Syrië, Turkije, oorlog

donderdag 4 oktober 2012

Hypocrisie, granaten en bommen, dat biedt het menu in Turkije en Syrië. Wat begon als volksbeweging, via opstand en gewapende strijd veranderde tot burgeroorlog tussen partijen waartussen het verschil in bruutheid steeds verder afnam, is inmiddels een internationaal conflict geworden, nu Syrische militairen granaten afvuurden op een dorp in Turkije, en Turkse militairen vergeldingsbommen lieten vallen op Syrische doelen. Juist mensen wiens hart ligt bij de geterroriseerde en en rechtmatig opstandige bevolking van Syrië, kunnen de politieke spelletjes van de zogeheten ‘vrienden van Syrië’, waaronder ook Turkije, maar beter doorzien en aan de kaak stellen. Een Turkse oorlog tegen Assad maakt Syrië niet vrij, en Turkije niet veilig.

Ruzie rond Armeense genocide – achtergronden

dinsdag 27 december

Er zijn van die conflicten waar je duidelijk een kant gelijk en de andere kant ongelijk kunt geven: de opstandigen in Cairo staan in hun recht, de militaire onderdrukkers verdedigen onrechtvaardigheid. Daar past stellingname en actieve solidariteit. En er zijn van die conflicten waarbij niemand gelijk heeft, waar geen van de strijdende partijen iets rechtmatigs voorstaat of verdedigt. De Eerste Wereldoorlog – landjepik tussen grote mogendheden, meer niet – is een klassiek voorbeeld ervan. Daar past afwijzing van het conflict zelf, en ondermijning van alle deelnemende partijen. En er zijn van die conflicten waarbij brokstukjes gelijk en ongelijk overal te vinden zijn, zonder dat je daarom echt een kant kunt kiezen.Daar past vooral het zoeken naar opheldering, het kritisch doorlichten van de argumenten en stellingen. Uit dat doorlichten kan dan wellicht alsnog een kant aan het daglicht gebracht worden: de onderkant, de kans wiens rechten en belangen altijd steun en solidariteit verdienen. Zóns soort conflict is de politieke rel die tussen Turkijke en Frankrijk is uitgebroken rond de zogeheten Armeense kwestie.

Eén Mei in vier landen

De vieringen van de Eerste mei in een hele reeks landen kende dit jaar een paar opvallende aspecten. Dat gold voor minstens twee demonstraties in Nederland. Het geldt ook voor acties in andere landen, met name Griekenland en Turkije.

Eerst maar even de grenzen over. Griekenland had, zoals voorspelbaar en voorspeld, heftige demonstraties, van een divers assortiment aan groeperingen. Taxikipali zet het uiteen op Libcom. Een betoging van een door de Communistische Partij gedomineerde vakbondskoepel; een demonstratie van linkse antikapitalistische groepen; nóg een betoging-annex-rel, van anarchistische/ anti-autoritaire actievoerders; en een… demonstratief openluchtconcert georganiseerd door GSEE, de vakbondsfederatie in de particuliere sector. Dáár zal de regering bang van worden! Bono-bolsjevisme!

Nee, geef mij dan maar de, soms weliswaar heerlijk tactloze, maar zo heel terecht boze, anarchisten. Een aantal van hen verstoorden daar optredens door met met rode en zwarte verf aan de slag te gaan. Zo diep zit de woede tegen een vakbond die weliswaar keer o keer stoom laat afblazen maar tegelijkertijd de keurigheid en de zoetocht naar een compromis met de bevriende sociaaldemocraten van regeringspartij PASOK in het niet bijster rode vaandel heeft staan.

Tactisch erg nuttig lijkt het me weliswaar niet, je jaagt de achterban van GSEE er eerder nodeloos mee tegen je in het harnas in plaats van toenadering tot deze mensen te zoeken om samen met hen een breder front van strijdbaarheid op te bouwen. Maar dat de woede, tegen een regering die het land kaal wil plukken om dat heilige begrtingstekort terug te dringen, maar óók tegen een vabondstop die acties – en nu dus ook het ultieme actiemiddel, het openluchtconcert… – gebruikt om stoom af te blazen terwij ze wanhopig een compromis zoekt – enorm is, en soms drastische vormen aanneemt, is logisch en terecht.

Een opvallend succes boekte de arbeidersstrijd in Turkije. Daar proberen jaar na jaar arbeiders op de Eerste Mei te demonstreren op het Taksim-plein in  Istanboel. Daar vond in 1977 een nooit opgeloste schietpartij plaats waardoor 36 mensen omkwamen. Dit werd door opeenvolgende regeringen gebruikt om één-meivieringen op die plek te verbieden. keer op keer probeerden arbeiders het tóch, en keer op keer viel de oproerpolitie de actievoerende arbeiders keihard aan.

Vanuit de vakbeweging kwam druk om toch actie op het Taksm-plein toe te staan. Vorig jaar was er al enige beweging in de zaak. Toen lieten autoriteiten 5000 mensen toe om het  plein om de Eerste Mei te vieren. Omstanders werden evengoed nog door politie tegengehouden, in naburige straten vonden botsingen plaats tussen betogers en politie. Maar het was een stap vooruit.

Dit jaar kwam een volgnde, grote stap. Zo’n 140.000 tot 200.000 mensen vierden op de zo symbolich geworden plen Eén Mei. Een grote triomf! Zoiets was hard nodig, want arbeidersrechten in Turkije staan onder grote, repressieve druk. Misschien dat de langdurige acties van arbeiders van het geprivatiseerde Tekel-bedrijf iets te maken hebben met het feit dat de regering is bijgedraaid. Overigens had diezelfde regering wel 22.000 agenten paraat. De aantallen demonstranten en politieagenten ontleen ik aan Aljazeera. Via MRzine is een filmpje van de actie te zien Zo vier je Eén mei! 

Hoe je Eén mei beter niet kunt vieren, zien we in Cuba en Rusland. In Cuba was weer de voorspelbare nationale viering van de staatsgodsdienst, met honderdduizenden aanwezigen op een officiële plechtigheid. Met een authentieke viering van stridbaarheid en solidariteit vanuit de arbeidersklasse en haar bondgenoten heeft zoiets weinig te maken. Het betreft hier de rode pretverpakking van een kapitalistische staat die ietsje beter voor haar onderdanen zorgt dan veel andere staten, maar die daarvoor in ruil loyaliteit en gehoorzaamheid vraagt – en toejuichingen op Eén mei.

Ook voor de viering in Rusland geldt dat er weinig links, solidairs en revolutionairs te ontwaren viel. Ja, 1,7 miljoen deelnemers, volgens De Volkskrant, volgens Aljazeera zelfs 2 miljoen. Maar de nostalgie naar de goede ouwe Sovjet-Unie was, blijkens meegevoerde portetten van zowellenin als Stalin, volop aanwezig. En waar verheerlijking van zo’n staat zo centraal staat, daar zijn arbeidersrechten een droom, een fictie, ook al protesteerden betogers tegen werkloosheid en hogere prijzen en riepen ze op tot het vertrek van de regering. Misschien dat trouwens media als Aljazeera en Volkskrant die Stalinistische symboliek eruit pikken en beklemtonen, misschien dat er wél positiever nieuws over tenminste een deel van de Russische Eén-mei-vieringen te melden is. Dat zou betekenen dat ik mijn inschatting positief mag bijstellen binnenkort. Ik hoop het maar…

(Hopelijk snel nog iets over de Eén-mei-activiteiten in Nederland op dit blog)

Grote en belangrijke staking in Turkije

In Turkije vindt vandaag een grote en belangrijke staking plaats. Zes vakbondsfederaties hebben tot een 24-uursstaking uitgeroepen uit solidariteit met arbeiders van het geprivatiseerde tabaks- en alcoholbedrijf Tekel. Die arbeiders voeren al sinds december een hardnekkige strijd voor behoorlijke arbeidsrechten. Een aantal van hen zijn opnieuw met een hongerstaking begonnen. Het al maanden spelende conflict heeft inmiddels zelfs de slaperige Nederlandse media gehaald, getuige bijvoorbeeld een stukje op de website Nieuws.nl.

Al op 14 december gingen arbeiders gingen arbeiders uit tal van Turkse plaatsen op pad naar de hoofdstad Ankara om tegen de privatisering van Tekel te protesteren. Bij die privatisering werd het personeel ondergebracht in een speciale arbeidsclausule, artikel 4 C genaamd. Volgens die regel krijgen de ontslagen arbeiders een arbeidscontract voor 10 van de 12 maanden, waarbij ze elders inde publieke sector tewerk gesteld worden, zonder ontslagbescherming en ontslagvergoeding. Arbeiders wezen dit af en kwamen in beweging, letterlijk en figuurlijk.

Daarbij botsten ze met premier Erdogan, die hun eisen neerbuigend afdeed. Ze botsten met de Turkse  politie, die probeerde de met bussen optrekkende arbeiders te splitsen; de Turkse arbeiders mochten door, de Koerdische arbeiders aanvankelijk niet. Arbeiders lieten zich echter niet splitsen, hielden vol – en zowel Turkse als Koerdiche arbeiders konden uiteindelijk verder. Solidariteit won het van verdeel-en-heers, en van nationale tegenstellingen!

Vanaf 14 december staakten Tekel-arbeiders; werkers in 43 vestigingen in 21 plaatsen waren in actie, zo lezen we in een achtergrondstuk op de trotskistische website Fifthinternational.org. Vanaf 15 december manifesteerden meerdere duizenden Tekel-arbeiders in Ankara. Aanvankelijk deden zij dat voor het kantoor van de regeringspartij, maar daar werden ze door poltie met traangas aangevallen. Uiteindelijk gingen ze naar de straat waar zich het kantoor van vakbondsfederatie Turk-Is bevond: een aantal van hen bezette zelfs een deel van dat kantoor. Arbeiders hadden een flinke dosis wantrouwen tegen de vakbondsbestuurders, die ze verweten nauwelijks voor arbeiders op te komen. Daar hebben ze reden voor. Ze probeerden een stakingscomité op te zetten, maar onder druk van het vakondsbestuur werd dat weer opgeheven. Toen de top van Turk-Is vergaderde, drongen boze arbeiders binnen. Politie beschermde de vakbondsvoorzitter. Rond die tijd waren leuzen te zien als “Wij verkopen degenen uit die ons uitverkoopt”, en “Turk-Is, die je plicht, op naar een algemene staking”. Dit en veel meer details en achtergronden lees je in “Turkey: Tekel workers take on the government and the unions”, op de libertaire website Libcom.org. Op 17 januari betoogden  100.000 arbeiders in Ankara. Arbeiders eisten van de Turk-Is-voorzitter: roep een algemene staking uit, of stap op. Dat bericht het eerder genoemde stuk op Fifthinternational.org.

De aanhoudende druk van protesterende arbeiders heeft vakbondsfederaties, waaronder ook Turk-Is, ertoe gebracht eindelijk een algemene ééndagsstaking af te kondigen. Die vindt vandaag dus plaats. het vormt een voorlpopig hoogtepunt in een klassenstrijd die de Turkse regering in ernstige moeiljkheden dreigt de brengen. Erdogan dreigde al om  “alle ‘legale middelen'” in te zetten als de Tekel-arbeiders aan het eind van de maand niet naar huis zijn gegaan. De regering heeft intussen al concessies gedaan: de 10 maanden van het C4-artikel zijn al uitgebreid tot 11, en vervolgens tot 11 en 22 dagen. De arbeiders blijven echter erbij: ze willen behoud van hun onverkorte rechten. Een artikel op de website an het Turkse dagblad Hurryet zet zowel de inhoud van het artikel 4 C als de huidige stand van zaken rond het conflict uiteen.

Met hun uitdagende volharding zijn ze inmiddels een prachtig symbool van arbeidersverzet geworden, en tegelijk een magneet en inspiratiebron voor andere arbeiders in verzet. Ze verdienen onze solidariteit. De linkse groep Doorbraak wijst daar in een artikel op haar website terecht op, en geeft ook een bescheiden concrete mogelijkheid: een protestmail aan de premier van Turkije. Hopelijk gaat de strijd na de ééndagsstaking door, en functioneert de staking van vandaag niet simpelweg als een vorm van stoom ablazen om de eer van de vakbonden te redden… En moeten we dan niet eens kijken hoe we in Nederland de noodzakelijke solidariteit ook voelbaar maken op straat?

Eén Mei 2009: zekerheden in beweging

Het is plezierig dat er van die dingen zijn waar je gewoon op kunt rekenen. Nog plezieriger is het echter als die dingen toch ook kunnen veranderen – ten goede. Beide plezierigheden zijn weer eens gebleken op de Eerste Mei 2009.

Je kunt op de jaarlijkse 1 mei-vieringen op ten minste vier dingen rekenen. Honderdduizenden bewoners van Cuba juichen hun leiders en  de staat toe op de jaarlijkse parade. Dat is één. Vele honderden linksradicale jongeren vechten hard met de politie in Berlijn. Dat is twee. De Turkse staat zet hard politiegeweld in tegen 1-mei-betogers en verhindert dat ze zich laten horen op het symbolisch belangrijke Taksim-plein. Dat is drie. En in Nederland blijft het intussen vrijwel doodstil. Dat is helaas vier.

Hoe ging het dit jaar? Inderdaad, er was weer de mega-parade voor de Cubaanse leiding. In feite gaat het hier om een viering van de plaatselijke staatsgodsdienst. Met een werkelijke uiting van internationale arbeiderssolidariteit heeft het, behalve de symboliek, niet echt te maken. het is een viering van nationale onafhankelijkheid. En ja, die moet door ieder links persoon verdedigd worden tegen de dreiging van interventie vanuit de VS. Maar onze solidariteit, en van de verdediging van Cuba’s onafhankelijkheid, kan maar beter niet opgeleukt worden als iets dat met werkelijke arbeidersstrijd en socialisme te maken heeft. Dat gold voorgaande jaren, dat geldt nog steeds. het is sowieso een kwestie van tijd voordat hervormingen richting markteconomie het allang bestaande, maar via de staat als ‘socialisme’ vermomde kapitalisme voor iedereen herkenbaar maken.

De tekenen zijn er. Wat te denken bijvoorbeeld van uitlatingen in de 1-mei-toespraak van een zekere Valdes, bestuurder van wat er op Cuba doorgaat voor vakbond, en tevens hoge functionaris van de Communistische Partij? Die sprak over de noodzaak tot productiviteitsverhoging, tegen lagere kosten, om een hogere export te kunnen bereiken en de import te kunnen verminderen. dat is de broekriemtaal van doodgewoon kapitalistisch management.

Dan berlijn. De jaarlijkse rellen vonden ook nu weer plaats. Toch is er iets aan het verschuiven: de rellen zijn steviger, het aantal deelnemers kennelijk groter. “Er zijn nu ook veel meer aanhangers van het zwarte blok”, zo tekent de NRC op uit de mond van een buurtbewoner. De politie had maar liefst viifduizend agenten ingezet bij de diverse betogingen (de linksradicale acties waren niet de enigen; er was een vakbondsprotest, nog een andere linkse demonstratie plus de mars van de fascistische NPD).

Ja, je kunt vraagtekens zetten bij een strategie van actievoeren die steevast uitmondt in rellen. Maar, met een diepe economische crisis en de daardoor teweeggebrachte wanhoop en woede, is een groei van ook dit type linksradicalisme, met de bijbehorende hardhandige acties, logisch. En als er dan toch gevochten wordt tegen de politie, dan liever met véél actievoerders dan met minder. Ook anarchistisch en autonoom links is línks, en daarmee bondgenoot.

Dan Turkije. Daar onderdrukt de politie traditioneel veel 1-mei-protest. Linkse betogers willen die dag naar het Taksim-plein. Daar was in 1977 een enorme 1-mei-manifestatie. Die werd beschoten, en 36 mensen kwamen om. Linkse mensen willen dat herdenken, de Turkse staat dwarsboomde dit jaar na jaar.

Maar er begint iets te kenteren. Na politiek touwtrekken mochten 5000 betogers dit jaar wél Taksim op. Omstanders die zich bij die, door de politie getolereerd maar ook afgeschermde, groep aan willen sluiten en naar het plein wilden,  mochten dat echter niet. In straten in de buurt vocht de politie met betogers, en was het traangas niet van de lucht. Het was ook op Taksim zelf te merken dat er  traangas was ingezet. De politieonderdrukking was er dus dit jaar ook weer. Maar de speelruimte  om echt de Eerste Mei te vieren, juist ook op Taksim – waar mensen vanuit linkse groepen en vakbonden zich jaar naar jaar voor inzetten – was dit jaar klaarblijkelijk groter, en dat geeft hoop.

Ja, en dan Nederland. Nog steeds in 1 mei hier niet echt een feest. Echt grote demonstraties hebben we hier niet. je kunt daarvoor de ongelukkige timing de schuld geven: vlak na Koninginnedag waar drie wkwart van Nederland feest viert moeten er de dag erna vooral katers worden verdreven, in plaats van bazen worden bestreden.

De tragedie in Apeldoorn maakte het psychologisch dit jaar nog moeilijker: veel organisatoren bezweken helaas kennelijk voor de druk om de 1 mei-actie af te blazen, uit respect, zoals dat dan heet.. Ik zou daar iets meer vrede mee hebben als ondernemers, uit respect ,dan ook geen mensen zouden ontslaan en ministers geen bezuinigingen meer zouden doorvoeren of voorbereiden. Afzien van protest terwijl de redenen van het protest gewoon voortduren is echter verkeerd.

Maar er is meer.  Links doet ook niet bepaald zijn best om er iets van te maken. Je zult op websites van linkse groepen veelal vergeefs zoeken naar zelfs maar zoiets als een Eén-Mei-groet, of naar een oproep voor de handvol acties die er dan toch gehouden zijn. De SP, maar ook de Internationale Socialisten, de SAP/Grenzeloos, Offensief… allemaal zijn ze, zo lijkt het als je naar websites kijkt, domweg vergeten dat er zoiets is als de Eerste Mei, en dat die ertoe doet, voor rooie mensen.

Gelukkig is de werkelijkheid op straat minder erg. Er waren her en der wel activiteiten. Juist de SP was in Breda op straat, en juist de zonet genoemde groepen Offensief en SAP/Grenzeloos namen daar zichtbaar aan deel.

De eer van 1 mei is dit jaar verder vooral gered door anarchistisch links, met een levendige actie in Den Bosch waar je mooie foto’s van kunt vinden op Indymedia. Dat gekozen werd voor een wel erg puur-anarchistische uitstraling – hetgeen deelname voor mensen van buitenaf, ook van andere achtergrond niet makkelijker maakte – vind ik jammer. Uit de discussiebijdragen onder de foto’s – vooral over gezichtsbedekking en de geslotenheid die dat kan uitstralen – blijkt overigens dat deelnemers zich wel bewust zijn van de soms nodeloos grote afstand tussen henzelf en omstanders en anderen. En sowieso: ere wie ere toekomt. Veel liever protest met problematische trekjes dat wél gehouden wordt, dan een perfecte actie die níét wordt gehouden.