breken (punt 6.). Maar nee, nergens pleit hij voor afschaffing van democratie en invoering van een openlijke dictatuur (punt 2). En nergens brengt hij knokploegen op de been om tegenstanders aan te vallen (punt 3). Dus kun je Wilders beter geen fascist noemen, luidt veelal de kritiek – vooral vanwege de afwezigheid van knokploegen, van een poging om gewelddadig de straten te veroveren als onderdeel van een strategie om de macht te veroveren. En dus zien we Wilders omschreven met dat afschuwelijk verhullende woord ‘rechts-populist’. Waarom dat verfoelijke begrip in linkse analyses niet thuishoort ga ik een andere keer uitleggen.

Wat in deze checklist-aanpak ontbreekt, is een goed oog voor dynamiek. Je moet niet alleen kijken naar wat iets nu ís, maar naar hoe het zich ontwikkelt, waar het vandaan komt en waar het heen gaat. Als iemand begint als zeer rechtse VVD-er met een islamofobe tic, maar vervolgens met steeds hardere taal richting mensen met een moslim-achtergrond komt, een steeds scherper nationalisme aanjaagt, compleet met loyaliteitseisen en dus dreigende uitbanning als volksvijand van degene die als niet loyaal wordt neergezet; als die iemand een sociaal-economisch programma gaat pushen waarin minimumloon wordt afgeschaft en vakbonden effectief werken onmogelijk wordt gemaakt; als die politicus grof geweld van politiekant aanmoedigt, opsluiting zonder vormen van proces een goede zaak vindt en daarmee minstens enkele methoden van dictatuur begint over te nemen; als die persoon het parlementaire politieke gebeuren enkel en alleen nog gebruikt om zijn boodschap erin te beuken – is iemand dan niet stevig op weg zich te ontwikkelen van een rechtse liberaal naar een… tsja, fascist? Ook als de knokploegen ontbreken – vooralsnog?

Om de zaak te belichten koos ik destijds in mijn serie nu eens eventjes niet voor bovenstaande checklist-aanpak. Ik deed iets anders. Eerst heb ik aangegeven dat ik niet elk autoritair politicus, niet elke generaal-aan-de-macht, niet elke vorm van dictatuur en onderdrukking, zomaar als fascisme bestempel. Daarna ben ik – wel met iets als een checklist in mijn achterhoofd, maar meer inventariserend, rondsnuffelend – begonnen om de opvattingen van Wilders en de PVV in kaart te brengen, en parallellen en verwantschappen naar boven te halen.

Zo heb ik gewezen op het racisme dat, veelal in de vorm van islamofobie, het ideologische stokpaardje van Wilders is. Ik heb laten zien dat dit veel verder gaat dan het alledaagse, helas wijdverbreide racisme van ze-komen-profiteren-van-uitkeringen-en-ze-pikken-onze-banen-in – een innerlijke tegsnstrijdigheid, op de hak genomen in een spotprent op de website van Doorbraak.  Het racisme van Wilders gaat verder, het is een mechanisme om ‘het volk’ (de goeden) af te schermen van aangewezen buitenstaanders  (de slechten), diede natie bedreigen. Racisme functioneert om nationale loyaliteit af te dwingen, het is zowel bindmiddel van de (potentiële) aanhang als uitsluitingsmiddel van hele bevolkingsgroepen. En met het openlijk erkennen van ongelijkheid van hele bevolkingsgroepen breekt Wilders met het gelijkheidsbeginsel dat ook in beperkte vormen van democratie althans formeel hoog wordt gehouden. Ook hier betoont Wilders zich geestverwant van fasctisctische stromingen.

Verder belichtte ik de autoritaire trekken in Wilders’ programma, en de economische doelstellingen waar die neigingen bij pasten. Zijn economische programma houdt een zeer verregaande aanval op arbeidersrechten inhoudt. Ik zei erbij dat het zeer onwaarschijnlijk was dat vakbonden de afschaffing vanhet minimumloon zomaar gaat accepteren. Doorvoering van dit soort dingen betekent een hevige botsing met vakbonden en links. Wil Wilders dat winnen dan heeft hij aan het gangbare optreden van politie en justitie niet genoeg, dan zal hij de methoden van een politiestaat moeten hanteren.

Of hij zich dat realiseert weet ik niet. Maar de economische kern van Wilders’ programma is wel degelijk een impliciete oproep tot een keiharde dictatuur. Wilders’ autoritaire geluiden over internering zonder proces en het met scherp laten schieten op ‘relschoppers’ wijzen erop dat hij van dictatuur-methoden op zijn minst niet afkerig is.

Tot zover was ik vorig jaar iongeveer gekomen. In komende stukken komt wel degelijk ook het ontbreken van knokploegen, en de waarde daarvan als definiërend kenmerk, aan de orde. Wordt dus vervolgd…

Hoe een TON uiteen kan vallen

Wat een grap. Je heet Verdonk. Je  wilt een rechtse club opbouwen, je wilt het spectaculaire succes van de Lijst Pim Fortuyn (LPF) herhalen, maar je wilt niet het onderlinge geruzie, ministers vanb je partij die ruziemakend het kabinet op zijn kop zetten, keer op keer nare pers, om uiteindelijk vrij roemloos achter de horizon te verdwijnen. Je wilt een rechtse doorbraak, maar zonder dat de baantjesjagers en geldwolven elkaar levend verslinden en je hele project onmogelijk maken.

Dus wat doe je? Je begint een beweging, met jezelf als enige lid. “Naar voorbeeld van Wilders kent haar politieke beweging geen ledenzoals een politieke partij, mar sympathisanten en begunstigers. De schrik voor LPF-toestanden zit diep”, aldus De Volkskrant van 31 maart 2008.  Geen intern gedonder, alles onder controle. Je jat de retoriek van Fortuin, ik doe wat ik zeg, recht door zee, de hele mikmak, je wappert met veel vlagvertoon de media en de opiniepeilingen binnen – en je hebt de regie lekker in eigen hand. Leden die stennis kunnen trappen, mensen met een eigen willetje, die heb je immers slim buiten de deur gehouden?

Maar nu dit bericht, uit De Volkskrant van 19 juni: “Dit zijn LPF-toestanden, vindt ook Rita zelf”. Topadviseur Sinke isn opgestapt nadat blijkt dat hij zijn partner en anderen heeft betaald, terwijl volgens verdonk de deal was dat hij gratis zou werken voor de Goede Zaak. Sinke zegt: ja ik wel, maar die anderen niet, en bovendien heb ik Rita gewaarschuwd dat ze teveel geld uitgeeft. Zo’n soort ruzie dus. “Net als bij de LPF – veel emoties, botsende ego’s en rondvliegende modder”, vertelt het Volkskrant-artikel.

Ook als je maatjes geen lid zijn, maar alleen maar geldschieter, topadviseur of weet ik wat, daarom kunnen ze van je club nog wel een cirkus maken dat zichzelf  voor het oog van het ganse land sloopt. Dat krijg je ook wel als je je ‘Beweging’ zo openlijk profileert als de Redding van Ondernemend Nederland. Dan zuig je de geldwolven en carrièrejagers aan. En die hebben geen lidmaatschapskaart nodig om hun ambities na te jaren en hun ego’s te laten gelden.

Vrolijkheid rond dit alles is gepast, maar we dienen het niet te overdrijven. De radicale antiracistische groepering Doorbraak schrijft op haar website naar aanleiding van de ruzie: “Hopelijk deinzen ondernemers en geldschieters er nu voor terug om de TON-partijkas te spekken. Eenzelfde fiasco als de snelle ineenstorting van de LPF is immers best mogelijk.” Dat klopt. Maar daarmee zijn we nog niet van dit soort hard rechtse politiek af. Terecht  wijst Doorbraak er echter ook op dat een inhoudelijk tegenwicht vanuit links veel te veel ontnreekt, en acties zoals afgelopen avond in Deventer en komende maandag in Zoetermeer blijven noodzakelijk.

Daar komt iets bij. TON zit in de problemen, maar zelfs als die groep zou instorten is daarmee de aanhang ervan niet weg. Vandaag liet een peiling al zien hoe het werkt: vier zetels minder voor Ton, twee zetels méér voor Wilders (Nieuws.nl, 29 juni) als er nu verkiezingen zouden zijn. Wilders’ PVV – ook zo’n ‘Beweging’ met maar één lid – is in de kern net zo uit op versterking van keiharde ondernemersmacht. Maar in het politieke profiel domineert islamofoob- en ander racisme veel sterker. Deze groep zou wel eens kunne profiteren nu het cirkus-Verdonk in de problemen raakt.

De PVV heeft veel minder het imago van een handvol snellle zakentypes die een politiek kopstuk gebruiken om het land zo’n beetje over te nemen. Elementen als racisme, nationalisme en de verdediging van een sterke hardhandige staat domineren de PVV-politiek. De groep is extremer dan ToN – maar ook hechter, minder geneigd tot openlijk waarneembare interne conflicten. Als een kapotte TON een versterkte PVV met zich meebrengt, dan zijn we bepaald niet veel opgeschoten. Reden temeer om niet af te wachten tot uiterst rechts zichzelf sloopt – een hard openlijk links tegenwicht is vereist.

iets  bijgewerkt 21 juni 13.20 (Ned. tijd)

Staking streekvervoer: bescheiden maar belangrijke overwinning

De grote staking in het streekbusvervoer is voorbij, de balans kan worden opgemaakt. Als ik moet kiezen tussen twee opties: het was een overwinning of het was een nederlaag, dan zeg ik: het was een overwinning – maar geen hele stevige. De uitkomst is gunstiger dan zonder staken zou zijn bereikt, maar er zitten belangrijke gaten in het succes.

Ik kan me in grote lijnen vinden in de woorden van Bart Griffioen op de website van de Internationale Socialisten: “Dat werkgevers in het principe-akkoord tegemoet lijken komen aan de vakbondseis van 3,5 procent loonsverhoging, inclusief een halve procent verhoging van de eindejaarsuitkering en een tegemoetkoming in de ziektenkostenpremie, is resultaat van de staking.” Elders in het stuk spreekt hij van “het doorzettingsvermogen van de buschauffeurs dat de druk op de ketel hield” en  “aanhoudende actiedruk”. Inderdaad: het resultaat dat is behaald is precies dát: resultaat van hard actievoeren, van staken.

Dat is een andere benadering dan die van Emile Roemer op de SP-website. Die eist zo’n beetje de eer op van het succes: “Gelukkig steunde de Kamer mijn voorstel om de staatssecretaris naar de onderhandelingstafel te sturen. Wij hebben haar duidelijk verteld dat ze niet met een lege portemonnee mocht aanschuiven en ik ben dan ook ontzettend blij en trots dat dit tot resultaat heeft geleid.” Openingszin van het desbetreffende artikel: “Het voorstel van SP-Kamerlid Emile Roemer om staatssecretaris Huizinga een oplossing te laten zoeken, heeft binnen een week resultaat opgeleverd.”  De staatssecretaris stelde inderdaad 16 miljoen beschikbaar – maar was dat vooral vanwege het verzoek van Roemer of welk Kamerlid dan ook? Of weas het de volhardend volgehouden staking die de staatsssecretaris die kant op dreef? Ik denk het tweede. Het zijn de stakers die een relatief gunstige oplossing hebben geforceerd. Het Kamerwerk van de SP mag een beetje geholpen hebben om de boel parlementair gesproken in kannen en kruiken te krijgen, de hoofdrol komt de buschauffeurs toe en niemand anders.

Maar Bart Griffioen  maakt ook duidelijk dat de overwinning van kanttekeningen voorzien moet worden: de busbedrijven mogen extra kosten doorberekenen in de bustarieven. en de loonsverhoging van 2 procent voor de laatste zes van de 18 maanden dat de CAO geldt, zou wel eens veel te weinig kunnen zijn. Ik maakte soortgelijke punten woensdag eveneens. “De permanente druk op lonen, werkroosters en het gevecht o een sterke concurrentiepositie de norm zijn”, zegt Griffioen terecht. Inderdaad – en het verkopen van de ATV-dagen, zoals de CAO dat toestaat, is daar onderdeel van.

De overwinning die behaald is heeft twee dimensies. Buschauffeurs zelf hebben zoals gezegd, een betere CAO behaald dan ze zonder staken zouden hebben gekregen. Maar erg veel beter zal hun bestaan niet worden, de loonstijging houdt de inflatie min of meer bij, en dat is het wel ongeveer. Belangrijker is het demonstratieve effect naar andere groepen arbeiders. De boodschap is wel degelijk: staken heeft zin, staken doet er toe.

Bij deze balans moeten we niet in de val trappen dat we de nadruk verkeerd leggen. Ja, het is goed om te zien dat de staking de staatssecretaris dwong om met geld over de brug te komen. Maar we moeten niet doen alsof dit ene principiële breuk met het beleid is, zoals Jesse dat in het eerste commentaar op mijn vorige stuk deed. “Mijns inziens een overwinning van formaat daar de overheid de bedrijven financieel onderstyeunt, wat tegen de neoliberale marktprincipes indruist en niet zo’n beetje ook.”  De kwestie is echter dat staatssteun aan de busbedrijven niets nieuws is: het streekvervoer wordt juist deels gefinancierd door fondsen die vanuit de regering naar de provincies gaan, en vandaar naar de bedrijven zelf. Het waren bezuinigingen op die fondsen die bedrijven naar eigen zeggen klem zetten; daarom krijgen ze nu eenmalig 16 miljoen. Maar het principe van staatssteun aan de bedrijven is dus niett veranderd, van een echte inbreuk op marktwerking is dan ook geen sprake hier. Bovendien mogen bedrijven, zoals gezegd, extra kosten nu doorberekenen in de prijs van het buskaartje – dat wil zeggen, op dat onderdeel krijgt marktwerking ruimte die het eerst niet had.

Het is onjuist om de staking vooral te zien als een strijd tussen abstracties, een strijd tussen staatsingrijpen en marktwerking. Bij de vraag: overwinning of nederlaag is de kernvraag anders: gaan arbeiders – zowel de buschauffeurs als andere groepen arbeiders- er op vooruit, hebben ze resultaat geboekt met hun strijd, is de positie van arbeiders tegenover ondernemers versterkt? Dáárop is het antwoord inderdaad een voorzichtig maar hoopgevend: ja.

Staking streekvervoer loopt ten einde – met succes?

De grote staking in het streekvervoer loopt ten einde. Vakbonden roepen hun leden op om morgen weer aan het werk te gaan. Het afgelopen vrijdag bereiikte ‘onderhandelingsresultaat’ kan nu een echt CAO-akkoord worden, nu de regering met 16 miljoen euro – iets minder dan de gevraagde 21 miljoen maar meer dan de nul euro die de regering eerst bood… – over de brug komt om de uitvoering mogelijk te maken.

Hoe moeten we het reslutaat, en de staking zelf, duiden? Als het akkoord neerkomt op het onderhandelingsresultaat van vorige week, dan zijn er pluispunten maar ook pijnlijke zaken voor de chauffeurs. Pluspunt is dat de looneis van 3,5 procent is binnengehaald. Op dit punt hebben de stakers gewonnen.

Maar de CAO krijgt 18 maanden looptijd, en voor de laatste 6 maanden is 2 procent afgesproken. Die verlenging is geen pluspunt, en de 2 procent ook niet zonder meer. Niemand weet hoe dan de kosten van levensonderhoud zijn gestegen, en of die 2 procent een klein beetje genoeg is om die stijging voor te blijven. Loonstijgingen zo lang van te voren afspreken is, zeker in tijden van stijgende inflatie, voor de vakbond en de arbeiders niet gunstig. Minpuntje dus, naar mijn idee. Kwalijk is ook het feit dat vervoersbedrijven het recht krijgen de kostenstijging door te berekenen in de vervoersprijzen. Zo wordt het voor die bedrijven makkelijker om de schuld van een duurder kaartje aan de chauffeurs te geven. De bijdrage in de ziektenkostenpremie die ondernemers toezeggen lijkt me gunstig, de verhoging van de eindejaarsuitkering van een half procentop het eerste gezicht ook. Maar het openen van de mogelijkheid om ATV-dagen te ruilen voor geld is een hele slechte zaak. Financiële noodzaak zal chauffeurs kunnen dwingen hun vrije dagen te verkopen, druk van het management om chauffeurs hiertoe te bewegen om gaten in de dienstregeling op te vangen zal van de vrijwilligheid weinig heel laten. Gevolg: een verder groeiende werkdruk, ongetwijfeld leidend tot nieuw ziekteverzuim en eerder méér dan minder uitval van diensten. Slecht voor het personeel, slecht ook voor de reizigers. En over het plan van de bedriujven om pauzes nmog maar voor een deel door te betelen, lees ik niets. Is die aanval op de schaarse vrije tijd van hardwerkende buschauffeurs nu afgeslagen, of niet?

Alles bij elkaar is het resultaat geen frontale nederlaag, maar ook niet de overwinning die recht doet aan de grote volharding en inzet van de stakers. Toch is er resultaat geboekt: de chauffeurs hebben met hun 18 dagen durende staking de bedrijven gedwongen om geld te gaan zoeken in Den Haag. Ze hebben, door  de staking ook na het ónderhandelingsresultaat’ door te staken, de regering – die eerst zover mogelijk buiten het conflict wilde blijven – ertoe gebracht toch geld beschikbaar te stellen. Ze hebben met hun acties bovendien landelijke aandacht afgedwongen voor de misstanden in het streekvervoer, product van de rare mix van marktwerking, bezuinigingen grillig bureaucratisch regeringsbeleid, zoals Klaas de Vries die in kaart bracht.

Dat alles is in de kern te danken aan de strijdbare chauffeurs zelf. De bondsbestuurders opereerden veel halfslachtiger, vooral in de slotfase. Nadat de rechtbank in Groningen staken in de spits had verboden in de drie noordelijke provincies, duurde de volledige staking in de rest van het land aanvankelijk voort. Maar al snel gingen bussen ook in de rest van het land in de spits weer rijden, in een stap die paste in het beleid van de vakbondstop om er snel uit te komen. “Veel chauffeurs waren het hier niet mee eens, zo bleven stakers in Amsterdam een dag langer in de remise“, melden de Internationale Socialisten (IS). Die organisatie heeft trouwens de afgelopen weken voorbeeldige staaltjes van solidariteitswerk rond de staking laten zien.

De stakers waren hun leiding, wat strijdbaarheid betreft, af en toe een stap vóór. Zij mogen de eer opeisen voor water bereikt is. Ze hebben daarmee een goed voorbeeld gegeven van hoe je fatsoenlijke lonen en arbeidsvoorweaarden verdedigt. En met een snel slechter wordende economische situatie, met prijsstijgingen en recessiedreiging alom, zullen we zo’n verdediging hard nodig hebben ook.

Bush en Brown: gezellig babbelen, meer oorlog

President Bush heeft Londen bezocht, en protest daartegen is met overmacht op afstand gehouden. De 2500 betogers die in de buurt van Downing Street, waar de premier woont, actie voerden, kwamen tegenover een grote politiemacht te staan. Terecht accepteerden betogers beperkingen die de autoriteiten opgelegd hadden aan de demonstranten niet en probeerden sommigen door dranghekken heen te breken. De politie sloeg hard op demonstranten in. Bij het in zulke situaties gebruikelijke duw-, trekwerk- en gooiwerk -‘botsingen’, in de taal van de Guardian – pakte de politie 25 mensen op. Eén van hen was een vrouw van  60 jaar. Zij zou zich schuldig hebben gemaakt aan  “indecent exposure”, zoiets als schending van de openbare eerbaarheid. Blijkbaar wordt die eerbaarheid niet geschonden door het ontvangen van een oorlogsmisdadiger, maar wel door iemand die daar op confronterende manier tegen protesteert.

De politie heeft al een onderzoek aangekondigd naar de protesten, en spreekt er schande van. “Londen heeft een tijd te maken gehad  met een ernstige terreurdreiging, en in het huidige klimaat zijn aanvallen zoals we gezien hebben  totaal onverantwoordelijk omdat ze als dekmantel gebruikt kunnen worden voor meer sinistere ciminele activiteit.” Lees: achter betogingen kan terrorisme schuilgaan, dus moeten we betogers extra kort houden. Zo ondermijnt de staat in Groot-Brittannië het demonstratierecht.

Wat Bush is komen doen in Londen? Praten met premier Brown, ongetwijfeld over hun gezamenlijke oorlogsplannen. En, toeval of niet, dezer dagen komt uit de Britse regering weer extra oorlogstaal en oorlogsbeleid. De Britse regering stuurt samen met de VS aan op scherpere sancties tegen Iran. Op een persconferentiedie hij samen met Bush hield maakte Brown bekend dat hij een oproep hiertoe aan andere Europese landen gaat doen.. En de Britse regering stuurt extra soldaten naar Afghanistan, waar Taliban (en vast ookf strijders die daarvoor worden gehouden) spectaculair van zich doen spreken, onder meer door een gevangenis aan te vallen zodat bijna alle 1.150 gevangenen konden ontsnappen. Oorlog, meer oorlog en nog meer oorlog – dat is waarvoor de Britse regering, als nauwste bondgenoot van Bush, nog steeds voor staat.