Griepgolf: gevaarlijk symptoom van nog ernstiger ziekte

Een, volgens een artikel in de NRC overigens “ten onrechte varkensgriep” genoemde , uitbraak van een gevaarlijke griepsoort grijpt steeds meer om zich heen. Vandaag werd het eerste geval in Europa gemeld: in Spanje. Eerder was vooral Mexico de plaats waar het virus huishield: nu al  mensen die aan deze griep zijn overleden. Het totaal aantal slachtoffers daar is 103, maar van de meeste staat nog niet vast of het echt deze griepvorm betreft. Aljazeera meldt intussen bovendien gevallen van deze griep in Canada, Nieuw Zeeland en  Brazilië.

De media geven een beeld van een ongrijpbaar dreigende natuurramp, en van autoriteiten die doen wat ze kunnen om de zaak in de hand te houden. Maar dat is een vertekend beeld, en hier en daar schemeren de belangen die een echt effectief beleid voorkomen al door. Zo lezen we:  “De Europese Commissie vindt het voorlopig echter niet nodig een negatief reisadvies voor Spanje af te geven. Dat zou uiteraard enorme gevolgen hebben voor de Spaanse toeristenindustrie.” Of zo’n reisverbod sowieso al nodig is, kan ik niet uitmaken.Maar het zijn precies dit soort afwegingen , waarin volksgezondheid het moet opnemen tegen commeciële belangen, die een effectieve aanpak van gevaarlijke ziekten buiutengewoon belemmert.

Mike Davis, socialist in de Verenigde Staten en één van de meest oroginele denker vandaag de dag in de marxistische traditie, laat in een artikel op de website van Socialist Worker (VS) zien hoe een epidemie als de huisige samenhangt met de prioriteiten van de huidige maastchappij: winst boven alles, en gezondheid op een koopje.

Zo heeft de miljoenenstad Mexico City geen laboratorium waar kan worden vastgesteld of mensen daadwerkelijk het huidige ‘varkensgriep’-virus hebben. “Mexico heeft wereldberoemde experts in ziektes, maar het moest monsters naar een laboratoriyum in Winnipeg (dat minder dan 3 procent van het aantal inwoners van Mexico City heeft) sturen om de genetische samenstelling van  het virus vast te stellen. Als gevolg daarvan ging bijna een week verloren.” Waarom is er nooit internationaal geïnvesteerd in een netwerk van dit soort laboratoria, niet alleen in de rijke Westerse landen maar vooral ook daarbuiten?

Internationale uitwisseling van gegevens hapert ook. “Volgens de Washington Post vernam het CDC (dat staat voor Centre for Disease Control, PS) pas van de uitbraak zes dagen nadat de Mexicaanse regering noodmaatregelen was beginnen te nemen.” Ieder land voor zich, dat schiet lekker op. In weinig beleidsterreinen wordt de absurditeit van nationale grenzen en rivaliteiten duidelijke zichtbaar. En zo veel hinder de gezondsheidszorg van dit soort grenzen ondervindt, zo weinig trekt dat virus zich – in een economie die grensoverschrijdend is georganiseerd, met grootschalig grensoverschrijdend reisverkeer – van zulke grenzen aan.

Ook het uibreken van de epidemie zelf staat niet los van de winstgerichte organisatie van de economie, in dit geval van de veeteelt. Ook dat laat Mike Davis zien. Juist de concentratie van enorme aantallen varkens in grootschalige veefabrieken, onder erbarmelijke hygiënische omstandigheden, leidt ertoe dat virussen welig tieren, zich snel kunnen vespreiden, en allerlei kanten op kunnen muteren. De nabijheid van mensen maakt overdracht, en mutaties die overdraagvaar zijn, ook makkelijker. Veiligheidsmaatregelen en inspecties worden veelal ontdoken of gesaboteerd voor geldelijk gewin. Hygiëne regelen is duurder dan de beesten volstouwen met antibiotica. Zo krijg je ziekelijke dieren. En zo krijg je vroeg of laat ook zeer veel zieke mensen. 

De huidige griepgolf is geen natuurramp. De epidemie is het zoveelste symptoom van de ziekte die kapitalisme heet.