Blog even op laag pitje

Deze week blog ik, naar verwachting, zeer spaarzaam. De eerste dagen heb ik even aangenamer dingen te doen en te beleven, en vrijdag vertrek ik voor het weekend om actie te helpen voeren tegen de NAVO-verjaardagsfuif in Straatsburg. Ik hoop daarover na afloop snel een verslag online te zetten hier. Of het blog voorafgaande aan mijn vertrek helemaal stil komt te liggen, weet ik nog niet, er zijn onderwerpen genoeg die de aandacht vragen. Af en toe checken kan geen kwaad. Maar rekent u alstublieft eventjes nergens op, lieve lezeressen en lezers, ik kom terug…

De ‘Oorlog’ is dood, leve de oorlog

Het is maar dat je het weet, maar de Oorlog Tegen Terrorisme is voorbij. Het Amerikaanse  ministerie van defensie heeft die oorlog officieel opgedoekt – althans de naam. Waar eerst gesproken werd van ‘War on Terror’, daar dienen we nu te spreken van ‘Overseas Contingency Operations’ – Overzeese Operaties in Noodsituaties of zoiets degelijks. 

De Washington Post berichtte dit eerder in de week; een ex-speechwriter voor  Condoleeza Rice, minister van buitenlandse zakenonder de vorige president Bush, analyseert de naamswijziging en vindt het een bescheiden vooruitgang. Ik kan me meer vinden in het stukje commentaar bij dat laatste artikel van Paul Woodward op War in Context (waar ik het nieuwtje vond) . Het betreft hier Newspeak, in de stijl van George Orwell’s 1984: je verandert niet de zaken, maar geeft ze een mooi klinkende naam. Paul Woodward helpt fijntjes in herinnering hoe de plaats van een lekkende kerncentrale, Windscale, snel om pr-redenen veranderd werd in Sellafield. De milieuschade werd hiermee natuurlijk niet verholpen, en binnen de kortste keren was de nieuwe naam al net zo beladen dan de oude.

De Oorlog is dus verbaal stopgezet. De oorlogen die achter het etiket schuilgaan, duren gewoon voort en worden her en der zelfs opgevoerd. Vandaag maakte president Obama bekend dat hij nog eens 4000 soldaten naarAfghanistan stuurt. Eerder  had hij al 17.000 militairen op pad gestuurd om de wankelende bezetting van dat land overeind te houden. En de commandant van de Amerikaanse troepen en Irak komt met het bericht dat de terugtrekking van Amerikaanse soldaten uit  de steden in Irak wel eens nietvolgens plan eind juni voltooid zal zijn. Hij sluit een langere aanwezigheid in Baquba en Mosoel niet uit. Zo sleept ook de oorlog in Irak – centraal front in de Oorlog tegen Terrorisme – zich voort, zonder zich van de namswijziging veel aan te trekken. Obama heeft verder in februari de oorlog die de CIA met raketten vanaf onbemande vliegtuigen in Pakistan voert, verder uitgebreid. Ook deze week vond weer zo’n dodelijke luchtaanval in Pakistan plaats. De ‘Oorlog’ is dood – lang leve kennelijk ook onder Obama de oorlog.

Kabinet onder vuur – maar vooral van rechts

De drukte in politiek Den Haag rond de gisteren ontvouwde kabinetsplannnen werpt een verhelderend licht op de maatschappelijke krachtsverhoudingen. Een rechtse oppositie valt het kabinet hard aan wegens gebrek aan doortastendheid in het nemen van harde maatregelen. Een nog rechtsere oppositie bespeelt dat zelfde thema, maar gebruikt de situatie om het weer eens op te nemen voor de ‘gewone mensen’ tegen de ‘elite’. Links opereert terughoudend, zegt deels goede dingen (SP), maar is voor een ander deel (GroenLinks) meegaand met rechts. Het kabinet graaft zich intussen in en straalt uit dat er aan de voorstellen niets wezenlijks meer te veranderen is.

Eerst de aanval van ‘gewoon’ rechts: de VVD en D66. Die partijen beklagen zich over het uitblijven of op de baan schuiven van ingrijpende hervormingen. De VVD pleitte al voor een heel fors bezuinigingsprogramma, voor ‘ombuigingen’ van 31,5 miljard, en voor een nullijn voor lonen en uitkeringen. Wachten met bezuinigingen schildert Rutte af als het doorschuiven van de rekening naar de toekomst. Als het aan de VVD ligt, worden onze rechten dus nog veel scherper aangetast dan de regering het, via loonstop en hogere pensioenleeftijd, toch al aan het doen is.

VVD en D66 zijn vooral boos dat die hogere pensioenleeftijd niet glashelder door het kabinet is doorgedrukt, maar eerst een half jaar in de week wordt gelegd om de FNV te paaien. Ze wijzen hier op de rol van FNV-voorzitter Jongerius, die gedaan heeft gekregen dat de Sociaal Econimsche Raad – met daarin de vakbeweging – nog tot oktober de tijd krijgt om  met alternatieven voor die verhoging te komen als die net zoveel geld opleveren.

De FNV laat zich hiermee weliswaar gebruiken: de regering krijgt nu een sociaal akkoord, vakbondsacties tegen de verhoging van de pensioenleeftijd zijn even van de baan. Bovendien maakt de FNV zich hier mee verantwoordelijk voor de begrotingsproblemen van het kabinet – en straks dus mogelijkerwijs vor bezuinigingen die dan in de plaats van een later pensioen zouden moeten komen. Dit is een positie waar een arbeidersorganisatie zich niet in moet laten manipuleren. Het is niet onze staat om wiens huishoudboekje het gaat, het is niet onze regering, het is dus ook niet onze begroting en al evenmin onze staatsschuld.

Maar het pure feit dat het kabinet zo leunt op Jongerius, laat zien wat voor mácht zij symboliseert. Ze staat dan ook aan het hoofd van de grootste vakbondsfederatie in Nederland, en binnen de aangesloten vakbonden is er woede over die hogere pensioenleeftijd, en bereidheid om daartegen actie te voeren. Een indicatie van die wil zagen we op 13 maart al bij een FNV-actie in Den Haag.

De beeldvorming van Rutte en Pechtold, alsof Donner vervangen zou zijn door Jongerius (aldus Pechtold), alsof Nederland een schaduwpremier Jongerius heeft (Rutte), wijst erop dat rechts weet wat het werkelijke obstakel is voor verslechteringen van de sociale zekerheid en dergelijke: de georganiseerde arbeidersbeweging. Door het kabinet aan te vallen vanwege de ruimte die Jongerius kreeg, valt rechts indirect de FNV,  en daarmee een spil van de georganiseerde arbeidersklasse, aan.

En wát er ook allemaal mis is aan dit kabinet, en aan de houding van de vakbondstop als ‘sociale partner’ , het pure feit dat ministers ontzag hebben voor de vakbonden is symptomatisch. Het laat zien hoeveel kracht die arbeidersbeweging wel degelijk heeft. VVD en D 66 vallen het kabinet niet aan omdat het zich asociaal opstelt, maar omdat het zich niet asociaal genóég opstelt, omdat het kabinet te lief is voor  de vakbonden.

Achter de woede van deze oppositie gaat trouwens een fundamentele overeenkomst met het kabinetsbeleid schuil. Tekenend is het ene voorstel van een oppositie partij dat door het kabinet omarmd werd: een VVD-plan om het mogelijk maken voor bedrijven ok jonge mensen na een halfjaarcontract nóg een halfjaarcontract te bieden (en dus niet verplicht te zijn om een vast contract aan te bieden). Dit  zou het aantrekkelijker moeten maken voor ondernemers om jongeren aan te nemen; maar het maakt het vinden van vást werk nog moeilijker. Het is een stap op weg naar het soort flexibele arbeidscontracten waartegen jongeren in Frankrijk in 2006 een sussesvolle opstand hielden. En ook hier zien we VVD en kabinet aan dezelfde kant staan – de verkeerde.

Tekenend is ook de reactie op de ándere oppositie, die van links, van de SP. Die komt met een klassiek en verstandig links geluid. Agnes Kant, fractievoorzitter van de SP, noemt het “niet solidait om de nullijn van alle werknemers te eisen. En daarmee ook alle uitkeringen op de nul te zetten terwijl aan de top toch echt nog volop uitgedeeld wordt.” Zo is het. Maar had iemand van een kabinet als dit veel anders verwacht? En mag het wat minder klaaglijk en wat minder bedaard?

Kant hekelt ook de verhoging van de pensioenleeftijd: die is  “onnodig en asociaal.” Alweer: inderdaad! En precies daar krijgt ze de wind van voren van andere oppositiepartijen, van VVD en D 66 maar triest genoeg ook van GroenLinks. Al die partijen vinden verhoging van die pensioenleeftijd wenselijk of minstens bespreekbaar. GroenLinks komt op andere punten wel met progressieve kritiek. Maar op dit fundamentele punt staat de partij van Femke Halsema aan de verkeerde kant van de barricades die hopelijk alsnog zullen verrijzen als arbeiders hun pensioenrechten gaan verdedigen.

De sleutel ligt de komende maanden in de vakbeweging. Die vertegenwoordigt een macht die de kabinetsplannen kan blokkeren en het kabinet zelf kan breken. Dat kabinet heeft nu Jongerius aan boord weten te houden met een uitstel-compriomis. Maar de geluiden dat het hoe dan ook richting 67 jaar gaat met die pensioenleeftijd, wat Jongerius ook mag zeggen, zijn hardnekkig.  De confrontatie rond de pensioenleeftijd lijkt ingekapseld, maar is  waarschijnlijk slechts uitgesteld.

De vakbeweging kan zich maar beter schrap zetten. Hoe eerder Jongerius en haar medebestuurders zich losmaken uit de polder-omhelzing van Balkenende, hoe eerder ze weer zonder voorbehoud opkomen voor de huidige pensioenleeftijd, en tegen de nullijn vor lonen en uitkeringen, hoe eerder ze breken met het idee dat de als sociale partner mee verantwoordelijkheid voor het beleid moeten nemen – hoe beter het is. maar vanzélf zal de vakbondstop die noodzakelijke draai naar links waarschijnlijk niet maken. Daartoe heeft ze, laten we zeggen, een zetje nodig. maar daarover wellicht snel meer. Net als trouwens over het stuntwerk van de andere rechtse oppositie: Wilders en zijn PVV.

Diefstal gedekt door zwendel: de aso-plannen van een angstig kabinet

Grootschalige diefstal, doorzichtig bedrog, en dubieuze fooien. Daar komt het anti-crisisplan van het kabinet, en het daaraan vastgeplakte sociaal akkoord met ondernemers en vakbeweging, op neer. Anti-crisis-plan? We kunnen beter spreken van een anti-kiezers-plan. Het kabinet wil investeren, om de economie gaande te houden zodat niet al te veel mensen werkloos worden. Het kabinet wil ‘loonmatiging’. Het kabinet wil bezuinigen, maar pas vanaf 2011. En het kabinet wil de pensioengerechtigde leeftijd verhogen van 65 naar 65 jaar.

Eerst dat investeren, in totaal voor 17 miljard euro, direct en indirect. Een slordige zes miljard trekt het kabinet zelf uit, en een deel ervan wordt aan zaken uitgegeven die sowieso moeten gebeuren. Het energiezuiniger maken van woningen bijvoorbeeld: dat is met het oog op het klimaat gewoon nodig, crisis of niet. Dat er een recessie voor nodig is om tot versnelling van zulk beleid te manen, geeft te denken. Maar met dit soort investeringen maak ik geen ruzie, behalve dat er veel méér van dit soort beleid nodig is wil het klimaat er nog enige baat bij hebben voor de zee tot Tilburg reikt. Hoe juist grootchalige investeringen in maatregelen om de klimaatrampo te bestrijden hand in hand kunnen gaan met het bestrijden van wekloosheid, legt Johathan Neale trouwens mooi uit in een artikel dat in vertaling op de website van de Internationale Socialisten staat te lezen. Wat het kabinet op dit punt doet, is geen onzin maar wel heel erg karig.

Een andere investering staat hier bovendien haaks op. Omstreden is nu al de afschaffing van de vliegtaks. Ja, een vliegtaks maakt vliegen duur, en dus moeilijker bereikbaar voor lage inkomen. Dit type belastingen werken altijd ten nadele van de armen, want de rijken kunnen de extra kosten wel ophoesten. Schrappen van indirecte belastingen en vervanging dioor inkomensafhankelijke rechtstrekse belastingen (inkomsten – en winstbelasting) is een goed links principe.

Maar dat is hier niet aan de orde. Er wordt geen indirecte belasting door directe vervangen, er wordt er eentje geschrapt. En de reden is niet dat die belastiung asociaal is, maar dat afschaffing hetreizen per vliegtuig moet simuleren. En dát is geen goed idee: vliegverkeer is een ramp voor het milieu en het klimaat. Het afremmen ervanen het stimuleren van schonere vervoersmethoden is nodig. Het schrappen van de vliegtaks staat haaks op het soort beleid dat nodig is om het klimaat niet nog verder uit het loofd te laten raken, haaks ook op de stappen richting energiebesparing die het kabinet ook – mindjesmaat – zet. Verkeerd beleid dus.

Dan de bezuinigingen. Die worden vooruit geschoven omdat het kabinet onderkent dat nú bezuinigen de recessie alleen maar verscherpt. Als mensen minder  uit kunnen geven, dalen immers de verkopen van bedrijven, en dus ook de aantallen orders. Zo zakt de zaak verder in. Het kabinet wil dus wachten, tot 2011- als dan de economie tenminste weer voldoende groeit. Bij die voorgenomen bezuinigingen zit trouwens een hele nare: vermindering van de zorgtoeeslag. Alsof de ziektenkostenverzekering als niet veel te duur is voor heel veel mensen.

Maar het beeld dat de regering voor die tijd níét bezuinigt, is een grove onwaarheid. Dat zien we als we punt drie en vier bekijken. Eerst de loonmatigin waar het kabinet op aandringt. Zelf komtdat kabinet al met een loonstop voor ambtenarensalarissen, en dus ook een nullijn voor uitkeringen. Die zijn daaraan gekoppeld. Dat is een vorm van diefstal. Mensen worden geacht hard te werken, elk jaar iets intensiever want de productiviteit moet blijven stijgen. Hogere arbeidsintensiviteit tegen hetzelfde salaris betekent dat stat en bedrijven zich méér aan opbrengst van arbeid toeëigenen zonder meer aan loon te geven. Zelfs al zouden arbeiders er niet op achteruit gaat, degenen die incasseren zijn hier de bazen. Voorzover dat het de staat is die hier als baas fungeert, is het een indirecte vorm van bezuinigen. Het niet verhogen van uitkeringen is het niet doen van eerder wel voorgenomen uitgaven en is dus eveneens een vorm van bezuiniging – op de inkomens van de laagstbetaalden. Mensen hebben echter wel premie betaald voor de nu gekorte uitkeringen, en hebben niets gedaan waarom ze nu met minder genoegen zouden moeten nemen nu ze een uitkering nodig hebben. Hier combineert het kabinet dan ook zwendel met diefstal.

Dit geldt, ook als mensen er netto niet op achteruitgaan. Maar mensen die een loonstop of een nullijn qua uitkering te verduren krijgen, gaan er wél op achteruit. Immers, er is nog steeds inflatie. Een loonstop betekent dat mensen hetzelfde bedrag krijgen, maar daar minder van kunnen kopen. Dat is koopkrachtdáling.

Dan het vierde punt, dat het meeste aandacht trekt: de verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar. Hier bereikt de zwendel een dieptepunt. Het is namelijk helemaal geen maatregel die vanwege de crisis wordt genomen. Plannen om dit te doen zijn al rond gaan zingen voor de recessie toesloeg.

De reden ervoor was tweeledig. Het ging erom de kosten van de AOW beperken, nu steeds meer mensen steeds ouder werden. En het was de bedoeling om mensen langer aan het werk te houden, een groter deel van de bevolking op de arbeidsmarkt te houden, de ‘arbeidsparticipatie te bevorderen’ zoals dat heet  – dit met het oog op gevreesde arbeidstekorten in een snelgroeiende economie. Iets platter gezegd: de B.V. Nederland wil het aantal personeelsleden dat uitgebuit kan worden vergroten, en het aantal ex-personeelsleden daneen uitkering krijgt na te zijn uitgebuit, verkleinen. Met crisisbestrijding had deze grootschalige inhaligheid niets te maken.

Een enkele voorstander erkent dit ook vrijwel openlijk. Hier hebben we Lars Bovenberg, econoom: “Het is een geluk bij een ongeluk. De crisis helpt om de pensioenleeftijd te verhogen. Al gaat het nu even niet om arbeidsparticipatie, maar om het betaalbaar houden van de AOW en de pensioenen.” Jawel, een slimme dief vindt altijd wel een motief.

Het verhogen van de pensioenleeftijd levert inderdaad geld op aan de staatskas, dat klopt. maar dat is iets voor de lange termijn. Voor het verlichten van de druk op de begroting op korte termijn – in de kabinetslogica een acute noodzaak gezien de acute recessie – heb je er weinig aan. Maar daar is iets op bedacht, legt De Volkskrant uit. Je berekent hoeveel een geleidelijke verhoging van de pensioensleeftijd – steeds een maandje erbij – oplevert. En je boekt die later verwachte opbrengst nú alvast in. Je haalt de besparing als het waren boekhoudkundig naar voren.

De grap is dan wel datje dat naar voren geschoven – nog niet werkelijk binnengehaalde! – geld dan straks niet meer hebt. Van een geleidelijke structirele besparing op uitgaven op termijn maak je er een vroegtijdige besparing. Het is goochelen met geld dat tekorten van nu vult door vast een graai in de geldkist van morgen te doen. Je kunt nu al zien aankomen dat er dan over vijf of tien jaar nieuwe tegenvallers in de uitgaven voor pensioenen en AOW zullen opduiken. Wij verliezen intussen wel mooi onze penioenrechten. Het feit dat pensioenfondsen iets meer speelruimte krijgen om hunt tekorten aan te zuiveren zodat de pensioeinen nú intact blijven, is een schrale troost, een fooi.

Zo brengt het management van de B.V. Nederland haar boeken op orde: op ónze kosten. Wat de zaak extra kwalijk maakt is de opstelling van de FNV-top. Eerst zei die, volstrekt terecht, dat zij een verhoging van de pensioenleeftijd niet zou accepteren. Nu heeft Agnes Jongerius, FNV-voorzitter, in principe ingestemd met die verhoging. het enige dat ze heeft weten te bedingen is dat er in de Sociaal Economische Raad (SER ) gekeken wordt naar alternatieven die net zo veel opleveren. Tot 1 oktober krijgt die SER daarvoor de tijd. Ze verwacht dat dit nog gaat lukken ook en sprak triomfantelijk: “ik heb het gevoel dat ik het vanavond van tafel heb gekregen” (met ‘het’ bedoelt ze de hogere pensieoenleeftijd). Ik denk dat dit een dagdroom is, een illusie.  Het gaat de regering immers, zoals we zagen, niet puur om die opbrengst van de hogere leeftijd. Het gaat om dat achterliggende verhaal van meer-mensen-aan-het-werk en een verder uitgeklede en goedkopere sociale zekerheid. Nu de FNV geen absoluut néé meer zegt, staat het kabinet sterker om straks door te drukken. En het zal voor de FNV buitengewoon moeilijk worden om dan ná 1 oktober het glasharde néé weer uit de kast te trekken en alsnog de acties te gaan voeren die nú noodzakelijk zijn.

Met het kabinetsplan liggen dus belangrijke rechten en verworvenheden onder vuur: pensioenleeftijd, lonen en uitkeringen. Verzet is vereist en niet kansloos, want het kabinet staat helemaal niet stevig. Naast de asociale inhoud is dat een tweede kenmerk van het huidige akkoord, en de moeizame totstandkoming ervan wijst eveneens in die richting.  Dat de FNV capituleerde en de hogere pensioenleeftijd begint te slikken, maakt de positie van het kabinet sterker. Maar dat is geen eigen kabinetskracht, dat is te danken aan een onterechte gift van mevrouw Jongerius op onze kosten.

Dat het kabinet die steuvan de kant van de FNV zo hoognodig vond dat er wisselgeld tegenover stond, geeft iets aan. Het kabinet durfde geen verhoging naar 67 jaar op eigen kracht door te voeren. Ze zag het Malieveld al volstromen met boze vakbondsmensen, heel veel mensen zijn het met deze verhoging immers helemaal niet eens. Dáárom was er veel aan gelegen om de FNV medeplichtig te maken aan haar afbraakpolitiek. Dat is geen teken van kracht van het kabinet. het is een teken van zwakte, van angst.

Het is zaak datwe het kabinet réden voor angst geven en met grote felheid voor onze pensioenrechten, uitkeringen, lonen èn de zorgtoeslag opkomen. Met de FNV-top waar dat kan, maar zonder die top als het moet.

Oorlogsmisdaden in Gaza

Hoe diep kun je zinken? Tamelijk diep, als je soldaat bent in een bezettingsleger van een apartheidsstaat. Wat te denken van het volgende opschrift, gedragen door een Israëlische militair? “One shot, two kills”. Twee doden met één schot. daarbij een tekening van een kennlijk Arabische vrouw die zwanger is. Er zijn meer van dit soort weerzinwekkende shirts in oploop onder Israëlische soldaten.

Officieel keurt het Israëlische leger dit soort uitingen af als “smakeloos”;  een verklaring van dit leger zegt: “Dit soort humor is ongepast en moet worden veroordeeld” (Volkskrant, 23 maart)Zou deze afwijzing er ook gekomen zijn als de shirts geen publiciteit buiten Israël hadden gekregen? heeft er voor die tijd geen officier de wenkbrouwen gefronst  en iets gezégd over de racistische onmenselijkheid, het openlijke enthousiasme om te moorden,  die uit de shirts spreekt? Het heeeft er veel van weg dat het officiële standpunt tegen dit soort shirts niet is ingegeven door menselijkheid, maar uit PR-overwegingen.

Inmiddels lezen we een reeks berichten die bevestigen wat al bekend was: het Israëlische leger heeft oorlogsmisdaden gepleegd in haar oorlog tegen Gaza, eind vorig jaar – begin dit jaar. Die berichten komen nu van Israëlische militairen zelf. “Als we een huis binnengingen werden we verondersteld de deur in te rammen en te beginnen met schieten en dan verdieping voor verdieping voor verdieping omhoog te gaan… dat noem ik moord”, zo zegt een soldaat in een soort evaluatie op een militaire academie. Het is slechts één van de akelige verhalen uit een artikel op Ynet van 19 maart.

De Observer van 22 maart vertelt over 15 soldaten die verslag doen van wandaden, door soldaten in Gaza bedreven. En het gaat niet slechts om incidenten, er zat systeem in. “We hebben het niet over sommige eenheden die agressiever zijn dan andere, maar om onderliggend beleid. Zo erg zelfs dat we praten met sioldaten die zeggen dat ze de orders die ze kregen moesten afremmen”, aldus een Israëlische militair. Opmerkelijk is ook hoe militairen rabbijnen – alsus een Israëlische militair – de operatie presenteerden aan Israëlische soldaten. Het ging er om “van niet-Joden af te komen die ons hinderen bij het veroveren van het heilige land.” Niks bestrijden van terrorisme, stoppen van raketbeschietingen of wat voor smoezen dan ook, maar een religieus gemotiveerde veroveringsoorlog. (Washington Post, 21 maart). De drie  berichten heb ik trouwens gevonden via de website War in Context).

Een Israëlische mensenrechtengroep stelt in een rapport bovendien dat het Israëlische leger bij haar operatie in Gaza “de medische ethiek geschonden heeft”. Het leger viel 34 ziekenhuizen en klinieken aan, en soldaten beletten ook nog eens de evacuatie van gewonden (Aljazeera, 23 maart).

Op zichzelf is  er weinig nieuws aan de berichten dat israelische soldaten bezig waren met misdadige moordpartijen tegen burgers. Belangrijk is dat dit soort berichten nu uit het leger zélf komen. Dat maakt het voor degenen die nog altijd het idee hooghielden dat Israël misschien fouten maakt maar temninste haar bést deed burgerslachtoffers te voorkomen, nog moeilijker aan dit mythische beeld vast te houden.

En misschien kan iemand ook Balkenende en minister Verhagen even op de hoogte brengen. Wat zij ook beweerden, Israël pleegde oorlogsmisdaden op Gaza, op gote schaal, op bevel van hogerhand, en systematisch.

NAVO onder vuur

De NAVO, het militaire bondgenootschap van de VS, Canada en een reeks Westeuropese staten waaronder helaas ook Nederland, viert dit voorjaar haar zestigste verjaardag. Graag zou ik dat feest omgezet zien worden in een begrafenis. Daarom zal ik ook begin april in Straatsburg zijn om aan acties tegen die NAVO en waar ze voor staat deel te nemen.

De NAVO is immers een organisatie die oorlogen voorbereidt en helpt voeren, oorlogen die uiteindelijk het belang dienen van de rijken in Westerse staten, van grondstoffenfirma’s en wapenhandelaren en andere vijanden van de menselijkheid. Wie argumenten wil nalezen over waarom de NAVO maar beter kan worden opgeheven, kan terecht in het artikel “Waarom we de NAVO best opdoeken” van Ludo De Brabander, onder meer te vinden op de website van VD AMOK.

Gelukkig ligt de NAVO dit voorjaar flink onder vuur. Gisteren waren pakweg zestig actievoerders druk in de weer om een luchtmachtbasis in Nieuw Milligen, op de Veluwe, binnen te dringen. Het motto van de actiegroep, Ontwapen! geheten: “60 jaar NAVO is meer dan genoeg”. Het lukte een aantal activisten nog om binnen te komen ook, ondanks de zeer actieve en arresterende politie en Marechaussee.  De Volkskrant maakt in haar berichtje melding van negen arerestaties. Later op het NOS journaal was sprake van grotere aantallen.

In Brussel vond iets soortgelijks plaats maar dan op grotere schaal. Daar organiseerde een groepering die zich het Forum voor vredesactie en bombspotting noemt de actie ‘NATO Game Over’.  het idee was om het NAVO-hoofdkwartier in Brussel te verzegelen. Ettelijke honderden mensen namen deel, 371 van hen werden gearresteerd vanwege pogingen om het terrein binnen te dringen.

Het zijn nuttige acties: ze dragen bij aan het gevoel dat de NAVO weer is wat ze hoort te zijn: omstreden, niet vanzelfsprekend. Het past ook mooi in de aanloop naar de grote anti-NAVO-acties die het eerste weekend van april in Straatsburg zullen plaats vinden. daar viert de NAVO – in aanwezigheid van allerlei politieke kopstukken uit de NAVO-staten – haar  verjaardagsfeestje, daar vindt dan ook een grote vredesbetoging tegen de NAVO plaats op 4 april; op 5 april volgt een blokkade van de bijeenkomt, zo is het plan. De coalitie Stop de Navo, waarin 19 organisaties zich gebundeld hebben,  maakt zich sterk voor deelname aan die acties vanuit Nederland en organiseert daartoe busvervoer. Ik doe dus mee en zal na terugkeer hier proberen verslag te doen.

Stakingsdag Frankrijk: groter en bozer

De landelijke staking die vakbonden afgelopen donderdag in Frankrijk hielden, was groter dan de soortgelijke actie van 29 januari. Toen waren er volgens organisatoren 2,5 miljoen mensen in beweging (volgens de politie 1,1 miljoen); deze keer waren het er 3 miljoen (volgens de politie 1,2 miljoen). Wederom waren er in 200 dorpen en steden demonstraties.

De woede onder demonstranten was ook tastbaarder dan de vorige keer: de demonstratie in Parijs eindigde in rellen. Ook in leuzen bleek groeiende woede. In januari las je nog een hoopvol ‘rêve general’ (algemene droom), als woordspeling op ‘grêve general’ (algemene staking). Nu was botweg op borden te lezen: ‘lazer op, eikel’ – een verwijzing naar een uitspraak van Sarkozy zelf tegen iemand die niet vriendelijk was tegen de president  (NRC, 19 maart).

Vakbondsleiders roepen de regering op om tegemoet te komen aan de vakbondsverlangens. Ook de brugemeester van Parijs – van de Socialistische Partij die vorig jaar de presidentsverkiezingen verloor van de rechtste Sarkozy – zegt dat de regering haar koers moet wijzigen. Maar de premier, Francois Fillon, wil niet van koerswijziging weten: “Mobilisaties [op straat] lossen de problemen van de wereldcrisis niet op.” (EU Observer, 20 maart)

Niet willen wijken voor massaprotest is meestal de aanvankelijke reactie van regeerders; dat verandert wel als de druk verder opgevoerd wordt. En het argument dat betogingen de crisis niet oplossen is een dooddoener: demonstranten voeren geen actie voor een ‘einde aan de crisis’. Zoiets is een holle leus, een lege abstractie. Demonstranten vechten voor concrete eisen om overeind te blijven; we willen niet dat de regering de rekening voor de recessie bij hen komt deponeren. Hogere lonen voor laagbetaalden, hogere belastingen voor de rijken, geen ontstalegn in de openbare sector – dat zijn eisen waar arbeiders voor staken en betogen (BBC 19 maart, geluidsfragment). Het zijn terechte eisen, en alleszins bereikbaar met het soort van druk waar de vakbonden in Frankrijk een stevige aanzet toe hebben gegeven op 29 januari en 19 maart.

Dat verzet op deze manier loont, is al duidelijk. Na de eerste stakingsdag kwam Sarkozy met 2,65 miljard extra euro op de proppen aan steunmaatregelen. Er is geen reden waarom daar opeens niets meer bovenop kan. De vakbonden overwegen dan ook nieuwe acties maar hebben helaas nog geen nieuwe datum voor een actiedag vastgelegd (International Herald Tribune, 20 maart).

Tegelijk wordt de vraag urgent wanneer arbeiders overschakelen van losse actiedagen met weken ertussen naar een hoger strijdtempo, naar meerdaagse stakingen, maar stakingen voor onbepaalde duur. Losse actiedagen kan de regering uiteindelijk wel uitzitten. Het soort verlamming van de economiewaar arbeiders in Frankrijk in 1995 werk van maakten door weken te staken tegen toenmalige bezuinigingsplannen, is veel moeilijker te weerstaan. Hierbij is het dan wel zaak dat vakbondsbestuurders loskomen van hun huidige houding waarin ze toch nog constructief met de regering willen praten. Dat zal niet van harte gaan, daar zal druk vanuit gewone vakbondsleden – en van andere arbeiders die op eigen houtje de strijd aangaan! – bepaald behulpzaam ziijn.

Intussen laten arbeiders in Frankwijk wel een goed voorbeeld zien van staken in crisistijd tegen crisisbeleid. Vakbondsleden in Nederland kunnen daar iets van leren en hoop uit putten. Hopelijk gaat het in hoog tempo dezelfde kant op in nederland. Het feit dat de FNV inmiddels actievoorbereidingen heeft aangekondigd tegen het crisisbeleid van het kabinet, is in ieder geval bemoedigend.

Arbeidersstrijd in Frankrijk krijgt brede steun en weerklank

Donderdag 19 maart voeren arbeiders in Frankrijk naar verwachting weer op grote schaal actie. Vakbonden hebben weer een landelijke staking aangekondigd tegen het beleid van president Sarkozy.

Het is niet de eerste massa-actie in Frankrijk dit  jaar. Een actiedag van vakbonden bracht in januari volgens die bonden zelf tweeëneenhalf miljoen mensen op de been. Er waren betogingen in zeker 200 plaatsen; bij spoor, metro, energiebedrijven en scholen staakte personeelsleden (NRC, 29 januari).

De steun voor de actie van 19 maart is groot, aldus een bericht van Reuters. Volgens een peiling vindt 74 procent van ondervraagden dat de staking gerechtvaardigd is. het beleid van de regering wordt intussen door 62 procent van de ondervraagden afgekeurd.

De sociale spanning in Frankrijk groot, en er zijn meer tekenen dan alleen de grootschalige vakbondsacties. Radicaal-links organiseert en hergroepeert zich momenteel. De trotskistische Ligue Communiste Revolutionaire (LCR) heeft zichzelf inmiddels opengegooid en heeft zich samen met nieuwe medestanders  omgevormd tot de Nouveau Parti Anticapitaliste (NPA), Nieuwe Antikapitalistische Partij. De NPA zelf zegt inmiddels drie keer zoveel leden te hebben dan de LCR waar ze uit voortkwam: al 9000 (MRzine, 5  februari 2008: een artikel aan de vooravond van deze omvorming). Veel over de principes en aanpak van de nieuwe formatie is nog onvast en onduidelijk, maar het is onmiskenbaar een belangrijk initiatief.

Tekenend voor de sociale sfeer is ook een actie van arbeiders in een vestiging van Sony. De Guardian vertelt erover, ik vond het bericht via Lenin’s Tomb die het vond op Through the Scary Door. Nadat ze ontslagen waren hielden een aantal van hen een directeur van Sony een nachtje vast. Ze lieten hem gaan nadat hij bereid was met de vakbond te onderhandelen. Harde, directe actie van arbeiders staat duidelijk op de agenda. En terecht.

Crisisberaad, ‘gekissebis’ en links: Halsema laat zien hoe het niet moet

“Nederland is in een diepe recessie terechtgekomen”, aldus het Centraal Planbureau. De economische teruggang bedraagt dit jaar naar schatting 3,75 procent. Dat is in geen 75 jaar mee gebeurd, zo reageert minister van ecopnomische zaken Van Der Hoeven in een reactie (Nu.nl).

Intussen overlegt de regering verder over een plan van aanpak van de crisis, teerwijl vakbeweging en oppositie ongeduldig worden. Dat ongeduld is, gezien de ernst van de situatie, enerzijds begrijpelijk. Tegelijk zit er ook iets zeer onverstandigs in het vragen om doortatstendheid dat hier en daar klinkt. Immers, je vraagt dat doortastendheid van een regering die onze vijand is op tal van fronten. Willen we echt een doortastender, overtuigender optredende vijand?

 Hier is Wilma Wind bijvoorbeeld, FNV-bestuurder: “we zien een kabinet dat wikt en weegt, maar niet beslist” ., zo leven we in hetzelfde artikel in Nu.nl. En Agnes Jongerius, FNV-voorzitter, op de FNV-website: ” Moeten we dan eerst een Malieveld of een Museumplein vullen, voordat het kabinet tot daden overgaat?” Ik vind het een goede zaak dat de vakbondstop het al heeft over het vullen van grote pleinen met demonstranten. Maar doel ervan moet niet zijn om kabinetten tot actie te manen, maar om voorgenomen asociale acties van het kabinet te blokkeren.

Want laten we ons geen illusies maken. Vandaag, morgen of eind van de week kómt er wel kabinetsbeleid naar buiten. En dat beleid zal voor een flink deel bestaan uit sloopmaatregelen, uit plannen die vanuit de vakbonden een zeer fel weerwoord zullen vereisen. Dan zal de enigszins vertraagd op gang gekomen ‘daadkracht’ van het kabinet er niet meer zo leuk uitzien.

Juist daarom is het niet zo slim om het kabinet vanwege haar traagheid te bekritiseren. Allereerst wijst de trage regerinngsreactie op onderlinge verdeeldheid, en zoiets is gunstig voor iedereen die ziet dat het kabinet uit is op het slopen van sociale rechten. De traagheid van het kabinet is  bovendien handig voor ons: het geeft de arbeidersbeweging en links de tijd om veret voor te bereiden. Laat ze zich maar wentelen in aarzeling! Lang leve de verdeeldheid in het vijandelijke kamp!

Maar het overgrote deel van links ziet dat helaas anders. Een dieptepunt is wel de klaagzang van Femke Halsema, fractieleider van Groen Links. Zij riep vorige week Herman Wijffels te hulp. De NRC : “Halsema had graag gezien dat Wijffels tijdelijk de  leiding van het crisisberaad zou overnemen van premier Jan Peter Balkenende. Ze is bang dat  er anders een modderig compromis uitkomt dat wellicht de coalistie door de crisis sleept, maar de samenleving niet.” Wijffels voelt er niets voor en noemt een rol voor hemzelf – immers geen lid van de regering – een staatsrechtelijke onmogelijkheid.

Ik vind de gehele opstelling van Halsema verbijsterend. Een linkse politicus die die één van de machtigste mannen van het land, – met een verleden als baas in de Rabo-bank, en zeer veel invloed man binnen het CDA zo ongeveer gaat redden om het land te gaan redden, het is toch ongehoord en naief? Links heeft – dacht ik toch? – tot taak zich tegenover een door rechts geleide regering op te stellen, alternatieven aan te dragen en vooral om druk te mobiliseren om nieuwe bezuinigingen en aantasting van onnze rechten uit alle macht te dwarsbomen. Maar wat doet Halsema? Ze zoekt naar wegen om dit door rechts geleide kabinet stérker te maken, van een steviger leiding te voorzien. En ze vraagt darabij hulp van een kpsptuk, een spilfiguur, uit de nederlandse heersende klasse. Hoe verder van je linkse uitgangspunten kun je nog raken?!

Bovendien is het een totaal ondemocratisch plan. Ministers zijn nog enigszins vatbaar voor de druk van een gekozen parlement dat hen naar huis kan sturen. Wijffels is geen minister en hoeft zich niet democratisch te verantwoorden. Feitelijk vroeg halsema om een soort tijdelijke noodtoestand. Wijffels snapt, gezien zijn reactie, nog íets meer van democratie dan Halsema, en dat geeft toch wel heel erg te denken.

Al eerder las ik  (in Nu.nl) Halsema klagen  over vertraging en politieke verdeeldheid : “Halsema (…) vindt dat de regeringspartijen teveel tijd verspillen aan partijpolitiek gekissebis.” Gedachtegang is kennelijk dat door voorrang te geven aal partijbelang het landsbelang gevaar loopt. 

Ook dit is misplaatst. Er ís geen landsbelang. Er zijn de botsende belangen van ondernemers en hun politieke vrienden enerzijds, van arbeiders en mensen met een uitkering anderzijds. Wat Halsema “partijpolitiek gekissebis” noemt, is van de botsing van deze belangen deels een verwrongen uitdrukking.

Dat zien we in het kabinet zelf. Functie van een regering is niet om het ‘algemeen belang’ te dienen van ‘ons allemaal’ samen. Functie van een regering is de B.V. Nederland te besturen, oftewel de belangen van het gezamenlijke bedrijfsleven te behartigen. In de klassieke maar nog steeds geldige woorden van Karl Marx: “de regering is het uitvoerend comité van de bourgeoisie” (kapitalistenklasse).

Die ondernemersbelangen vergen maatregelen om de winstgevendheid te bevorderen, en dus ook bezuinigingen (simpel gesteld: minder staatsuitgaven = minder belastingdruk = meer winstgevendheid voor ondernemers). Conflicten binnen een regering – de ‘partijpolitiek’ van Halseman – gaan vaak over de manier waarop de pijn moet worden verdeeld. Want naast winstgevendheid hebben ondernemers nog een ander belang: rust in de tent. een crisispolitiek die te hardhandig is, kan verzet van arbeiderskant uitlokken.

Hier zien we ook de rol van de PvdA. Deze partij is indirect verbonden met de arbeidersbeweging, via haar traditionele achterban maar ook via de top van de FNV. De partij accepteert dat de B.V. Nederland winstgevend moet werken. Tegelijk wil ze voorkomen dat ze straks honderdduizenden arbeiders op het Museumplein ziet staan. Die arbeiders horen immers voor een flink deel tot de achterban van diezelfde PvdA, die in de regering zit waartegen die arbeiders dan zouden betogen. Daarom horen we de nu praten over sterke schouders en zwaarste lasten, over het ontzien van de zwakkeren en dergelijke. Ze wil hiermee haar traditionele achterban enigszins geruststellen terwijl tegelijk de B.V. Nederland rendabel gehouden of gemaakt kan worden, deels ten koste van diezelfde achterban. Vandaar het traditionele gedraai van mensen als Wouter Bos.

Links heeft er belang bij dat een eventueel conflict over de omvang van bezuinigingen binnnen de  regering op scherp komt te staan. Links dient, met kracht van argumenten en met het mobiliseren van sociaal verzet, de voorstanders van verregaande bezuinigingen te laten voelen dat ze met vuur spelen. Links dient hierdoor tegelijk de PvdA alvast te laten voelen dat aan haar meegaandheid met rechts in het kabinet een hoog prijskaartje hangt. Links moet weer leren het kabinet als tegenstander te zien, en belangenconflicten met, en ook binnen, dat kabinet (al dan niet in de vorm van ‘partijpolitiek gekissebis’) als iets dat onvermijdelijk is, iets om je voordeel mee te doen. Lang leve de verdeeldheid!

Al het gepraat over landsbelang in crisistijd, al het gejammer om daadkracht van kabinetszijde, is in de kern rechtse praat die we wat mij betreft aan Wilders mogen overlaten. Laten wij intussen maar weer eens werken aan onze éígen daadkracht, op heldere linkse basis.

FNV-actie: een hoopvolle maar niet probleemloze aanzet tot méér

Dat zag er goed uit gisteren: levendig, kleurrijk, strijdbaar. Dat blijkt uit beelden, op de website van de FNV maar bijvoorbeeld ook op de website van de Internationale Socialisten (IS), van de actie die de FNV gisteren hield op het Plein in Den Haag voor een beter soort crisisbeleid dan de verslechteringen waarmee het kabinet dreigt te komen. Het was een nuttige actie. Maar zonder zwakheden is de opstelling van de FNV-top niet.

De manifestatie trok volgens Nu.nl zo’n 1800 deelnemers; een verslag van de SP, die de actie ondersteunde, komt tot bijna 2000 actievoerders. Het waren er dus hoe dan ook meer dan de 1500 die de FNV zei te verwachten van te voren. Er is dus gelukkig al actiebereidheid, hetgeen gezien het soort maatregelen waar het kabinet op broedt, ook niet verbazend is. Als hogerhand dreigt om je lonen te drukken, je pensioenleeftijd naar 67 op te trekken, je pensioenen zelf op de nullijn zet en met allerlei bezuinigingen begint te schermen, dan is er een tastbare noodzaak om je te verweren.

Het is zaak om deze actiebereidheid ook daadwerkelijk in verzet om te zetten. En precies hier wringt iets in de toonzetting en uitlatingen vanuit de vakbondstop. Net als veel politici van de oppositie klaagt vakbondsvoorzitter Agnes Jongerius over het trage tempo waarmee het kabinet tot crisisbeleid weet te komen. De verlangens van de FNV deugen op zich wel: behoud van koopkracht, geen korting op pensioenen en uitkeringen.

De toon van de FNV-aanpak – zoals ook in de actieleus “Samen de crisis te lijf” tot uiting kwam, en zoals die ook blijkt uit een actieplan dat bonden samen met ondernemersorganisatie VNO NCW heeft opgesteld –  is echter wel verkeerd. Er is geen ‘samen’ dat arbeiders en mensen met een uitkering enerzijds bindt aan de ondernemers en hun politici. Dat maakt ook het zoeken naar een sociaal akkoord tussen de ‘sociale partners’  – ‘werknemers’, ‘werkgevers’en het kabinet tot een verkeerd soort aanpak. Bart Griffioen gaat  op de website van de IS nader op de slappe kant van de vakbonds-opstelling in. 

Het idee dat het kabinet constructief vermaand dient te worden tot een positief soort beleid, gaat er vanuit dat het op één of andere manier óns kabinet is, dat onze belangen moet dienen. Maar dat klopt dus niet: het kabinet is er om de BV Nederland, de ondernemersklasse dus,  van dienst te zijn. De onderhandelingen binnen het kabinet gaan erover hoe dit vorm moet krijgen, en hoe dit vormgegeven kan worden o een manier die de rest van de bevolking niet al te zeer tegen de haren in strijkt.

Maar tussen alle constructieve vakbondstaal  klinkt ook uit de mond van de vakbondstop een ander geluid door, een impliciete erkenning dat het kabinet wel eens geen ‘partner’ is maar een tegenstander. “Als de actie niets oplevert, kan het Museumplein in Amsterdam wel eens het volgende decor van een demonstratie zijn, aldus FNV-voorzitter Agnes Jongerius”, zo bericht Nu.nl. Daarmee verwees zij onmiskenbaar dreigend naar het immense vakbondsprotest dat in oktober 2004 ettelijke honderdduizenden mense naar dat Museumplein bracht.

Dit is inderdaad de kant die we uit moeten. Om deze woorden tot daden om te vormen is nog wel het één en ander nodig, want vanzelf zal dit echter niet gebeuren.Een enkele dreigende vakbondsuitspraak is nog geen strijdbare vakbondscampagne. Maar een begin is er wel, en dat stemt positief.