Bail-out alsnog aangenomen ondanks breed protest

Het Huis van Afgevaardigen heeft, onder zware druk van Bush, Obama, McCain, Paulson, Pelosi en al die andere kopstukken van Amerika’s establishment die Wall Street ten koste van vrijwel alles overeind en te vriend willen houden, haar huiswerk overgedaan. Begin van de week stemde het Huis nog tegen het 700-miljard-bail-out-plan. Vrijdag stemde hetzelfde Huis voor een iets opgeleukte versie van hetzelfde plan. Daarmee bewezen de volksvertegenwoordigers weer eens dat ze voornamelijk de vertegenwoordiges van Wall Street en aanverwanten waren en zijn. Zo lijkt het weer business as usual in de Amerikaanse politieke top.

Maar wat waren ze geschrokken, zowel Wall Street als de president, beide presidentskandidaten, bankpresident en andere politieke kopstukken! Het was dan ook ongehoord – en erg leuk – wat er afgelopen maandag gebeurde: een volksvertegenwoordiging die vatbaar bleek voor wat er onder de bevolking leefde, Congresleden die, onder druk van enorme aantallen e-mails en telefoontjes, de bail out wegstemden, een vleugje democratie in de praktijk, dwars tegen de gevestigde machten in het officieel zo democratische Amerika in.

Dat die druk er was, kan nauwelijks worden betwijfeld. David Lindorff: “eerder op de dag was de telefooncentrale van het Congres verstopt geraakt. Je kon er wel doorkomen maar het vereiste een toegewijde vinger om op de “nogmaals- draaien”knop van je telefoon. Telefonisten in het Capitool zeiden dat het al een week zo ging, nu Amerikanen in net land  hun afvaardigingen in het Congres overstroomden met telefoontjes (en e-mails) die eer bij hen op aandrongen ‘nee’ te stemmen tegen de Bush/Paulson Wall Street bail out.”

De woede uitte zich ook bij Wall Street op straat . Op 25 september demonstreerden rond 1000 mensen op een vakbondsmanifestatie tegenen de bail out. Voor later op dezelfde dag had Aru Gupta, journaliost, een  manifestatie op gang helpen brengen door een e-mail oproep aan bekenden te versturen. Progressieve organisaties haakten aan, en vele honderden – volgens Gupta zelf 2000 – mensen namen deel.

Niet alleen New York zag straatprotest. Ari Melber schrijft dat er zeker 250 acties plaatsvonden. Maar vooral het internet blijkt een belangrijk actiefront, en trouwens ook informatiebron.  “Actievoerders gebruikten het web ook om  de hete bail-out-wet, die sommieg Congresleden niet in zijn geheel gelezen hadden, te ontrafelen en ontmaskeren.” Hoe effectief straatprotest, telefoon-pressie en internet-rebellie waren in het beïnvloeden van de stemming? “Het is onmogelijk om te bepalen precies hoeveel Congresleden omgegaan zijn, maar veel van degenen die tegen de stemming waren, zeiden dat zij prioriteit gaven aan de meningen van het publiek boven intense druk vanuit hun partij, hun donors en (sommige) experts”, aldus Melber in zijn nuttige artikel.

De acties gingen na de stemming van maandag door. Op 1 oktober hield een kleine maar levendige groep mensen een straatprotest in Boston. De actie was opgezet vanuit vakbonden en aanverwante groepen. Russ Davis, van Massachussets Jobs with Justice, een coalitie van vakbonds- en andere organisaties: “Wij, als wekende mensen, als de doorsnee-Amerikanen, moeten opstaan. We moeten terugvechten. We moeten  tegen onze vertegenwoordigers zeggen dat ze ons moeten vertegenwoordigen, niet de mensen die hencamagnebijdragen geven.”

Het gonsde ook elders in de VS. “Voorafgaande aan de stemming in de Senaat op woensdag hielden vakbonds – en community-organisaties tientalllen manifestaties en demonstraties in het land om tegen de wet te demonstreren”, schrijft Haider Rivzi. Die meldde ook nog dat groepen sit-ins van plan waren op de dag dat het Huis van Afgevaardigden opnieuw stemde.

Intussen was de gevestigde orde aangeslagen door de nederlaag die de bail out afgelopen maandag had geleden. Een tegenaanval kwam op gang. Die deed erg denken aan de campagne van voorstanders van het EU-grondwetsreferendum in 2005. Weten we het nog? Als we nee stemden, zou het licht uitgaan en de oorlog terugkeren naar Europa. Welnu, we stemden néé, het licht brandt nog steeds. En als het hier oorlog wordt, dan komt dat omdat Wilders het leger tegen arme jongeren in Gouda wil inzetten, niet door onze nee-stem.

In de VS vindt vergelijkbare chantage plaats. Als het Congres niet snel ja zegt, komt er grote crisis, zo liet de befaamde helderziende in het Witte Huis, de heer Bush, weten. Nieuwsflits voor Bush: die crisis is volop aan het uitbreken, bail out of geen bail out. Dat speculanten de druk op het Congres verhoogden door na de nee-stem massaal te verkopen zodat de beurs onderuit ging, kan gezien worden als een vorm van chantage – en een teken dat de werkelijke macht niet in het Congres ligt, maar bij het grote geld. Maar het aannemen van de bail out wet gaat de economie niet redden: in wiens handen als die verrotte investeringen en oninbare schulden ook zijn, het blijven verrotte investeringen en oninbare schulden. Het opkopen ervan is een cadeau van 700 miljjard, een beloning bovendien van degenen die met hun beleggingsbeslissingen de kredietcrisis juist hebben aangejaagd.

Naast de dreigementen van Bush en soortgenoten klonken in diversie gevestigde media ook zeer griezelige geluiden. De World Socialist Web Site heeft er een handvol verzameld in een artikel van Bill Van Auken. Michael Gerson, eerder schrijver van toespraken van Bush, nu in een column in de Washington Post: “Het is nu duidelijk dat de Amerikaanse politieke elites het vermogen om snel te reageren op een landelijk probleem door hun collectieve wil op te leggen, verloren hebben.”  Immers, een Congres dat gevoelig is voor bellende, mailende en betogende mensen buiten het die ‘politieke elites’, dat kan natuurlijk niet de bedoeling wezen.

George Will, eveneens in de Washington Post: “het Congres moet zich loskoppelen van een publiek dat je niet kwalijk kunt nemen dat ze meer woede over, dan begrip hebben van, dit ondoorzichtige debacle.” Onwetende mensen moet je buiten de politieke besluitvorming houden, dan kan de top zijn gang blijven gaan. Thomas Friedman, in de New York Times, doet ook een duit in het zakje – om te helpen meer duiten in de zakken van hem en zijn rijke vrienden te krijgen. “We hebben leden van het Huis, waarvan ik velen ervan verdenk dat ze hun eigen checqueboekje niet in balans kunnen houden, die een ingewikkeld reddingsplan verwerpen omdat sommige kiezers, waarvan ik vrees dat die het ook niet snappen, hen bedelven met boze telefoontjes. Ik begrijp de woede van de bevolking tegen Wall Street, maar zo kun je deze crisis niet aanpakken.” Alweer dezelfde afkeer van een bevolking die zich roert en een volksvertegenwoordiging die zich daar iets van aantrekt. Democratie is leuk – maar volksinvloed op de besluitvorming? Het moet niet te gek worden…

Camilla Cavendish, een commentator in de Britse Times, zegt openlijk wat Wills, Friedman en Gerson in bedekte termen suggereren: liever dictatuur dan invloed van de bevolking in dit soort besluitvorming. “De meest vleiende lezing van het rumoer in het Congres deze week was dat dit democratie in actie was. Persoonlijk heb ik me nooit méér aangetrokken gevoeld tot een welwillende dictatuur dan nu.” De column waarin dit te lezen was heette: “Het Congres is de beste advertentie voor een dictatuur.”

Hoeveel gewicht de druk van boze mensen op het Congres werkelijk in de schaal gelegd heeft bij de stemming in het Congres valt – nogmaals – niet  uit te maken. Maar bovenstaande stemmen vanuit de gevestigde orde laten zien dat in die kringen wel degelijk angst voor zulke druk bestond en bestaat. Dat is op zich al een feit van betekenis, want doorgaans weten machthebbers prima uit welke hoek hun plannen en positie gevaar lopen.

Maar de rijken en machtigen, in Washington en op Wall Street, kunnen weer even opgelucht ademhalen. De bail out is er alsnog door, het geld rolt binnenkort weer naar degenen die er al in kunnen zwemmen. En de economie crasht in hoog tempo verder. Maar de woede van al die boze mailers, bellers en betogers is allerminst verdwenen.