Protesten in Thailand: contrarevolutie vermomd als revolutie

“You know, sometimes Satan comes as a Man of Peace“. Aldus Bob Dylan op een tamelijk onbekend nummer van hem uit 1983. Soms heeft Satan de gedaante van een man van vrede. Soms ziet het kwaad eruit als het goede.

Aan die woorden denk ik vaak als ik de ontwikkelingen in Thailand zie. Soms ziet een kwaadaardige contrarevolutie eruit als een revolutie, met al de verschijningsvormen waar ik doorgaans vrolijk van word. Soemtimes Satan comes as a Man of Revolution, blijkbaar.

In Thailand zien we al maanden taferelen die aan revolutie doen denken. Dagelijks demonstraties van duizenden mensen die het aftreden van de regering eisen. Blokkades van het parlementsgebouw. Ministers die op een andere plaats moeten vergaderen, maar daar ook door boze betogers verjaagd worden. En sinds gisteren de bezetting voor enkele duizenden actievoerders van het vliegveld van de hoofdstad Bangkok. Het ziet eruit als een boze bevolking tegenover een regering die haar greep aan het verliezen is.

Maar al bij goede lezing van een uitvoerig artikel in De Volkskrant – een Fortuynistische papierbundel die echter zo nu en dan ook nog nieuws en achtergronden brengt zolang het onderwerpen betreft die geen dienst kunnen doen om Marokkanen mee in de goot te trappen – zien we dat er andere dingen spelen dan een opstandig volk en een autoritaire regering. Het stuk vertelt over de felle protesten die ik hierboven aanstipte. Het stuk vertelt ook over de houding van de regering: die vermijdt tot het uiterste een openlijk gewelddadig antwoord. En het stuk vertelt over legerchef Anupang Paochinda: die roept de regering tot aftreden op, terwijl hij de demonstrante vermaant op te houden met hun acties. 

Als de regering zou opstappen, hóéven de betogers wat hun betreft natuurlijk ook niet meer te betogen. Ze zouden dan immers hun zin hebben gekregen. Anders gezegd: de legerchef maakt een keus, vermomd als neutrale opstelleing: hij heeft zich tegen de regering gekeerd. Dat de leiding van één van de traditionele instellingen van de Thaise gevestigde orde – de andere is de monarchie – tegenover de regering staat, is al een teken aan de wand: de val van de regering betekent onder dit soort druk bepaald geen stap in revolutionaire richting.

Onder demonstranten leeft een hoop en sympathie voor dit leger- een sympathie die al helemaal niet klopt met het idee dat er van een echte revolutie tegen de orde en het gezag bezig is. “De demonstranten hopen stiekem toch dat het tot een coup komt, die in één klap een einde zou maken aan het bewind van Somchai Wongsawat.” Revolutionairen hopen niet op een staatsgreep vanuit de orde en het gezag. Dat is iets voor contrarevolutionairen.

En wat verwijten ze dat “bewind” – in feite een doodgewone regering die op basis van min of meer vrije verkiezingen is gevormd? Stug doorlezen. “Zij beschouwen hem als een marionet van de afgezette premier Taksin Sinawatra.” Die Taksin was inderdaad premier – ook op basis van min of meer vrije verkiezingen – totin 2006. Toenzette het leger hem af met een staatsgreep. Tot grote opluchting en vreugde van – toen ook al – demonstranten die al maandenlang het aftreden van die regering eisten. Het huidige inspelen van betogers op het leger dat dan hun droom via een coup moet verwezenlijken blijkt een verleden te hebben.

En wat verwachten deze mensen dan van zo’n staatsgreep? “Na een coup is de democratie opgeschort en kan gesproken worden over de volgende wens van de demonstranten: het ontwerpen van een ‘nieuwe politiek’ die moet verhnderen  dat een met geld strooiende populist als Thaksin ooit nog aan de macht komt.” Kennelijk moet en mensen als Thanksin en zijn huidige geestverwant, de premier, worden tegengaan – niet door via verkiezingen of andere democratische middelen met iets beters te komen, maar door zulke mensen langs dictatoriale weg buiten te sluiten. ‘Nieuwe politiek’, inderdaad.

Iets meer over de achtergronden maakt duidelijk wat veel van de demonstranten niet bevalt aan Thaksin en ook aan de huidige regering. “Een met geld strooiende populist”, noemt De Volkskrant hem. Thaksin won, bij herhaling, verkiezingen. Corruptie speelde daarin een rol, zoals bij alle verkiezingen, alle grote partijen en alle belangrijke politici in Thailand. De leiding van de huidige protestbeweging is geen haar beter.

Maar Thaksis won met nog iets meer dan met truukjes. Hij beloofde de  arme boeren verbetering, kredieten en toegangkelijke gezondheidszorg. En hij voerde die vooornemens tot op flinke hoogten nog uit ook.  Dát is d einhoud achter die makkelijke frase: “een met geld strooiende populist”. Is het gek dat juist op het platteland mensen bij herhaling op hem stemden, en daarna op een geestverwant van hem?

Thaksin was geen progressief. Hij trad meedogenloos op tegen een revolte in het zuiden van het land, hij schond democratische rechten in als strijd tegen drugscriminaliteit verpakte campagne van onderdrukking. En ja, hij was corrupt. ook voerde hij met betrekking tot het stedelijke zakenleven een openlijk neoliberaal beleid. Dat laatste bracht delen van de vakbeweging ertoe de protesten tegen zijn regering te steunen.

Maar voor de kern van de protestbeweging was dat allemaal niet de kern. Wezenlijk was voor hen dat Thaksin niet rechts genoeg was, ten dele leunde op krachten buiten de ondernemersklasse en hun militaire en koninklijke vrienden, en die krachten zelfs tegemoet kwam. Thaksin was te democratisch en te goedgeefs voor arme mensen, daar kwam het verwijt van de stedelijke middenklasse en hun ondernemende sponsors op neer. En die middenklasse vormt de ruggengraat van de huidige protesten. Het is een rechtse revolte tegen een regering die volgens de preotesterende middenklassers te véél doet voor arme mensen, en nog te weinig in handen is van de stedelijke ondernemers en hun traditionele bondgenoten, leger en koningshuis.

Hoe nauw de banden tussen protestbeweging en het establishment van Thailand zijn, blijkt uit een achtergrondstuk dat Socialist Worker (VS) al een tijd terug publiceerde. Daar lezen we over Thaksin en zijn mengsel van positieve en uiterst negatieve beleidsdaden. Maar de oppositie, gebundeld in de People’s Alliance for Democracy (PAD), blijkt bepaald geen aanlokkelijk alternatief. De PAD heeft een zekere Sondhi Limtonghul als leider. Die man is een media-ondernemer op grote schaal, miljardair, eigenlijk een soort Berlusconi in spé.

De PAD juichte de staatsgreep van september 2006 toe. Haar leiding is verbonden met het leger, preciezer gezegd, van uiterst rechts binnen dat leger. Die banden lopen via generaal Saprang Kalamayamitr. Die heeft, volgens Socialist Worker nog steeds, gezegd dat hij zijn politieke tegenstanders desnoods persoonlijk wil doodschieten. Dát is het soort lui dat aan invloed dreigt te winnen als de huidige protesten de regering ten val brengen. Inderdaad, “sometimes Satan comes as a Man of Peace”.

Bijeenkomst over NAVO: bescheiden succes

De bijeenkomst “De NAVO en de Nieuwe Wereld Wanorde”, gisteravond in Amsterdam, was een bescheiden succes. Goede inleidingen, redelijk gevarieerde en overwegend zinnige bijdragen in de discussie, en een opkomst van pakweg zestig mensen. Een letterlijke weergave, daar begin ik niet aan, Hieronder wel wat indrukken, observaties en samenvattingen van toespraken in mijn bewoordingen.

De bijeenkomst stond in het teken van de zestigste verjaardag van het NAVO-bondgenootschap, die april 2009 in Straatsburg gevierd gaat worden. De Internationale Socialisten (IS), die de meeting van gisteravond hadden opgezet, willen vanuit Nederland mensen aanmoedigen om deel te nemen aan het, hopelijk grootschalige en felle, protest tegen dat militaire bondgenootschap en de oorlogspolitiek die daarin georganiseerd wordt. Gisteravond was eigenlijk een soort van aftrap van die mobilisatie. De IS is in dit soort activiteiten in haar element, en ik ga graag met IS-kameraden mee mee naar Straatsburg

Drie sprekers, eigenlijk vier als we Miriyam Aouragh, van de IS, meetellen die het forum opende met een korte schets van de actualiteit van oorlogen en dreigingen. Daarna nam John Rees, van de Britse Stop the War Coalition en tevens van de zusterorganisatie van de IS in Groot Brittannië, het woord. Hij wees erop hoe enerzijds de ‘Oorlog tegen Terrorisme’ zijn doelen niet bepaald bereikt; Van het voorgenomen stabiele, marktgeorienteerde en pro-Westerse Irak is geen sprake, in Afghanistan gaat het zo mogelijk nog slechter voor de Westerse bezetter. Zelfs Karzai, “de burgemeester van Kaboel” zoals Rees vrolijk sneerde, wil dat de troepen naar huis gaan, en betoonde zich daarmee “een late bekeerling tot de anti-oorlogsbeweging, maar we heten iedereen welkom…”

Maar intussen verspreidt de oorlog zich wel: naar Pakistan, naar Syrië. En met de oorlog in Georgië gaan we een gevaarlijke nieuwe fase in: niet langer alleen een grote mogendheid tegen een klein land, maar de dreiging van twee grote mogendheden die in oorlogs raken.

Intussen woedt in de VS de verkiezingscampagne, en Rees sprak de hoop uit dat Obama wint: omdat het de hoop op verandering, vooral ook in de zwarte gemeenschappen die nu eindelijk één van hun president hopen te zien worden, tot uitdrukking brengt. Rees schoot hierin naar mijn mening door met zijn uitroep: “I’ m all for Obama”.  Zeggen dat een overwinnig van Obama gunstiger is dan een nederlaag is één ding; echt tot steun oproepen is nog niets anders, en gezien de aard van de partij waar Obama kandidaat voor staat, volslagen onjuist. Ik heb daar in de discussie een paar zinnetjes over gezegd.

De strijd tegen de oorlog, en dus de actie tegen het NAVO-feestje, is volgens Rees allereerst van belang voor de mensen in landen als Afghanistan, die rechtstreeks slachtoffer zijn. Maar ook arme mensen hier zijn slachtoffer: zíj zijn degenen die onder economische druk het leger in gaan om te schieten op de arme mensen daar. Bovendien worden uit naam van de strijd tegen terrorisme onze burgerrechten ingeperkt en het racisme tegen vooral Moslims steeds verder aangejaagd. Allemaal redenen om het eerste weekend van april naar Straatsburg te komen, te helpen protesteren, en en een mobilisatie van te maken vergelijkbaar met de protesten zoals in Nice, Genua en Florence, aldus Rees.

Daarna was het de beurt aan Kees kalkman, van de antimilitaristische onderzoeksgroep VD AMOK. Hij legde eerst wat uitspraken van McCain en Obama over de NAVO en aanverwante zaken naast elkaar – en constateerde maar weinig, gradueel en niet principieel, verschil. Obama wilde economische en diplomatieke druk op Iran, McCain ook bommen. Beiden willen verdere uitbreiding van de NAVO. Een echt alternatief, zo konden we conculderen, bood Obama niet.

Vervolgens schetste Kalkman de achtergronden en geschiedenis van de NAVO. Die was aanvankelijk ingericht om de Sovjetunie (en heel in het begin ook Duitsland)  tegenwicht te bieden. Maar ze speelde al snel ook al een belangrijke rol om de zuidflank van Europa stabiel-kapitalistisch te krijgen, tegen de dreiging van sociale onrust in deze snel-moderniserende landen. Staatsgrepen in Griekenland en Turkije gebruikten NAVO-ifrastructuur, in Spanje werden generaals gepaaid met NAVO-lidmaatschap en modernisering van hun legers, in Portugal steunde de NAVO koloniale oorlogen om het bewind overeind te helpen houden. Ook In Nederland speelde de infrastructuur een rol bij oorlogen die de VS, en ook Israel, voerden.

Na 1989 waren er, behalve bureaucratisceh inertie, enkele factoren die de NAVO gaande hielden. De NAVO hielp een Europese zelfstandige rol tegen te werken en daarmee  de VS-dominantie in stand te houden; onzekerheid en verdeeldheid tussen Europese staten droeg daaraan bij. Twee projecten waren belangrijk: NAVO-uitbreiding, en interventie op de Balkan. Nu kwam ook het concept naar voren dat de NAVO buiten het verdragsgebied moest kunnen optreden.

Na 11 september 2001 zette de VS de NAVO feitelijk buitenspel; ze deed het liever zelf, met coalitions of the willing. In Irak speelt de organisatie nauwelijks een rol. In Afghanistan, waar het verzet groeit, echter wel. Mislukking dara kan de toekomst van het bondgenootschap onzeker maken.

In Straatsburg zou oorspronkelijk onder meer een nieuw concept voor de NAVO – waarbij lidmaatschap van landen als japan in beeld kwam – op de agenda staan. Wat hier door huidige verdeeldheid van terechtkomt is de vraag. Wel zal het gaan over eventuele uitbreiding van de NAVO met Georgië en Oekraine, en over de militaire integratie van Frankrijk in het bondgenootschap, in ruil voor hoge posities van Franse generaals. Voor Kalkman is de taak van ons bij dit alles duidelijk. “Het gaat er nu om smoel te tonen everder te gaan en verzet te bieden. Straatsburg biedt hiervoor een goede gelegenheid.”

De derde spreker was Reiner Braun, van de Duitse vredesbeweging Internationale Cooperation für die Frieden. Ook hij begon met wat opmerkingen over Obama en McCain. De laatste wil gewoon meer bommen gooien, en verweet bijvoorbeeld president Nixon dat hij te weinig bommen om Vietnam gooide. Obama maakt een nieuwe betrokkenheid van mensen los, van zwarten, latino’s, jongeren, die verandering willen, geen oorlog en neoliberalisme.

Maar Obama krijgt ook de steun van grote bedrijven die zien dat het oude neoliberalisme voorbij is. Braun vergeleek Obama met Bismarck, de Duitse kanselier uit de negentiende eeuw die sociale zekerheid begon door te voeren om het kapitalistische systeem stabieler te maken. Wat Obama gaat doen zal afhangen van wie het meeste druk uitoefent: sociale (vredes-) bewegingen die verandering willen? Of Obama’s adviseurs, veelal mensen uit het presidentschap van Cinton?

Braun stelde vervolgens dat de NAVO moet, maar niet kan winnen in Afghanistan. Alexander de Grote was zo slim bij Afghanistan niet verder te gaan. Britse pogingen mislukten twee keer, Rusland slaagde er niet in. Hoeveel mensen moeten voor de huidige poging nog lijden en doodgaan?

Braun vertelde dat eerder dit jaar een Jirga, een beraad van traditionele leiders in Aghanistan, probeerde tot vredesoverleg met gewapende verzetsgroepen en de regering trachtte te komen – en dat de Amerikaanse ambassadeur dit feitelijk verbood. Hij legde ook uit dat het streven naar een betere NAVO onzin was. “Een militaire oorlogsorganisatie kan slechts worden opgedoekt, niet beter worden gemaakt” , aldus Braun. Mee eens! Maar hij ziet helaas wel iets in een rol van een gedemocratiseerde VN en andere internationale samwenwerkings verbanden tussen staten. Volgens mij is ook dit een illusie.

Volgens Braun moeten we Straatsburg benutten om de vredesbeweging – na de protestdag tegen de toen dreigende Irak-oorlog van 15 februari 2003 ingezakt – nieuw leven in te blazen. We moeten daaraij ook de economische crisis benuttenom te laten zien hoeveel geld dat nu naar banken en oorlog gaat, gestopt zou kunnen worden in sociale uitgsaven. De taak is: hoe brengen we de beweging naar de mensen.? Brauns advies: organiseer jezelf, onderteken een daartoe gemaakte oproep, en zorg ervoor dat je erbij bent op 4 april 2009 in Straatsburg.

Na de drie sprekers was er  ruimte voor de zaal, en daarin zagen we een veelheid van bijdragen. Over actiestrategieën – zijn massabetogingen wel zinvol en realistisch, is internet niet veel belangrijker? Over de Taliban: is hun terugkeer niet een ramp voor de  rechten van vrouwen? Over Obama: is die, wegens de brede steun die hij kan opbouwen voor bijvoorbeeld een aanval op Iran, misschien niet nog wel gevaarlijker dan McCain? Over de situatie in Afghanistan, waar een grote hongersnood dreigt waar media over zwijgen. Iemand vond het ook nog nuttig om kond te doen van de Komst van de mystieke Wereldleraar Maitreya, maar dat moet op zo’n bijeenkomst ook kunnen.

Alles bij elkaar was het goed om erbij aanwezig te zijn. Het draagvlak is, te oordelen aan vooral de samenstelling van de opkomst, nog wel erg smal. Ik zag IS-ers – veel bekende gezichten, fijn om mensen weer te zien – en mensen waarvan ik vermoed dat ze ook, als lid of sympathisant, bij die organisatie horen. Ik zag wat mensen uit de traditionele, meer pacifictische delen van de vredesbeweging. Iemand van de International Women’s Leage for Peace, bijvoorbeeld, en iemand van Vrouwen in het Zwart.

Opvallend was echter ook wie – welke groeperingen, bedoel ik – er niet waren. Geen zichtbare SP. Zoals iemand vanuit de zaal opmerkte: die partij wil geen nee tegen de NAVO, maar een andere NAVO. Dom dom. Ook geen ROOD, de jongerengroep die met de SP is verbonden. Geen zichtbaar GroenLinks. Maar ook antimilitaristen van een meer autonome/ anarchistische inslag zag ik eigenlijk niet.

We zullen echter al deze stromingen nodig hebben om vanuit Nederland een stevige deelname te krijgen aan het zo broodnodige protest tegen het onwaardige feestje van oorlogsministers en generaals waarmee de NAVO Straatsburg onveilig gaat maken. Ik zal er zijn. Jij toch ook?

Lachwekkend ‘succes’ in Uruzgan

Sommige oorlogsberichten zijn zo absurd dat ze mij bij lezing vooral een daverend hoongelach ontlokken. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij het lezen van een stukje NRC onder de titel: “Brits-Nederlands offensief voorbij”. Het bericht leert ons onder meer het volgende: “Met duizend man, onder wie 500 Britten en ongeveer 150 Afghanen, trokken zij vorige week de Mirabad-vallei binnen, ongeveer twintig kilometer ten oosten van de provindiehoofdstad tarin Kwot.” Ja, we hebben het over de provincie Uruzgan in Afghanistan.

Inmiddels trekt de formidabele eenheid zich dus terug. De operatie was succesvol volgens een Nederlandse commandant. “Kolonel Matthijssen wilde de ‘vijandige activiteiten ontregelen’ en spreekt van  ‘een succesvolle operatie'” E n waaruit bestaat deze grootse triomf? “Bij huiszoekingen zijn onder andere raketten, mortiergranaten, raketwerpers en bermbommen gevonden.” Indrukwekkend! O ja, zo bericht Matthijssen ook, “er  is (…) één Talibaan-strijder gedood.” Dát schiet lekker op, nietwaar? Deze overwinning zal nog generaties later bezongen wordenen met grootse plechtigheden herdacht.

We wachten intussen af wanneer de andere ‘Talibaan-strijders’- die ongetwijfeld gewoon even een vallei verderop zijn gaan zitten wachten tot de 1000koppige troepenmacht tevreden was met haar paar in beslaggenomen wapens en zich weer terug zouden trekken, zoals inmiddels dus gebeurt. Zo gaat dat in een guerrilla: je ontwijkt de hoofdmacht van de bezetter, en duikt weer op om toe te slaan als die macht naar elders is verplaatst. Misschien dat iemand dat ook aan de arme mijnheer Matthijssen kan uitleggen, anders valt de terugkeer van de Taliban in de uitgekamde vallei straks weer zo rauw op zijn dak.

Hoe breekbaar de Westerse positie inmiddels wérkelijk – en niet in de droomwereld van Matthijssen – is, blijkt uit de dood van het Westerse hoofd en diens plaatsvervanger bij koeriersbedrijf DHL. Die blijken te zijn omgebracht door hun eigen Afghaanse lijfwacht. Als  nu ook al lijfwachten zich tegen hun Westerse bazen keren, is het met de kracht van de Westerse ‘aanwezigheid’- bezetting dus – toch wel tamelijk droevig gesteld. Ik kan dat geen slecht nieuws vinden: hoe eerder de Westerse bezetting wordt beëindigd, hoe beter het is.

Obama en McCain: konden ze maar allebei tegelijk verliezen

Het blijft jammer dat Obama en McCain niet allebei tegelijk kunnen verliezen. Dat we McCain liever niet als president van de wereld de VS kunnen hebben, willen veel mensen wel aannemen. Meer oorlog en lagere belastingen: dat betekent niet alleen meer geweld tegen mensen wiens enige misdaad is dat ze wonen in een land met olie eronder. Het betekent ook meer staatsuitgaven en minder staatsinkomsten, dus hogere staatsschulden, scherpere bezuinigingen, of een combinatie ervan.

En je krijgt vaak de indruk dat McCain zijn agressieve impulsen maar met de grootste moeite kan beheersen. Over de fascistoïde taal die tijdens verkiezingsbijeenkomsten van vice-presidentskandidaat Palin af en toe weerklinkt, heb ik het verder nog iet eens. Of de wereld een ambtstermeijn van dit tweetal wel overleeft, is twijfelachtig.

Maar dan Obama! Veel mooie woorden van hoop en verandering, en een uitstraling die van rust en zelfbeheersing – ‘cool’ – getuigt. Maar wat er achter de gloedvolle taal schuilt, wordt duidelijk uit het soort mensen wiens steun hij krijgt. Nu heeft Colin Powell zijn steun voor Obama uitgesproken. Als geheugensteuntje: Powell was de chef van de generale staf van de VS ten tijde van ‘Desert Storm’, de Golfooorlog die de VS in februari en maart 1991 tegen Irak voerde. Zijn strategie tegen het slechtbewapende Iraakse leger dat zich in Koeweit had ingegraven: “Eerst snijden we het af. Dan doden we het.” Zo gezegd, zo gedaan: tapijtbombardementen op de kansloze Irakezen, bulldozers die soldaten levend begroeven, luchtaanvallen op uit Irak wegvluchtende Irakezen op de ene weg die open was. Wat hier gebeurde was een reeks oorlogsmisdaden, en Powell was verantwoordelijk.

Powell was ook de minister van buitenlandse zaken in de eerste ambtstermijn van Bush II, van 2001 tot 2005. Hij droeg de aanvalsoorlog tegen Afghanistan in 2001 en tegen Irak in 2003. Hij voerde de beruchte show in de VN op die moest bewijzen dat Irak massavernietigingwapens had, een staaltje leugens en bedrog. Ja, hij heeft achteraf iets van twijfel geüit en zijn eigen rol betreurd. Maar oorlogsmisdadige politiek maak je niet goed met woorden van spijt, een tribunaal is wel het minimum. Voor zo’n tribunaal hoort Powell, en niet alleen als getuige tegen de andere verantwoordelijken.

Dat Obama zich de steun van Powell laat aanleunen laat zien waar Obama staat: aan de kant van de oorlogspartij in de VS, met een hooguit wat intelligenter aanpak dan die van de houwdegens á la McCain. maar intelligentere oorlogspolitiek is niet beter, hooguit gevaarlijker, dan de domme versie.

Welke van de twee het gaat worden,  is inmiddels nog niet duidelijk. Afgelopen dagen leek de voorsprong van Obama niet meer in tte halen. Nu echter lees ik van een peiling waarin het verschil nog maa drie procentspunten is. Dat is ongeveer de foutmarge van dit soort peilingen, en betekent dat de nog met McCain opgezadeld kunnen worden ook…

Gelukkig ben ik niet de enige die de keus tussen deze twee weigert te maken. Onafhankelijk en progressief kandidaat Ralph Nader heeft in een peiling 3 procent van de stemmen. Nee, daarmee win je geen verkiezingen. Maar een basis voor verder verzet tegen wie dan oo het Witte Huis gaat bewonen kan het wel degelijk zijn.

Afghanistan: terechte nederlaag in aantocht

De oorlog die ook Nederland helpt voeren in Afghanistan, valt niet te winnen. De verzetsgrooepen – kortweg steeds aangeduid met ‘Taliban’ maar er is beslist meer – slaan steeds feller toe, winnen terrein, krijgen meer steun. Drie berichten die daarop wijzen.

De NRC meldde gisteren: “Aanvallen in Afghanistan hoger dan ooit”. Daarin lezen we: “Het aantal incidenten in de meest gewelddadige maanden van dit jaar, juli en augustus, lag volgens de gezant 40 pprocemnt hoger dan zes jaar geleden.” Die gezant is Kaie Eide, voor de VN. Het bericht zegt ook nog: “De opstand van islamitische extremisten heeft zich verspreid voorbij de Talibaanbolwerken in het zuiden en het oosten van het land”.

De Christian Science Monitor schreef vandaag: “Sommige Afghanen leven onder de Taliban – en geven er de voorkeur aan”.  Het artikel vertelt van een dorp waar mensen veelvuldig bestolen werden. De politie erbij halen hielp niets, zelfs het aanwijzen waar de dieven woonden haalde niets uit. In arren moede vroegen dopelingen hulp aan de Taliban. Die pakten de dievenbende op, “berechtten en veroordeelden ze, smeerden hun gezichten in met pek, paradeerden ze rond, en dreigden hun handen af te hakken als ze weer tijdens stelen betrap[t zouden worden. De dieven vielen de plaatselijke bevolking nooit meer lastig.”

Ja, dat is een wrede methode, en de reden dat ik er over schijf heeft met waardering ervoor niets te maken. maar het gebeuren laat zien hoe de regering, met haar corrupte overheidsapparaat, steunm verliest en dat de Taliban met hardhandig maar tegelijk doortastend optreden, steun wint. een plaatselijke bewoner: “De politie zijn er alleen maar voor de show. De Taliban zijn de echte macht hier.” Het speelt allemaal in een dorp niet ver van de hoofdstad Kaboel.

Derde bericht, van Aljazeera, ook vandaag, over regeringsfunctionarissen die overlopen naar de Taliban. “Suleiman Ameri waren tot een maand geleden in dienst van de Afghaanse regering als politie die patrouilleerde bij de grens met Iran. Nu volgens  de opdrachten van de Taliban en hun doel is : alle vreemde troepen uit Afghanistan verdrijven.” Reden voor het overlopen van Ameri was het ‘on-Islamitische gedrag’ dat hij zag bij buitenlandse troepen. Alcohol, prostitutie. Hij zag het als zijn Moslim-plicht zich te verzetten, en is nu Taliban-commandant.

Alweer gaat het me niet om sympathie voor zijn precieze beweegredenen. Maar ook dit verslag laat zien dat de steun voor de regering onder Afghanen, zelfs onder het personeel van die regering, zelfs onder de politie, afneemt, en dat de steun voor gewapende verzetsgroepen groeit. Tegen deze trend wordt een overwinning voor VS, NAVO en dus ook Nederland, alsmaar onwaarschijnlijker.

De Westerse staten kunnen de oorlog nauwelijks meer winnen, dat wordt hiermee onderstreept. Maar Westerse machten verdienen het ook helemaal niet om die oorlog te winnen. Waarom niet? Dat legt Jonathan Neale uit, in “Afghanistan: the case against the ‘good war'”, ofwel: Afghanistan: de argumentatie tegen de ‘goede oorlog’. Het staat in het nieuwste nummer van International Socialist Journal. Ik ga het hier niet samenvatten, Neale schrijft uitstekend en weet als weinig anderen waarhij het over heeft. Ik ga het eerst zelf maar eens lezen 😀

In actie in Bollywood en Hollywood

Bollywood, de filmindustrie in India, ligt plat. Een staking van  ruim 100.000 cameramensen, technici en acteurs in Mumbai zorgt daarvoor. De actie begon gisteren.

Het is een conflict over loon en werktijden.  “Arbeiders zullen zich niet weer op het werk melden tot we op tijd betaald worden en betere werkuren hebben”, zegt de aanvoerder van de Federatie van Filmemployees in West-India, Dines Chaturvedi. Deze federatie is één van de 22  vakbonden die de staking organiseren. “Volgens onze overeenkomst met de producenten werken arbeiders acht uur, maar ze werken veel langer dan dat. Ze krijgen niet meer geld en ze worden niet eens op tijd betaald”, voegt Chaturvedi eraan toe.

Zoals te verwachten viel, noemt de president van de Associatie van Producenten van Films en TV en TV-programma’s, Ratan Jai, de actie “in niemands belang.” Hij kondigde aan dat hij naar een oplossing zocht. Ik geloof dat graag: in de leden van zijn Associatie verdienen grof geld in Bollywood, en met een staking komt daar aardig de klad in.

Grappig genoeg hangt ook in Hollywood een staking in de lucht. Daar willen mensen – in dit geval acteurs, gebundeld in de Bond van TV Acteurs (Screen Actors Guild, SAG), betere betaling. De 120.000 leden moeten zich voor driekwart voor een staking uitspreken, dan kan er regulier gestaakt worden. “Een stemming waarin leden groen licht voor een staking geven, is nodig om de onverzettelijkheid van de werkgevers te overwinnen”, aldus de onderhandelaars namens de SAG.

Ook hier zijn de bazen niet blij. Een verklaring van de Alliantie van Film en TV Producenten verwijst naar de financiële crisis die het onmogelijk zou maken om in te gaan op de vakbondseisen.  Heel vermakelijk voegt de verkalaring er nog aan toe: “als er ooit een tijd was waarin Amerikanen de afleiding willen die film en TV bieden, dan is het nu.” Als de producenten zich daar echt zorgen over maken, laten ze dan ingaan op de vakbondseisen, dan komt er geen staking en gaat de verstrooiing van het publiek vrolijk verder. En juist in moeilijke tijden als deze is een betere betaling, óók voor hardwerkende acteurs, belangrijk.

1 oktober 2008: akelige datum

Eén oktober 2008 wordt een akelige dag, en dan doel ik niet op het regenachtige weer. Twee gevaarlijke beslissingen worden op die datum van kracht, één in Irak en één in de Verenigde Staten.

In Irak neemt, volgens afspraak, de regering de betaling over van mensen van de zogeheten Awakening Councils . Het betreft hier Soennitische organisaties waarvan de leden veelal eerst vochten tegen de Amerikaanse bezettern, maar vervolgens door diezelfde bezetter betaald werden om tegen de gemeenschappelijke vijand ‘Al Qaeda in Irak’ te vechten. Dit was één van de redenen dat het geweld in Irak de afgelopen tijd minder wasa dan twee jaar eerder.

Maar op 1 oktober haalt de VS de Awakening Councils van de loonlijst. De regering van Irak neemt het over – althans dat is het idee. Maar die regering wordt beheerst door Sjiitische partijen en milities die de Soennietische milities die nu in Awakening gebundeld zijn als dodelijke vijanden beschouwen en behandelen. Veel Soennieten van Awakening vertrouwen de zaak niet, en de regering maakt minder haast met hetopnemen van zulke Soennieten in de veiligheidstroepen van de regering, en veel meer haast met het oppakken van Soennietische activisten wegens eerdere strijd tegen de VS en de Iraakse regering. Ik schreef al eerder over deze zaak.

Soennietische leiders waarschuwen al: als de VS hun mensen niet meer betaalt, en de Iraakse regering neemt het niet netjes over, dan staan hun mensen in de kou. Nu al is er onrust. Ghassan Mutar, Awakening-leider in Adhamiya: ” ‘mensen worden absoluut boos’als de regering haar verzekeringen nniet nakomt. ‘Als iemand hen geld aanbiedt om bommen te leggen of Amerikanen aan te vallen’ , zei hij, ‘gaan ze misschien wel terug naar het gewapende verzet.'” Zo zouden we wel eens een forse opleving van geweld na de afname van de afgelopen maanden kunnen krijgen.

Dezelfde VS die nieuw geweld in Irak in de hand werkt, bereidt ook geweld voor in eigen land. Vanaf 1 oktober is een militaire eenheid permanent gestationeerd in de VS, om op te kunnen treden in geval van terrorisme en rampen, maar ook bij ‘civiele onrust’. Militairen in de VS die permanent klaar staan om op te treden bij rellen en heftige demonstraties, daar komt het op neer.

En het is niet zomaar een eenheid die met deze taak is  belast. Het gaat om de Eerste Gevechtsbridgade van de Derde Divisie van het leger, een eenheid die deelnam aan de bestorming van Bagdad in 2003, en darana langdurig in Irak heeft gezeten. Bijnaam van de eenheid is ‘de Raiders‘. 

Het stationeren van juist dit type eenheid laat zien hoe de regering van de VS de bevolking ziet: als potentiële vijanden. De soldaten worden getraind in zogeheten niet-dodelijke wapens. Daaronder valt bijvoorbeeld de, soms trouwens wel degelijk dodelijke, taser. Daarmee worden stroomstoten toegediend. Soldaten moeten dat in hun training bij elkaar doen, met de kennelijke bedoeling dat zezich harden en ongevoelig worden voor wat ze mogelijk burgers aan moeten doen.

De permanente inzet van militairen bij binnenlandse ordehandhaving is een verdere stap in autoritaire richting. Glenn Greenwald, deskundige op het gebied van burgerrechten, zet uiteen hoe hier wetgeving die militaire inzet in binnenlandse wetshandhaving sterk aan banden legt, wordt uitgehold. Als straks mensen écht op grote schaal boos worden – wegens de manier waarop Wall Street met 700 miljard gered gaat worden op kosten van de rest van de bevolking, bijvoorbeeld – dan staan er dus vanaf morgen soldaten klaar. Permanent. Net als in een doodgewone militaire dictatuur.

Ja, morgen is een natte, akelige dag. It’s a hard rain’s a-gonna fall…

Geen goed weekje voor het Gezag

Het was geen goede week voor het gezag. Eerst hadden we oorlogsminister Van Middelkoop, die aan Vrij Nederland opbiechtte dat gezag “niet in zijn vocabulaire” zat, en dat hij blij was dat hij netjes onder zijn dienstplicht kon uit komen destijds. “Hier ga ik doodongelukkig van worden”, had hij zich tijdens de keuring geraliseerd – zoals ongetwijfeld vele duizende anderen met hem overigens, maar die werde daadwerkelijk ongelukkig of erger. Als het hoogste gezag op Defensie zegt dat hij gezag eigenlijk maar een onhanteerbaar iets vindt, dan maakt dat het gezag van de minister – en het ontzag van zijn ondergeschikten – niet bepaald groter. En net zoals ik liever incompetente presidenten en ministers zie – het zijn immers vijanden van de mensen onderaan, en ik heb liever knullige tegenstanders – zo verkies ik ook gezagsdragers met minder gezag. Dat een minister zijn eigen gezag zo helpt afbrokkelen – ik vind het een vrolijkmakend iets. Vooral níét vervangen, die minister, en zeker niet door een werkelijk gezagsgeile houwdegen!

Intussen is er met de gezagsverhoudingen onder de Nederlandse militairen in Uruzgan ook iets aan de hand. Gisteren werd bekend dat een commandant een peloton van 24 militairen op non-actief had gesteld. Er zou onenigheid zijn over het werk dat ze moesten doen. “De verkenningseenheid werd de afgelopen eenheid structureel ingezet voor andere taken dan verkennen. Dit tot frustratie van de verkenners, die te kennen gaven niet meer op deze manier te willen worden ingezet. Dat kan volgens Defensie worden opgevat als weigering van een dienstbevel”, aldus De Volkskrant. Van zo’n daadwerkelijke weigering is volgens anonieme verklaringen van betrokken soldaten echter geen sprake, wel van een meningsverschil over benodigde voorbereidingstijd voor een opdracht. Er loopt nu een onderzoek.

Hoe dit ook precies zit – weigering van dienstbevel, of alleen maar het ter discussie stellen van opdrachten – het klinkt toch alsof soldaten een soort medezeggeschap opeisen en uitoefenen tegenover hun officieren. De strikte hierarchie rammelt dan. En ook dat kan ik onmogelijk een slechte zaak vinden, wat ook de precieze motieven van de dwarse militairen zijn. Waar soldaten hardop na beginnen te denken over wat ze moeten doen, daar wordt het moeilijker om van hogerhand wat voor oorlogspolitiek dan ook zomaar door te drukken.

Op de achtergrond speelt onrust over slechte uitrusting van Nederlandse militairen in Uruzgan. Eén van de militaire vakbonden “ontving (…) een brandbrief van versschillende officieren en onderofficieren in het missiegebied, waarin de noodklok wordt geluid over de slechte staat van het materieel in Uruzgan.” De toestand zou levens van soldat zelfs in gevaar brengen. Als het zo zou zijn dat militairen om dit soort redenen niet op patrouille willen dan hebben ze groot gelijk. Honderd keer liever dat ze kiezen vooor hun eigen leven, dan dat ze zich op pad laten sturen voor de Strijd tegen het Terrorisme, de Verdediging van Westerse Waarden of welke vooral olie bevattende abstractie dan ook.

En laat links dan niet – zoals SP-kamerlid Remi Poppe eerder dit jaar deed – gaan roepen om betere uitrusting voor patrouilles hervat worden. Nee, ik ben niet voor een zo slecht mogelijk uitgerust leger dat zijn leven moet riskeren. Ik ben voor soldaten die dat – goed uitgerust of niet – vertikken. Onvrede over uitrusting kan een stap zijn in die richin. Links moet helpen die onvrede aan te scherpen en uit de breiden tot de grotere vraag – ‘wat doen we eigenlijk in Uruzgan?’

Opmerkingen bij de dood van een fabriekdirecteur in India

“Indiase ex-werknemers vermoorden directeur”, zo berichtte Nieuws.nl gisteren. Het gaat om arbeiders bij een  Italiaanse fabriek in auto-onderdelen in het noorden van India. Daar woedt al maandenlang een fel arbeidsconflict. Arbeiders eisten hoger loon en vast werk.

Bij eerdere gelegenheid hadden ze al een directiekantoor hardhandig verbouwd. Wegens “wangedrag en relschoppen” waren 300 arbeiders vervolgens ontslagen, aldus politiechef Babu Ram als achtergrond van de dood van directeur Choudhary in Aljazeera. Die zender vertelt dat de directeur al een tijdje nauwelijks thuis kwam uit angst, en dat zijn gezin beveiliging had. Hij was dus op de hoogte van de grote woede onder de arbeiders.

Die explodeerde toen de directeur een bijeenkomst had belegd met de betrokken arbeiders. Zo’n 125 ontslagen arbeiders stormden de fabriek binnen, kalmerende woorden van  Choudhary hielpen niets, arbeiders sloegen hem met stokken. De directeur bezweek later aan zijn verwondingen. De politie arresteerde 63 mensen “wegens aanklachten uiteenlopend van ordevestoring tot moord, aldus de plaatselijke politiechef, Babu Ram.”

Natuurlijk is de verontwaardigfing nu groot. AFP berichtte erover. Toen Oscar Fernandes, minister van arbeid in India, na afloop van het drame begrip toonde, de gebeurtenissen “een waarschuwing voor managers” noemde en zei “arbeiders moeten niet zo hard onder druk gezet worden” en “arbeiders moeten met meer compassie worden behandeld”, rolde de ondernemerswereld over hem heen. Haastig maakte hij excuses.

“Niets ter wereld kan  het lynchen van een persoon rechtvaardigen en geen geschil kan worden opgelost door een tegenstander te vermoorden”, zo donderde de Confederatie van Industrie in India, het VNO-NCW van dat land. De Italiaanse ambassade sprak haar verontwaardiging uit, evenals het Italiaanse bedrijf zelf. Zorg voor het investeringsklimaat voor multinationals droop van de angst in ondernemersland af.

Tot zover de gebeurtenissen zelf. Opvallend zijn een paar dingen. In de eerste plaats de typering van de dood vabn Choudhary als “moord”. Maar als als boze arbeiders met stokken beginnen in te slaan op een directeur, en de directeur bezwijkt later aan hoofdwond en bloedverlies, is dat dood-door-schuld-, doodslag wellicht. Het is pas moord als vaststaat dat de arbeiders van te voren van plan waren deze man te doden. Maar zoiets blijkt nergens.

Laten we het eens anders zeggen. Als 120 politiemensen met knuppels en traangas stakende arbeiders aanvallen, en één van die arbeiders wordt zo hard geslagen dat hij later overlijdt – lezen we dan een krantenkop met “arbeider vermoord door politemensen”?  Zou er niet veel eerder gestaan hebben: “arbeider omgekomen in botsing met politie”  Uit hun woordkeus verraadt Nieuws.nl en andere mdia die soortgelijke woorden hanteerden, aan welke kant ze staan. Niet aan die van de arbeiders, maar ook niet aan de kant van de objectiviteit die journalistiek toch geacht wordt te typeren.

Tweede opmerking: vrijwel nérgens uit de berichtgeving blijkt enig begrip voor de woede die arbeiders drijft. Alleen de minister begrijpt het een beetje. Mensen krijgen bij lezing verder geen idee wat het betekent in India om ontslagen te worden. Geen inkomen, geen mogelijkheid om een gezin fatsoenlijk te eten te geven, de dokter te betalen, noem maar op. Acute, mogelijk levensbedreigende armoede voor de man zelf maar vooral ook voor de mensen die van zijn inkomen ook moeten leven. Is het gék dat mensen dan niet alleen hoger loon vragen maar vooral ook vast werk? En is het gek dat mensen er boos worden als de bedrijfsleiding halsstarrig blijft? En is het gek dat arbeiders hun woede dan eens koelen op een bedrijfskantoor? En is het vreemd dat ze, als ze als represaille daarvoor ontslagen worden, nog veel kwader worden?

Het bedrijf had – in zijn weigering lonen te verhogen, arbeiders vast werk te bieden en hardhandig protesterende arbeiders op straat te gooien – alleen maar een winstgevende en rustige bedrijfsvoering voor ogen. Voor arbeiders was het hele conflict aldoor al een strijd om het naakte bestaan, een gevecht op leven en dood.

Dat hierbij – na talloze doden wegens armoede, ondervoeding, ziekten en noem maar op, nu eens een dode valt aan de ándere kant van de barricade, zou niemand moeten verbazen. Zo gaat dat in de klassenstrijd nu eenmaal – en arbeiders hebben geen keus, die strijd moet gewoon gevoerd worden, desnoods hardhandig.

Meer oorlog in en rond Afghanistan

“Zo kan de oorlog die de VS in Pakistan voert tegen beperkte doelwitten en tegenstanders, makkelijk uitgroeien tot iets veel groters en griezeligers: een oorlog tegen Pakistan zelf.”  Dat schreef ik gisteren, naar anleiding van de herhaaldelijke luchtaanvallen die de VS op Pakistaans grondgebied uitvoert, en de woede die dat in dat land oproept.

Vandaag al wordt zichtbar hoe reeël deze dreiging is. Pakistaanse militairen schoten in de lucht toen Amerikaanse helicopters vanaf Afghaans grondgebied Pakistan binnen vlogen, kennelijk als onderdeel van operaties aan de Afghaanse kant van de grens. De waarschuwingsschoten hielpen, de Amerikaanse helicopters vlogen terug naar Afghanistan. Dat bericht althans een Pakistaanse veligheidsfunctionaris. Een woordvoerder van het leger van Pakistan spreekt tegen dat de Amerikaanse helicopters al boven Pakistan vlogen, en dat Pakistaanse militairen betrokken waren bij het beschieten ervan. Maar hoe de precieze toedracht ook is, de berichtgeving – in Aljazeera – laat zien hoe makkelijk Amerikaanse troepen in gevecht kunnen raken, niet alleen met gewapende groepen in het grensgebeid, maar met het Pakistaanse leger zelf – het leger van een land dat officieel een bondgenoot van de VS heet te zijn in de (in)fameuze ‘Oorlog Tegen Terrorisme’.

De oorlog die de VS in Pakistan voert is een uitbreiding van Amerikaanse pogingen om het gewapende verzet tegen de bezetting van Afghanistan te breken. Die pogingen voeden ook verdere psychologische druk op Iran door Westerse staten – en media. Zo bericht de BBC: “Iran ‘stuurt wapens aan de Taliban'”. Bij het lezen ervan blijkt dat niet bepaald overduidelijk. Taliban-commandanten en Britse militaire bronnen, en ook de Birtse ambasadeur, zeggen dat smokkelaars vanuit Iran, en ook een onderdeel van de Iraanse staat, wapens sturen naar de Taliban. Dat staatsonderdaal opereert echter “niet noodzakelijkerwijs  met medeweten van alle andere instellingen van de Iraanse staat”, aldus de ambassadeur. Niet ‘Iran’, maar netwerken bínnen Iran, lveren volgens de tekst dus wapens aan de Taliban; de kop is misleidend.

Maar beschuldigingen richting Iran in deze zin passen in de Westerse politiek om de druk op dat land verder op te voeren, mogelijkerwijs tot militaire aanvallen aan toe. Ironisch genoeg zou – zo speculeert de BBC niet geheel onzinnig – het wel eens prcies die druk kunnen zijn die delen van de Iraanse staat ertoe te bewegen de Taliban – als Soennistische Islamisten bepaald geen vrienden van de Sjiitische regering in Iran – een beetje te helpen tegen hun gemeenschappelijke Westerse vijanden.

Zo voedt de Afghanse oorlog de militaire escalatie richting Iran – en zo voedt de escalatie richting Iran de Afghaanse oorlog. Maar Nederland mag rustig verder slapen terwijl nieuwe rampen naderen. Noch de NRC, noch de Volkskrant berichten over de groeiende oorlogsdreiging vanmiddag toen ik dit schreef iets hierover op de openingspagina van hun website. Slechts een bericht op de NRC-site over de toedracht van een eerdere aanval op een dorp in Afghanistan – 90 doden, 60 ervan kinderen, de VS was  afgegaan op  misleidende informatie, oops, foutje -helpt ons herinneren dat daar in West-Azië een gemene oorlog woedt.