Misselijk meldpunt, ridicule reacties

15 maart, 2012

donderdag 15 maart 2012

Het misselijke meldpunt van de PVV heeft tot nogal ridicule reacties geleid. Ik doel natuurlijk op het ‘meldpunt’ dat Wilders’ partij heeft gelanceerd tegen ‘overlast’ van Oost-Europese arbeiders, een duidelijk onderdeel van haatdragendheid en zucht naar publiciteit. En ik doel op de resolutie van het Europarlement waarin Rutte gevraagd wordt van deze wanstaltigheid afstand te nemen. Dat het meldpunt verwerpelijk is, mag duidelijk zijn, al verdient de aard van die verwerpelijkheid nog wel nadere aandacht. Maar de reactie van hert Europarlement is hypocriet en helpt Wilders meer dan het die hindert. De vreugdevolle begroeting door bijvoorbeeld Joop.nl vind ik een grote domheid waar voornamelijk de PVV garen bij zal spinnen. Lees de rest van dit artikel »


Poetins preventieve contrarevolutie

24 februari, 2012

vrijdag 24 februari 2012

Poetin heeft gisteren een massabijeenkomst, opgezet als steunbetuiging, toegesproken. De bijeenkomst had angstaanjagende aspecten die deden denken aan de tijden van stalinisme, en aan dat andere ‘-isme’ waarmee potentaten in de jaren twintig tot en met veertig de vrijheid in diverse Europese staten vertrapten. Poetin mobiliseert de contrarevolutie. En ja, hij zal wel weer tot president worden gekozen, over een dag of negen. Maar of zijn machtspositie, ook na het machtsvertoon van gisteren en wéér een verkiezingszege op zak, daarmee zelfs op korte termijn veilig is?

Lees de rest van dit artikel »


Druk, maar góéd druk

8 oktober, 2011

zaterdag 8 oktober

Vaste lezers zal het zijn opgevallen: het blijft hier af en toe tamelijk lang stil. Deze afgelopen week weer. Soms is dat een teken dat het minder met me gaat. Momenteel niet, het gaat eigenlijk uitstékend. Ik heb het alleen erg druk, daarom gaat het zo uitstekend. Weinig tijd om  te bloggen echter, omdat ik elders bezig ben met soortgelijk-gemotiveerde activiteiten overigend. Zoals…. Lees de rest van dit artikel »


Helmond en Amsterdam: politiestaat in vol bedrijf

1 oktober, 2011

zaterdag 1 oktober

Nederland wordt steeds democratischer, de keuzevrijheid van burgers neemt alsmaar toe. Toch?! Vandaag kon je als actievoerder zelfs kiezen waar je het doelwit zou worden van politiegeweld: in Helmond of in Amsterdam. In Helmond hielden neonazi’s van de NVU een optoch, en dus waren antifascisten gelukkig op de been om dit te dwarsbomen. In Amsterdam was een kraakdemonstratie aangekondigd. Zowel tegen antifascisten in Helmond als tegen krakers en sympathisanten in Amsterdam werd een intimiderende overmacht van politie in stelling gebracht. Beide acties werden minstens gedeeltelijk van staatswege onderdrukt, waarbij je in Hemond nog fascisten tegenover je kon krijgen als bonus. De conclusie dringt zich op: van het al verregaand gesloopte demonstratierecht is, buiten het spreekwoordelijke Malieveld althans, nauwelijks nog sprake. Dat zullen we dus, desnoods hardhandig, moeten heroveren op de ME en de gezagsdragers. Lees de rest van dit artikel »


Antifascistisch protest in Enschede relatief succesvol

28 mei, 2011

zaterdag 28 mei

De strijd tegen neonazi’s zag vandaag in Enschede een tamelijk succesvolle episode. In die stad hield de Nederlandse Volks Unie (NVU) een optocht. Laat Ze Niet Lopen riep op tot protest. Aan die oproep werd door vrij veel mensen, van zeer uiteenlopende achtergronden, gehoor gegeven. Politie, waaronder de ME, beschermde in grote lijnen de neonazi’s. Maar felheid en schaal van het antifascistische protest waren zodanig dat de nazi’s vroegtijdig hun optocht moesten beëindigen.

Lees de rest van dit artikel »


Demonstratie Arnhem: “Hey, regéring! Krijg de téring!”

26 februari, 2011

Als participerend recensent van allerhande acties, maar vooral gewoon als mens, nam ik vandaag deel aan de demonstratie ‘Kom in verzet tegen Wilders en zijn kabinet’  in Arnhem. De actie was op touw gezet vanuit Doorbraak en de campagne ‘Wilders Sluit Jou Ook Uit’. Op de website van Doorbraak staat inmiddels een verslag; op de website van Wilders sluit Ook Jou uit staan de teksten van twee van de toespraken. Ik heb trouwens bewust níét eerst uitgebreid op internet gekeken naar verslagen van anderen, zo wordt onbewust overschrijven voorkomen en is de kans op echt persoonlijke indrukken het grootste. De actie was, gezien de verkiezingen komende week, redelijk getimed. Helaas viel de opkomst toch tamelijk tegen, ik denk dat er rond de honderd mensen deelnamen. Maar veel werd goedgemaakt door de strijdlustige stemming die demonstranten met borden, spandoeken en een ter plekke uitgebreid arsenaal aan gescandeerde leuzen tot uiting brachten.

Actievoerders verzamelden zich op het Gele Rijdersplein. Het was nog droog, maar ik vrees dat de weersverachting – de hele dag regenachtig – mensen toch had thuisgehouden. Er was, ook door mij, duidelijk op hogere aantallen demonstranten gehoopt en ook geregend.Maar misschien ontbrak er ook wat gevoel van urgentie, was het mensen onvoldoende duidelijk waarom ze juist uitgerekend nu de straat op zouden moeten gaan. Aan een tekort aan voorbereidingen en publiciteit lag het volgens mij niet, ik heb bijvoorbeeld al enkele weken van te voren oproepen zien circuleren. Niet getreurd, er was koffie en thee geregeld, een welkomstwoord, en vervolgens een eerste korte toespraak. Of hij vanuit een groepering sprak ben ik kwijt, maar de jonge gozer hield, heel boos, heel overtuigend, een kort goed betoog over het offensief van de regering tegen mensen onderaan, bijvoorbeeld nu ook tegen de studenten, en over de noodzaak om ons daartegen te keren. Daarna: lopen.

Wie waren er? Veel bekenden uit linksradicale kringen, dat maakt zoiets ook wel aardig als bijklets- en handdruk-gelegenheid. Mensen van Doorbraak. Mensen van de Anarchistische Groep Nijmegen, waar ik ook in mee doe trouwens, met een flink spandoek. Een tweetal mensen van de Internationale Socialisten. Zowaar iemand van de SP, althans alas zodanig herkenbaar.Een aardig aantal migranten, hetgeen beslist positieve vermelding waard is, want tevaak zijn linksradicale acties vooral een zaak van witte mensen. Juist in onze samenstellking dient echter onze inzet voor solidariteit over grenzen van bevolkingsgroepen heen tot uiting te komen. 

En leuzen roepen! “Racisme: NEE. Fascisme: NEE, PVV, NEE NEE NEE”, klonk het al gauw. Snel daarna zongen we: “He Geert blijf van mijn vrienden af”. Daar kwam al spoedig achteraan: “Rutte, asociaal, pluk je eigen vriendjes kaal”. De ‘eigen vriendjes’ werden al snel gepreciseerd als ‘rijke vriendjes’. “Libië/Egypte/Griekenland/ Tunesië is overal – breng het kabinet ten val”; “Hey, regéring! Krijg de téring’; “Geen man, geen vrouw, geen mens is illegaal!” (gezongen): “1 2 3 4 5 6 7, waar is al mn poen gebleven? Het is niet hier, het is niet daar, allemaal naar Wassenaar”, “Wij zijn het zat, Nederland moet plat!” “Zet de wereld op zijn kop, organiseer van onderop!” , “Oprutte! Oprutte!” Zo ging dat. Niet alles sloeg evenzeer aan, maar juist dat uitproberen maakt zoiets ook tot aanstekelijke creativiteit. Mensen hadden spandoeken en vooral kartonnen borden die leeg waren meegebracht door organisatoren en waar mensen ter plekke hun leus op konder zetten. Ik heb ze niet allemaal onthouden. Maar “Bruin 1 stinkt” is me bijgebleven: )

Op de markt aangekomen was het weer tijd voor korte speeches. Een spreekster vanuit de Internationale Socialisten (IS) wees op de hypocrisie van Wilders, hoe hij beloften brak en steeds voor de rijken kiest, hoe hij zich keert tegen onderdrukking van vrouwen en homoseksuelen in de islam maar wel naast het CDA staat waar die het arbortusrecht dreigt aan te tasten. Ze wees op de noodzaak om ook te stémmen tegen he kabinet, maar noemde dat slechts de helft van het verhaal: de andere helft was zelf actievoeren. Volgens mij is dat stemmen bepaald mínder dan de helft, en actievoeren méér, en dan druk ik het nog zacht uit. Maar dat is voor een andere keer. Het was goed om de IS sowieso wel op deze actie te zien en te horen.

Hierna werd vanuit de organisatie gesproken, in een zeer effectief betoog waarin aangegeven werden wie allemaal ‘wij’ waren, van moslim, homo, student, bijstandsgerechtigde, weet ik wat, allemaal aan de onderkant… en hoe wij ons niet tegen elkaar moesten laten opzetten. Als één van ons wordt aangevallen, dan moeten we dat beantwoorden als aanval op ons allemaal.

Daarna weer verder, leuzenroepend. De route voerde helaas tot nogal lege straten waar we dus door weinigen zijn gezien en gehoord. Ik kan niet goed inschatten hoe onvermijdelijk datw as, ik weet hoe opolitie dwars kan gana liggen alsorganisatoren een demonstraties in het winkelcentrum willen en dergelijke. Misschien was iets meer inkorten van de route als lopen tussen publiek van politiekant wordt gedwarsboomd beter geweest. ook moeten we toe naar een situatie waarin politie-instructies over t route niet meer bij voorbaat worden geaccepteerd. Maar dan zullen we als actievoerders iets meer voor een hogere opkomst in moeten staan, en aan een houding moeten werken die geen politiegezeik accepteert als wij de binnenstad in willen tegen de wens van het staatsgezag in.

Dit is bedoeld als een kleine kanttekening. Over het geheel genomen vond ik de actie goed georganiseerd, juist ook de soberheid – niet te veel toespraken, geen lange toespraken, geen eindeloos entertainment maar gewoon lópen met ons vuur en onze opgewekte woede – spreekt me bij dit type demonstraties erg aan. Er was geen geluidswagen met muziek, en dat vond ik, nadat mij daaa achteraf op gewezen werd eigenlijk een pluspunt. Nu krege het geluid van demonstranten zelf de ruimte, nu waren we écht volop deelnemer, veel meer dan luisteraar.

Helemaal aan het eind van de optocht volgde nog twee toespraken: een speech van iemand van de Kritische Studenten Utrecht – die waren nu eens naar Arnhem gekomen, mensen uit Arnhem komen immers zo vaak naar Utrecht vooor actie, en uit solidariteit mag andersom ook wel eens. Hij onderstreepte verder, net als andere sprekers, de noodzaak van verzet, door onszelf van onderop georganiseerd. Daarna een slotbetoog van een spreker vanuit Doorbraak. Die wees op de prioriteiten van dit kabinet: kiezen voor bezuinigen op ons, terwijl Nederland intussen bijvoorbeeld wel een belastingparadijs voor grote ondernemingen is. Er kán best geïnvesteerd worden in woningen voor iedereen, uitkeringen, gezondheidszorg en noem maar op. Dat dit niet gebeurt is een keuze. Aan ons om ons te organiseren, op straat in buurt, bedrijf, school, universiteit, voetbalkantine, om verzet daartegen op te bouwen. Daar kwam het heldere betoog op neer. Dat was zo ongeveer de afsluiting van een veel te kleine, maar wel degelijk goed gemotiveerde en vooral motiverende demonstratie.

(22.02 aangevuld, ik had in de moeheid de spreker van de KSU vergeten en zag dat toen ik het Doorbraak-verslagje bekeek… Alsnog hersteld, en excuses…)


26 februari: Demonstratie tegen Wilders en kabinet

18 februari, 2011

Mijnheer Wilders blijft gevaarlijk scoren. Zijn invloed als sterke man achter de huidige regering, zijn onophoudelijk gestook tegen ‘de islam’, de steun die hij ondervindt van mensen uit openlijk extreem-rechtse hoek… het laat de dreiging zien vanuit zijn PVV, en de schade die deze fascistenclub al toebrengt vóór de Leider ervan daadwerkelijk aan de macht is. Schandalen rond kandidaten met een strafblad raakten zijn positie in opiniepeilingen maar tijdelijk. In een peiling waarvan de uitslag op 8 februari bekend werd, scoort de PVV 30 zetels, zes meer dan het huidige aantal in de Tweede Kamer. Het blijft nodig deze opmars te stoppen en de invloed van Wilders terug te dringen. Hoe? In ieder geval is deelnemen aan de demonstratie “Samen in verzet, tegen Wilders en zijn kabinet” een goede stap.

Eerst maar even: hoe niet? Wat is géén goede stap? Onlangs is het proces tegen Wilders is aangespannen, en vorig jaar na een wrakingsverzoek vanuit de Wilders-kant is onderbroken, weer hervat. Dat hele proces is een slechte zaak. Door hem op deze manuier in de beklaagdenbank te zetten, kan hij scoren als vervolgd voorvechter van ‘het vrije woord’. Dat is hij helemaal niet, zelfs zijn ‘eigen’ mensen snoert hij de mond als het hem uitkomt. PVV-kandidaten kregen bijvoorbeeld een spreekverbod, alleen de lijsttrekkers in de provincie mogen het woord voeren. Maar we moeten het hem niet zo makkelijk maken om zijn pose als meningsvrijheidsheld zo uit te spelen.

We moeten hem ook niet het podium gunnen dat de rechtszaak hem biedt, met de bijbehorende aandacht. We weten dat hij herhaaldelijk schimpt op hety proces. maar hij benut de mogelijkd heden die de rechtszittingh hem biedt, om zijn demagogie tegen ‘de islam’ weer de wereld in te gooien, duizendvoudig versterkt door de aandacht die zo’n rechtszaak nu eenmaal biedt. Bovendien leggen degenen die deze rechtszaak aangespannen hebben en hem ondersteunen, het stellen van grenzen aan wat en niet gezegd mag worden in handen van oncontroleerbare en door gewone mensen feitelijk onbeheersbare instellingen van de macht. Vandaag zetten die misschien een rem op Wilders’ hatelijkheden. maar morgen snoeren ze misschien linksradicalen de mmond sne oeren – met het Wilders-proces als precedent om naar te verwijzen. En als hij wordt vrijgesproken, dan is Wilders stérker dan hij zonder het proces zou zijn geweest. Dan kan hij immers verwijzen naar een rechterlijke uitspraak als iemand de rechtmatigheid van Wilders’ uitlatingen wil aanvechten. Dan kan hij zeggebn: het mág van de rechtbank. Mijn standpunt is nadrukkelijk níét dat Wilders’racistische praat een legitiem gebruik van de vrijheid van meningsuiting is. Ik vind dit soort uitingen níét rechtmatig, níét legitiem. Dát ben ik met degenen die via dit proces de politiek van Wilders proberen te bestrijden eens. Ik vind het strafrecht en de rechterlijke macht alleen géén goede wegen om dit vast te stellen en er tegenin te gaan. Kappen met dat proces dus, wat mij betreft, en geen énkel vertrouwen erin ten toon spreiden.

S De stembus dan, is dat een goed wapen tegen de heer Wilders en zijnPVV? Alelen in negatieve zin, wat  mij betreft, alleen in de zin dat het te hopen is dat mínder mensen op de PVV stemmen, dat mensen die dat eerder wel deden er nu mee ophouden, en dat mensen die het nu overwegen, daar alsnog van afzien. Níét op Wilders stemmen is wel het allerminste, als we niet willen dat zijn invbloed groeit…

Maar verder gaat de stembusoptie niet. Stemmen op een andere partij, om Wilders tegengas te geven, wendt het gevaar  niet echt af. Bij rechtse partijen is dat duidelijk: CDA en VVD zijn het op zeer wezenlijke punten met hem eens, en laten zich Wilders’steun lekker aanleunen. Maar ook een stem op partijen die zich soms kritisch, soms zelfs keihard kritisch, over de PVV uitlaten, gata ons niet redden. D66, PvdA, GroenLinks – allemaal  hebben ze, door accoord te gaan met bezuinigingsbeleid in allerlei vormen, de frustatie van velen versterkt waar een Wilders nu van profiteerd. Allemaal hebben ze, terwijlje het monster voor lelijkerd uitmaakten, tegelijk wel helpen voeren. Op deze partijen stemmen betekent: doorgaan met dat voeren van Wilders, hem indirect helpen.

En de SP dan? Ook die gaat ons niet redden, om verwante reden. Het is waar dat deze partij zich breed maakt voor enige vorm van protest tegen veel bezuinigingen. Dat maakt de partij flink anders dan de rest, al schuift de PvdA een beetje de SP-kant op nu ze weer in de oppositie zit. De SP voert de frustratie die verarming en bezuinigingen meebrengen, tenminste zozeer niet verder als andere partijen dat doen. Maar de partij van Roemer sleelt herhaaldelijk wél in op dezelfde nare nationalistische anti-buitenlanders-sentimenten waar Wilders zo handig gebruik van maakt. Zo sprak Paul Ulenbelt, SP-Kamerlid, van een “Polen-Tsunami” – waarmee arbeiders van Poolse afkomst als een bedreiging, een gevaar, werden bestempeld. Terecht sprak Doorbraak hier schande van op haar website.

Maar ook als de SP ook op dit punt wel deugde, dan nog be leef er een bezwaar tegen de stembus-als-actiemiddel. Stemmen betekent het initiatief voor vier jaar uit handen geven aan degene op wie je hebt gestemd. Greep op degene die je hebt aangewezen heb je niet. Misschien doet diegene wat jij wilt. Misschien ook niet. Pas na vier jaar ben je zelf weer aan de beurt. Net als vertrouwen op rechtybanken en op het strafrecht is bouwen op de stembus bouwen op andermans kracht, en impliciet afstand doen van de kracht die we zelf hebben.

WEat dan wel? Tegengas in woorden, dat is één. Systematisch zijn leugens doorprikken, wijzen op tegenstellingen tussen wat hij zegt en wat hij doet. Hij noemt zich vorstander van het vrijwe woord? Dan wijzen we fijntjes op dat genoemde spreekverbod voor kandidaten. HIj gaat maar door over veiligheid en misdaadbestrijding? Dan wijzen we fijntjes op al die PVV-ers met een strafblad, de geweldsplegers in hun kringen, en het gedraai van de Leider als dit vervolgens uitkomt. Het nieuwe SP-rapport dat een overzicht biedt van beloften die hij inmiddels heeft gebroken, kan, met verstand gehanteerd, hier van pas komen. Bij zoiets is de bijdrage van die partij dan wel weer bruikbaar, ere wie ere toekomt.

Hiernaast en eraan gekoppeld, moeten we een eigen boodschap brengen, als linkse mensen. We willen geen beschaafder versie van de Wilders-politiek. We willen solidariteit naar voren brengen, samen opkomen voor onze belangen, welke kleur, herkomst of religieuze achtergrond we ook hebben. De campagne “Wilders sluit ook jou uit” verwoordt, alleen al in de naam ervan, heel goed waar het om draait, in welke richting we ons antwoord kunnen vinden.

En ja, dat geluid van solidariteit en voor elkaar opkomen kunnen we maar beter niet alleen allemaal afzonderlijk laten klinken. Elkaar daarin steunen, ons geluid in groepsverband over de straten laten horen, ons gezamenlijk laten zien… Daarmee oefenen we enige invloed uit, en maken we het noodzakelijke tegengas effectiever en sterker. Daarom is de demonstratie “Samen in verzet tegen Wilders en zijn kabinet” belangrijk, en verdient die een flinke en enthousiaste deelname.. Die is op touw gezet door de cam’pagne ‘Wilders Sluit Ook Jou Uit, waaraan onder meer Doorbraak meewerkt. Die betoging zal plaatsvinden op zaterdag 26 februari, vanaf 14.00, in Arnhem; er wordt verzameld op het Gele Rijdersplein. Erheen dus, met ons allen.


PVV in crisis: wat zegt het?

18 november, 2010

De reeks van schandalen die momenteel de PVV teisteren geven in linkse kringenaanleiding ot een grimmige vrolijkheid, tot leedvermaak ook. Dat is terecht: het is plezierig om te zin hoe een gevaarlijke politieke stroming door haar eigen verrotting in problemen raakt. En dat een groepering die het haat zaaien tegen hele bevolkingsgroepen tot kunstvorm heeft verheven, nu volop onder vuur ligt en hoongelach te incasseren krijgt is mooi. Het is echter verkeerd om opgelucht adem te halen, want de uiterst-rechtse dreiging is bepaald niet geweken. Het fascisme in en om de PVV verandert van vorm. Achter de PVV-crisis zien we patronen die niet geruststellend zijn.

Het gejammer van PVV-ers dat de media wel erg gebrand is om narigheid rond mensen van hun club te vinden, is precies dat: gejammer. Al geloof ik dat dit tegenwoordig ‘huilie-huilie’ heet. Media doen wat ze al jaren éérder hadden moeten doen. Geert Wilders heeft zijn politieke onderaannemers niet gescreend. Maar de media hebben op dit punt ook flink zitten slapen, en hebben van eerdere schandaaltjes nauwelijks werk gemaakt toen bleek dat het Wilders nauwelijks schade leek toe te brengen. Dat dit de laatste week is veranderd is een kwestie van achterstand inhalen, van beter laat dan nooit. Dat de Wilders-club zich nu slachtoffer voelt van ‘demonisering’  is ironisch. De PVV is zelf kampioen hetze tegen moslims – mensen wiens enige ‘misdaad’ is dat ze een andere religieuze achtergrond hebben dan andere mensen. De aanval op de PVV is gebouwd, niet op racistische vooroordelen zoals de PVV-politiek zelf, maar doodgewoon op feiten.

Die feiten liegen er niet om, en dat weten we al langer. De linkse organisatie Doorbraak had al in april de schandalen tot dan toe op een rijtje gezet. Van dat stuk is kort geleden een bijgewerkte versie online gezet, en het is hilarisch leesvoer. De titel: “De bende van Wilders”. Een paar zinnetjes: “Door de jaren heen heeft Wilders  al de nodige malloten, ruziemakers, fascisten, leugenaars, dronkelappen, fundamentalisten en geweldplegers om zich heen weten te verzamelen. We zetten de meest opmerkelijke nog even op een rijtje, opdat we niet vergeten.” En dan volgt de hele rimram, met terugwerkende kracht, van de seks met ondergeschikten en de buurtterreur door ex-militair Lucassen, via de kopstoot van Hernandez, de homohaat van adviseur Beliën,  de openlijke fan van knokploegen en militaire dictatuur Van Roon, de bezopen agressieve en als wijkagent al botte Hero Brinkman en vele, vele anderen. Laatste woorden van het artikel: “Wat een bende…”

De Volkskrant heeft intussen ook een overzicht van de schandalen voor elkaar gekregen, bijna zeven maandan nadat Doorbraak dus al een overzicht had. Wat is het toch fijn dat we een alerte pers hebben, nietwaar?! En in tegenstelling tot Doorbraak richt het Volkskrant-stuk zich niet op de fascistische ontsporingen van een aantal PVV-ers, maar beperkt vrijwel uitsluitend tot zaken waarin PVV-ers met Justitie in aanraking kwamen, veroordelingen en serieuze verdenkingen van strafbare feiten en dergelijke. Dat is, alles bij elkaar, trouwens ook al best onthutsend. Maar juist de expliciet politieke smerigheden die Doorbraak wel aandraagt en de Volkskrant niet, maken het PVV-plaatje completer – en akeliger.

De manier waarop Wilders de crisis, en met name de zaak-Lucassen, te lijf ging is wel opmerkelijk. Het zegt iets over de tegenstrijdigheden waarmee een zich ontwikkelend soft-fascisme als dat van de PVV mee te maken krijgt. Dagen en dagen had Wilders nodig om te beslissen of Lucassen wel of niet in de fractie mag blijven. Hij stond voor de keus tussen botte parlementaire machtspolitiek enerzijds, en de hard rechtse oppositionele zuiverheid bewaren anderzijds. Lucass wegsturen had Wilders de mogelijkheid gegeven zich in zijn rol als misdaadbestrijdende rauwe hardliner te profileren. Dat had erg gepast in zijn aanpak van de afgelopen jaren: rámmen, rámmen, rámmen tegen ‘de elite’, zijn rol als uiterst rechtse rebel behendig spelen. Dat zou erg gepast hebben bij de hele fascistische dynamiek waar hij exponent van is.

Maar Lucas wegsturen had de meerderheid achter het kabinet – letterlijk de helft plus één – doen verdwijnen, en zijn geliefde kabinet in gevaar gebracht. En juist als sterke man achter dat kabinet speelt hij momenteel zijn hoofdrol. Om het kabinet – en daarmee zijn sleutelrol als Grote Gedoger te laten leven,  liet hij Lucassen blijven. Dat was ordinaire machtspolitiek, het opofferen van principes aan het behoud van baantjes en dergelijke. Een Lubbers of een Wouter Bos zou dat niet anders hebben gedaan. Hier gedraagt – zo zou je kunnen argumenteren – Wilders zich niet als fascist, maar als doodgewoon politicus. Dat is ontluisterend voor degenen die hoopten dat Wilders ‘anders is dan de rest’, en juist daarom op hem stemden of anderszins met hem sympathiseren. Maar het heeft ook iets bijna-geruststellends: het uniek-dreigende van het Wilders-fenomeen lijkt er door te vermindere. Hij is net als de rest, en dat is overigens al erg genoeg.

Toch zit het een slagje complexer, naar mijn idee. Er is een réden dat hij dit kabinet overeind wil houden, en die gaat iets verder dan zijn persoonlijke macht als kingmaker achter de troon. Een val van het kabinet zou nieuwe verkiezingen betekenen. Gezien het hele gehannes rond formatie en eerste weken van dit kabinet, zou daarna wel eens een kabinet zonder PVV of PVV-gedoogrol kunnen volgen. Alle kans dat in zo’n kabinet de door Wilders zo verfoeide PvdA weer zou deelnemen. Alle kans dat niet alleen de bezuinigingen, maar ook het kleiharde beleid tegen migranten en vluchtelingen, minstens vertraging zouden oplopen. En Wilders’ rol als aanjager van de rechtse aanvallen zou, tenminste tijdelijk, vervallen.

Juist het spelen van die rol – met steun aan datgene wat hij in het kabinetsbeleid toejuicht, en tegelijk zonder rechtstreeks regeringsverantwoordelijkheid te dragen zodat hij zijn handen goeddeels vrij houdt – is momenteel een groeistrategie voor de PVV. Het is een groeistrategie waarin diepe afkeer van links, het buitensluiten van de PVDAA uit de regeringsmacht, de kruistocht tegen ‘linkse hobbies’ één van de pijlers is, naast islamofobie en ander racisme als andere pijler, momenteel dus óók via regeringsbeleid. Het overeind houden van de huidige regering past binnen die groeistrategie, het nu ten val laten komen wellicht veel minder. Dat Wilders, door een gewelddadig, van een veroordeling voorzien, type als Lucassen de hand boven het hoofd te houden, botst met de door de PVV keer op keer verkondigde consequente strijd voor veiligheid op straat en tegen misdaad, neemt hij kennelijk op de koop toe.

Die tegenstrijdigheid is natuurlijk alle reden tot opgewekt venijn richting PVV. De HP/De Tijd rekent netjes voor dat het percentage PVV-ers in de Kamerfractie dat verdacht wordt van strafbare feiten, inmiddels met 20 procent, boven het criminaliteitscijfer van 13,8 procent van jongeren van Marokaaanse afkomt in Gouda ligt. Dat kwam ik op Facebook tegen (ik lees standaard geen HP/ De Tijd, misschien toch weer eens doen). Maar de criminaliteitscijfers onder PVV-topfiguren zijn méér dan enkel een bron voor leedvermakelijke vergelijkingen. Trouw schrijft dat dit soort dingen niet alleen wijst op gebrekkige screening. “Veel ernstiger is de gevolgtrekking dat de PVV door haar program en optreden klaarblijkelijk zulke figuren aantrekt, schrijft Trouw naar aanleiding van de affaire-Lucassen.

Inderdaad. Met het binnentreden van de PVV in het politieke machtscentrum komt een soort van rechtstreekse criminaliteit dat machtscentrum binnen. En inderdaad: een programma doordrenkt van haat en agressie, gecombineerd met een optreden waarin die agressie en haat ten volle worden geventileerd en omgezet in keiharde macht, dat werkt op halve onderwereldfiguren als een magneet, en het vormt mensen die erdoor aangesproken worden herhaaldelijk ook om tot onderwereldfiguren. Juist ook in het huidige PVV-debacle zijn de contouren van een politiek verschijnsel waarvoor het verhullende woord ‘rechts-populisme’ maar beter gewoon door het woord ‘fascisme’ kan worden vervangen, toch wel zichtbaar. Al blijven “de knokploegen tot dusverre beperkt tot Hero en Hernandez” zoals Thomas Van Der Dunk in een Volkskrant-column treffend opmerkt, het is duidelijk uit welke rechtse hoek de PVV-wind waait.


Acties Amsterdam: in plaats van deelnemersverslag

1 november, 2010

Sommige lezers van dit weblog hadden wellicht hier inmiddels verwacht een actieverslag  te lezen van afgelopen zaterdag, de dag dat mensen in flinke aantallen protesteerden, zowel tegen de EDL als tegen de politiek van Wilders en zijn PVV. Helaas: mijn gezondheid stak even een spaak in het wil, ik ben niet naar Amsterdam geweest. Een volgende keer beter. Toch wat opmerkingem op basis van wat ik over de diverse acties heb gelezen.

Aanleiding voor het redelijk omvangrijke antiracistische activisme was de demonstratie die de English Defence League (EDL), een als anti-islam-club vormgegeven uiterst-rechtse beweging  in Groot-Brittannië, samen met geestverwanten in Amsterdam wilde houden. Met die demonstratie moest dan steun betuigd worden aan Wilders, vanwege het proces tegen hem. Die EDL is een uiterst onaangenaam gezelschap. Ook gevestigde media als Trouw en Volkskrant schrijven dat de club neonazi’s en aanverwanten in haar gelederen kent, en dat bijvoorbeeld de Hitlergroet wel eens op EDL-acties te zien is. Dat geeft al voldoende aan.

Als reactie op de dreiging van een fascistische optocht in de straten van Amsterdam- want daar kwam het gevaar op neer – kwamen diverse actie-initiatieven. Er was het Platform tegen Vreemdelingenhaat, dat een demonstratie op het Jonas Daniël Meijer-plein bij de Dokwerker organiseerde. Die moest welbewust flink vér van de plek waar de EDL wilde samenkomen gehouden worden, “om iedere confrontatie te vermijden”, aldus het Platform. Er was gelukkig ook de Antifascistische Actie, die mensen opriep om zich via directe actie te laten gelden tegen de EDL-mars. En er kwam kort tevoren ook nog een oproep vanuit Ajax-supporterskringen om te demonstreren tegen de EDL-mars, “omdat wij geen (gewelddadig) racisme en fascisme in onze stad dulden”, zoals de NRC uit hun standpunt citeert.

Genoeg te doen dus voor antifascisten! Ik had, na zeer lang aarzelen, besloten om met anderen samen iets in de lijn van de AFA-oproep te doen, omdat ik vind dat het bij voorbaat ontwijken van de confrontatie met fascisten een verkeerde strategie is. Als het de EDL zou zijn gelukt om met flinke aantallen te marcheren – met als nasleep mogelijkerwijs  geweld tegen migranten, want zo gaat dat bij EDL-acties in Engeland nogal eens – zonder tenminste pogingen om dat actief te dwarsbomen, zou dat een gevaarlijke klap zijn geweest. Dan zouden de straten steeds meer open komen te liggen voor fascisten. De manifestatie bij de Dokwerker – zelfs van een lópende demonstratie door de binnenstad werd door het organiserend comité helaas afgezien – was me een veel te passieve actievorm. Tegelijk zie ik dat wat voor mij en veel anderen te tam en niet adequaat is, voor veel anderen als eerste stap, als mogelijkheid om openlijk en gezamenlijk stelling te nemen tegen racisme en uitsluiting, toch waardevol kan zijn.

Hoe is het allemaal verlopen? De EDL-mars – door de burgemeester verplaatst naar een lege straat dichtbij Amsterdfam Sloterdijk – was niet de gevreesde forse optocht, maar een tamelijk zielige vertoning van enkele tientallen EDL-ers, deels abrupt afgeblazen. De tegenactie van Ajax-supporters bracht ook tientallen mensen op de been, maar werd door een overmacht aan politie ingesloten. Sowieso had  de politie weer veel uit de kast getrokken, tot helicoptervertoon aan toe. Antifascisten hebben dingen geprobeerd tegen de EDL-optocht, maar wat er precies is gedaan, is niet helemaal duidelijk. Een EDL-busje liep op één of andere manier een kapotte ruit op. Er waren 34 arrestaties, en mijn indruk is dat daar vooral antifascisten tussen zaten. Een AFA-persbericht sprak van “tientallen activisten die zich verspreiden over de stad om te voorkomen dat de EDL zich zou roeren in het centrum” en ook van “vele mensen die besloten de noodbevelen van de burgemeester naast zich neer te leggen en directe actie probeerden te voeren in het westelijk havengebied”.

En dan was er de manifestatie bij de Dokwerker. Die  was qua opkomst en sfeer een succes. In gevestigde media zag je het aantal langzaam klimmen. De Volkskrant kwam eerst met 300 deelnemers, maar later meldde Nu.nl dat er tussen de 700 en 800 actievoerders waren, Trouw noemt het mooie aantal van duizend deelnemers. De linkse groepering Doorbraak hield het op ruim 1000; de Internationale Socialisten (IS) (1)  wist enkele honderden betogers waar te nemen die verder door vrijwel niemand zijn gesignaleerd, en kwam in haar reportage tot 1200. Als ik dat zo overzie, dan denk ik: duizend deelnemers. Helemaal niet slecht!

Het verslag van de IS, geschreven door Kees Hoogendijk,  is trouwens wel  degelijk lezenswaardig,  het geeft een heldere en levendige weergaven van zowel wat sprekers op het podium zeiden als van geluiden van andere deelnemers. Zorgen over de opkomst van Wilders en zijn PVV, een terugkeer van jaren-dertig-achtige griezeligheden, dat is wat mensen bewoog tot deelname. “Als we nu geen streep trekken, hebben we strakls een nieuwe Dokwerker nodig”, zo merkte Jaap Hamburger, van Een Ander Joods Geluid, wrang op. Die uitspraak is als inderdaad erg treffende kop boven het verslag geplaatst. Een korter, aardig verslag, net als het IS-stuk eveneens met foto’s, is te lezen op een weblog van een zekere Eva en Julian, aan de vormgeving te zien kennelijk SP-ers. Ik vond het via commentaar bij het Doorbraak-verslagje, rereeds genoemd toen ik het over aantallen deelnemers had.

Ik denk dat het enthousiasme van Doorbraak en de IS over de actie terecht is: de aantallen deelnemers waren behoorlijk, en er klonk serieuze zorg en inzet bij deelnemers. Tegelijk blijft deze actievorm wel problematisch, om redenen die ik vaker naar voren breng: mensen zijn vooral toeschouwers bij datgene waar ze aan deelnemen, echt iets dóén is er niet bij. Wat niet is kan echter nog komen.

Met al het terechte enthousiasme dienen we echter ook reeël te zijn.Ja, de EDL-optocht was nogal een flop. Maar de manifestatie was hierin niet doorslaggevend, en – zo heb ik de indruk – ook de radicalere acties van antifascisten, waaronder Ajax-supporters, legden in het EDL-debacle weinig gewicht in de schaal, vrees ik. De EDL is er gewoon niet in geslaagd veel mensen naar haar actie toe te krijgen. Dat is goed nieuws, maar staat toch relatief los van het effect van de tegen-acties. Dat het AFA-persbericht in wel erg juichende toon is geschreven is, gezien de EDL-flop, te begrijpen. En het is zeer goed dat de AFA álle antifascistische en antiracistische activiteiten, óók die van de manifestatie bij de Dokwerker,  positief voor het voetlicht bracht. Maar succes van antifascistische kant en afgang aan EDL-kant hadden, vrees ik, geen rechtstreeks verband met elkaar.

Evengoed was  de dag wel een goede dag. Er is een potentieel aan verzet zichtbaar geworden – verzet dat we tegen de macht van Wilders en zijn steeds invloedrijker vorm  van fascistische politiek zeer hard nodig gaan hebben. Ook mogen we er niet op rekenen dat de EDL en aanverwante straatgroeperingen in Nederland zo klein en zwak blijven als ze nu – gelukkig – zijn. Nóg zijn. Ook tegenover dát gevaar is waakzaamheid en bereidheid tot nieuwe, mogelijk ook confronterende, actie noodzakelijk.

(1) opmerking 2 november, 14.29: Eerst stond hier, “de Internationale Socialisten, wel vaker creatief met cijfers, wist nu ook enkele honderden meer betogers waar te nemen …” Dit impliceert dat ik denk dat de organisatie welbewust oneerlijk met die cijfers omsprong en nu weer omspringt. Ik ben daarop via Facebook door een IS-er aangesproken, overigens op nogal onaangename wijze, en ik heb even rustig nagedacht, en naar aanleiding daarvan die zin veranderd. Ik vind inderdaad dat de IS bij herhaling erg positieve cijfers weergeeft, aan de  uiterste bovenkant gaat zitten van wat nog realistisch is, en soms ook nog daarboven. Ik denk dat nu ook, gezien wat ik verder heb gelezen en gehoord. En ik vind het volstrekt terzake om daarop te wijzen, want je successen hypen is schadelijk. Maar ik kan op geen enkele manier hard maken dat dit welbewust gebeurt, dat er gelogen is, dus ik had dat ook niet zo moeten neerschrijven. Vandaar dat ik die stukjes van de zin die dat wel impliceren, uit de tekst weghaal: iemand leugens verwijten zonder bewijs is gewoon verkeerd. Excuus daarvoor. De scepsis over het door de IS genoemde aantal en de afkeer van genoemde neiging tot ‘positief-blijven’ is daarmee niet weg, maar dat is een andere zaak.


11 september: protest tegen PVV en wie ermee samenwerkt

8 september, 2010

De Formatie van de Collaboratie, de vorming van een VVD-CDA-regering die door gedoogsteun van de PVV in het zadel komt, komt weer op gang. Klink, de CDA-er die binnen de fractie het meest nadrukkelijk tegen  zo’n coalitie was, is inmiddels opgestapt. Een dag later had Geert Wilders zijn bedenkingen tegen samenwerking met het CDA dan ook overboord gezet. VVD, CDA én PVV zijn er nu weer voor in om de onderhandelingen te hervatten. Of de inmiddels benoemde informateur Tjeenk Willink die richting op gaat inventariseren, staat niet honderd procent vast. Dat de kans dat dit rechtse kabinet er alsnog komt is echter groot. Wilders’ dreigende regeringssteun vraagt om protest, en dat komt er: op 11 september in Den Haag.

Dat betekent dat de vraag aan de orde is: wat gaan we doen? Het is immers niet niks. We krijgen met deze coalitie een keihard bezuinigingskabinet. Het bedrag van 18 miljard euro aan besnoeiingen wordt steeds genoemd. Aangezien de drie partijen het eens zijn dat aan de hypotheekrente niet gesleuteld wordt, zal het geld elders gehaald worden – vooral bij ons, bij arbeiders met en zonder baan, met en zonder goede gezondheid, bij studenten en scholieren, bij ouderen en jongeren – maar niet of nauwelijks bij de rijken die een soort van droomkabinet krijgen.

We krijgen met deze regering bovendien een kabinet dat bot racisme legitimeert. Immers, voor een parlementaire meerderheid leunt de coalitie op de 24 PVV-stemmen – 24 zetels voor een partij die moslims tot tweederangsburgers wil maken, over hen praat als bedreiging van ‘onze’ cultuur, het in hun religie heilige boek de Koran wil  verbieden, de bouw van moskeeën wil tegengaan. Dat deze plannen meteen in beleid worden omgezet staat helemaal niet vast, maar alleen al de hatelijke en keer op keer geventileerde houding achter deze plannen, is een vorm van racistische uitsluiting.

CDA en VVD maken zich hieraan medeplichtig, door zich de steun van de PVV aan te laten leunen en via een gezamenlijke tekst Wilders alle ruimte te laten voor zijn islamofobe gestook. Hij kan zeggen wat hij wil – en aldus steun blijven vergaren – zolang hij de afbraakplannen van CDA en vooral VVD maar blijft steunen. De Mars op Den Haag van Leider Geert verloopt daarmee met een omweggetje, maar evengoed wel voorspoedig. Het fascisme van Wilders wordt door de collaborateurspartijen CDA en VVD grote ruimte geboden. Als de PVV straks sterk genoeg is, kunnen deze partijen eventueel alsnog terzijde geworpen worden. Chimpansees zijn in dit opzicht nog wat slimmer dan Rutte en Verhagen; die blijken soms nog in staat om valstrikken te omzeilen en van hun schadelijk effect te ontdoen

Wat gaan we daartegen doen? Wat is de taak van linkse mensen tegen deze rechtse opmars? Acties tegen komende bezuinigingen verdienen juist nu extra aandacht. Het komende beleid – en de ploeg die de sloop poogt door te zetten – dienen meteen al druk te voelen van manifestaties, demonstraties, stakingen. De actie op 23 oktober, onder het motto “Rekening Retour” verdient dan ook brede aankondiging en actieve deelname.

Maar er is veel meer – dingen die NU moeten gebeuren. De collaborateursregering komt er waarschijnlijk, maar ís er nog niet. We moeten zoeken naar mogelijkheden om de komst ervan uit alle macht te dwarsbomen. De redenen daarvoor: een onaanvaardbaar bezuinigingsbeleid, en een escalerend racisme. Maar nauwkeurigheid is hier noodzaak. Ik ben in hele mijn vezels tegen deze coalitie van VVD-CDA-PVV. Maar dat maakt mij nadrukkelijk niet tot voorstander van één van de andere opties. Niet van Paars Plus en het zogeheten Brede Midden – allebei coalities waar bezuinigingskampioen VVD een grote rol in krijgt. Maar ook niet van dat centrum-linkse kabinet van SP, PvdA, GroenLinks en CDA waar SP-aanvoerder Roemer zoveel in ziet.

Alle coalities gaan immers bezuinigen, deels omdat ze zelf de noodzaak ervan van de daken schreeuwen en daarin geloven – een geloof dat vanuit kapitaalsbelang nog rationeel is ook – deels ook omdat ze door ‘de markten’ – investeerders, aandeelhouders, die met financiéle geldstromen de beleidsmakers onder intense druk kunnen zetten – daar  toe zullen worden gebracht, gedwongen desnoods. Verzset tegen bezuinigingen betekent een nee tegen álle coalities die in de aanbieding zijn. Dat we nu keihard néé zeggen tegen de rechtse coalitie, betekent geen ja tegen een andere coalitie. Het verzet dat we nu opbouwen tegen de rechtse regering in wording, ontwikkelt tegelijk kracht die we nodig gaan hebben tegen bezuinigingsbeleid uit welke hoek dan ook.

Hetzelfde geldt voor het opkomend racisme, zo immens veel sterker gemaakt door  de PVV. Ik wil die lui niet in een regering, en ook niet in een gedoogrol. Fascisme verdient geen enkele ruimte, en helemaal geen erkenning als verschijnsel dat in het politieke bestel een sleutelrol kan spelen. Maar met een andere coalitie dan VVD-CDA-PVV wordt dat Wilders-fascisme niet zwakker. In de oppositie krijgen ze speelruimte – en als er een kabinet komt dat links oogt maar gewoon standaard-beleid voert, dan wordt de ruimte voor Wilders om te scoren en verder te groeien in principe net zo groot dan in zijn huidige gedoogrol. In die zin heb ik géén voorkeur tussen PVV-als gedoger en PVV-als-oppositiepartij.

Toch ben ik ervoor om ons in woord en daad te keren tegen deze formatie, er met argumenten en actie toe bij te dragen dat de Coalitie van de Collaboratie mislukt voordat ze zelf maar tot stand is gekomen. Als dat namelijk onder linkse druk gebeurt, dan maakt dat ook de speelruimte voor welke andere coalitie er ook komt kleiner, en is er tegelijkertijd met enig succes kracht verzameld en opgebouwd tegen islamofoob racisme en tegen het Wilders-fascisme – een kracht die we tegenover de PVV als oppositiepartij-op-weg-naar-méér-macht hard nodig gaan hebben.

Om die reden vraag ik dan ook positieve aandacht voor een initiatief dat ik via Indymedia tegenkwam: “Wij willen geen uitsluiting”. Uit wat voor richting de oproep komt, is niet duidelijk: er staan vier namen onder van mij onbekende personen, zonder aanduiding van politieke achtergrond of binding. Dat kan wijzen op geringe slagkracht. Het kan echter juist ook positief zijn: een initiatief dat niet weggezet kan worden als opzetje uit partijpolitieke richting of overweging. Op die manier zijn wel vaker balletjes aan het rollen gebracht die tot grote omvang en kracht uitgroeiden.

Het initiatief wil, naast een naar mijn mening niet zo zinnige e-mail-actie gericht aan parlementsleden, een demonstratie tegen samenwerking van andere partijen met de PVV. Die demonstratie vindt aanstaande zaterdag, 11 december, plaats tussen 13 en 15 uur, op het Plein in Den Haag. De verklaring waarmee tot de demonstratie opgeroepen wordt, is op zichzelf voor stevige kritiek vatbaar. Toch hoop ik dat het protest een flinke deelname zal kennen.

Wat voor problemen bevat de tekst? Terecht noemt de tekst het “onacceptabel” dat er partijen zijn die met de PVV in zee willen. Terecht typeert het initiatief de PVV als “een partij die uitsluiting voorstaat van een substantieel deel van de Nederlandse bevolking en deze standpunten op zeer bveledigende en discriminerende wijze naar voren brengt.” Maar door “een oproep te doen aan de Nederlandse politiek om afstand te nemen van de politieke stabndopunten en manier van handelen van Geert Wilders en de PVV” brengt ze een onterecht onderscheid aan tussen enerzijds “de Nederlandse politiek” – die in principe legitiem is, alhoewel in dit geval “krachteloos” – en anderzijds Wilders en zijn PVV.

De oproep benadert de gevestigde politici als mogelijk deel van de oplossing. Dat is ten onrechte, want gevestigde partijen van rechts tot beetje-links hebben, met hun bezuinigingsbeleid van de afgelopend tientallen jaren, met hun innige omhelzing van neoliberale markt-dogma’s , de frustratie, wanhoop en woede van grote delen van de bevolking gevoed waar Wilders nu op parasiteert en zijn macht op bouwt. Bovendien hebben gevestigde politici keer op keer meegedaan met islamofobe uitlatingen, veelal milder dan  die van Wilders maar toch. Ook hebben eerderer kabinetten, van allerlei samenstelling, met een steeds harder beleid tegen vluchtelingen en migranten, bouwstenen geleverd voor een beleid dat Wilders nog veel verder aan wil scherpen.

De gevestigde politiek is dus niet onze bondgenoot tegen Wilders. De gevestigde politiek is, naast Wilders, onze ándere vijand. Een wig drijven tussen de andere partijen enerzijds, en de PVV anderzijds, heeft nut: het kan de vorming van een gevaarlijk kabinet, en daarmee de machtspositie van Wilders, ontregelen. Maar een beroep doen op die politiek als bondgenoot tegen Wilders, is misplaatst.

En “politici vragen om daadkrachtiger tegengas te geven, op basis van rationele argumenten, om de spookbeelden die Wilders oproept over islamisering en massa-immigratie te ontkrachten” is ook geen briljante zet. In de eerste plaats bevat deze houding een erkenning dat “islamisering en massa-immigratie”, oftewel groei van het aantal moslims en van het aantal mensen dat naar Nederland migreert – als ze wel de omvang hadden die Wilders eraan toe kent, wél een ramp zou zijn. Dat is nog teveel eer voor zijn mening: er is niets mis met migranten en met mensen van moslim-achtergrond, ongeacht hun aantal. In de tweede plaats is de vraag aan politici om tegengas tegen de racistische uitsluitingspraat van Wilders te geven, verkeerd geadresseerd: het betreft hier immers veelal lieden die zelf voor een flink del dit racisme zélf naar voren brengen, zij het wat minder verregaand. Je vraagt ook niet aan de vos om na binnenkomst in het kippenhok zich tegen de naderende wolf te keren.

Dat neemt niet weg dat ik deze actie toejuich. De kern is immers niet de precieze verklaring, en de illusies in gevestigde politiek die uit de tekst blijken. De kern is oprechte weerzin tegen het Wilders-fascisme, diepe afkeer van elke samenwerking ermee, en grote bezorgdheid over de hele gang van zaken. Welnu, díe drie zaken deel ik. Vanwege die drie zaken vind ik dat dit protest door zeer velen – juist ook door mensen die net als ik geen vertrouwen hebben in alles wat gevestigde politiek is – van steun en actieve deelname voorzien  dient te worden. Precies door déél te nemen – met onze eigen radicaler gezichtspunten openlijk zichtbaar en hoorbaar – helpen we een mogelijk begin van beweging tegen de PVV om scherper en helderder te worden. Omvang, scherpte en helderheid is precies wat we zeer nodig gaan hebben, de komende strijd tegen oprukkend rechts.