Rebelse Roemenen helpen regering richting aftreden

dinsdag 7 februari 2012

Boze mensen in Roemenië hebben het voor elkaar gekregen. Ze hebben, met wekenlang aanhoudende opstandigheid, de Roemeense regering van premier Emil Boc tot aftreden gebracht. Met die opstandigheid protesteerden ze tegen bezuinigingen die de regering trachtte door te drukken. Dat ze die regering ten val hielpen brengen laat zien dat mensen niet alleen niet alles hoeven te pikken. Ze laten bovendien zien dat hun verzetshouding resultaat kan hebben, de macht van machthebbers kan aantasten. Leerzaam, en hopelijk aanstekelijk ook.

De protestgolf begon op 12 januari. Op 15 januari waren er grote demonstraties waaraan duizenden mensen deelnamen. Net als de dag ervoor waren er rellen. De aanleiding was een regeringsplan om de gezondheidszorg te hervormen. De verantwoordelijke minister trad af, de president vroeg de regering om de hervorming in te trekken. Maar mensen bleven protesteren. Eén van hen: “We kunnen de armoede niet langer verdragen. Genoeg is genoeg.” Een aantal betogende vrouwen: “We zijn het zat alles te moeten slikken, van salarisverlagingen tot corruptie.”

Het bezuinigingsbeleid in Roemenië is, als in zoveel landen, dan ook keihard. Dat gebeurt in samenspraak met het IMF dat in 2009 een lening van 20 miljard euro verstrekte en in snoeibeleid als voorwaarde stelt. Welnu, gesnoeid is er. De salarissen van mensen in overheidsdienst zijn met een kwart verlaagd, om maar iets te noemen. “De mensen zijn gewoon erg arm”, aldus een NRC-correspondent. De economie zit in een diepe crisis, met een krimp van 7,1 procent in 2009.

Geen wonder dat mensen de straat op gingen, heftig protesteerden en soms ook gingen rellen. Ruige taferelen, met een oproerpolitie die traangas en dertig arrestaties er tegenaan gooide. Politieagenten raakten zelf gewond. Eén van die harde protesten, in Boekarest, duurde zeven uur achtereen. Maar op 14 januari waren er ook betogingen in Timisoara, Cluj, Constanta en Craiova.

De weken erna ging het door. “Roemenië gaat vijfde dag van protesten in” berichtte Common Dreams, in een artikel op basis van Aljazeera-, Reuters– en CNN-verslaggeving, plus een video van AP. Daarin lezen we iets meer over de hervorming in de gezondheidszorg: dat betrof een privatiseringsplan. De minister stapte op uit protest, en uiteindelijk schrapte president Basescu hele plan. Er werden protesten gemeld in 12 steden in het land.

“Roemeense protesten tegen bezuinigingsbeleid nu in hun achtste dag”, schrijft Libcom op 21 januari. Daarin wordt melding gemaakt van 50 arrestaties de dag ervoor, van vijf gewonden die naar het ziekenhuis moesten, van zorgen over politie die journalisten aanvalt of oppakt. Ook blijken er intussen acties te zijn geweest in zestig plaatsen. Ietsje slordig is de mededeling in het artikel dat de regering “gezegd heeft haar plannen niet te zullen veranderen.” Niet alleen het gezondheidsplan is immers geschrapt. De uit protest tegen het plan afgetreden minister is weer in dienst genomen, “in een mislukte poging om de situatie te kalmeren.” Anders gezegd: de volkswoede bracht al beweging in de zaak…

In de commentaren onder het Libcom-stuk vond ik nog meer leerzaams. Zo blijkt volgens een peiling twee derde van de bevolking in Roemenië de protesten steunde. In een door Libcom ook doorgelinkt achtergrondstuk van Claudio Ciobanu op IPS staat bijvoorbeeld te lezen hoe de huidige protesten een aanloop hadden: onder meer in acties tegen een wet die onteigening door privéondernemingen uit naam van de overheid mogelijk maakt. “Het einde van vorig jaar zag het verschijnen van kleine episodes van publieke mobilisaties tegen deze regeringstactieken: gebruik makend van de rubrieken van de Spaanse indignados of de Occupy-beweging, protesteerden jonge mensen tegen de onteigeningswet, en vermengden dit thema vaak met oproepen voor betere vertegenwoordiging van de basis. Ogenschijnlijk onbeduidend, vonden deze protesten hun natuurlijke voortzetting in de protesten van deze maand.” Van Occupy naar opstand? Dat is een overdrijving, maar geen erg grote.

En nu heeft de opstandigheid dus een regering ten val helpen brengen. De rebelse Roemenen hebben het voor elkaar gekregen! Maar hiermee is de bezuinigingsdrift bepaald niet bedwongen. De president – om wiens aftreden trouwens door betogers werd geroepen – zit er nog steeds. Het IMF blijft bezuinigingen opdringen. De armoede is niet weg, de corruptie evenmin, en de oproerpolitie heeft weer eens laten voelen hoe repressie kan voelen. De strijd gaat ongetwijfeld op allerlei manieren door.