Griekenland: bezuinigen, terugvechten, nogmaals de noodzaak tot solidariteit

vrijdag 10 februari 2012

Het tempo van dramatische gebeurtenissen in en om Griekenland is deze week omhoog gevlogen. We kennen inmiddels het scenario van eens in de handvol weken een nieuwe dramatische bezuiniging, op eigen initiatief, onder druk van EU en/of IMF, of een combinatie. We kennen het scenario van de algemene 24-uursstaking, soms 48-uursstaking, die vakbonden daartegen uitroepen. Dat gaat dan gepaard met demonstraties en gevechten van betogers met de grootschalig gewelddadig optredende oproerpolitie. Dat hele scenario zien we deze week weer, maar de opeenvolging gaat veel sneller. Vandaag is een 48-uursstaking begonnen, met betogingen en rellen die het protest uitdrukken. Het is de tweede algemene staking – na de 24-uursstaking van 7 februari – , de tweede betogings- en rellendag ook… binnen een wéék!

De oplaaiende strijd drukt de woede uit tegen een bezuinigingsbeleid dat verpaupering brengt voor honderdduizenden mensen, om de Griekse staat te redden, en te zorgen dan banken hun over de ruggen van de mensen geleende geld terug krijgen. Dat beleid wordt doorgedrukt vanuit de Griekse regering, onder zware internationale druk. Hoe lomp en hard die druk is, was gisteren er goed te zien. Na crisisberaad wag Griekse regeringspartijen en de premier kwam er een wreed akkoord. Maatregelen daaruit: het minimumloon gaat 22 procent naar beneden. Jonge werkenden krijgen 32 procent minder salaris. Vele duizenden ambtenaren raken hun baan kwijt. Met deze maatregelen probeerde de regering de EU en het IMF tevreden te stellen, zodat zijn groen licht zouden geven voor het overmaken van 130 miljard euro. “Voor Griekenland is het essentieel het dat de noodhulp voor 20 maart ontvangt, om zo’n 14,5 miljard af te kunnen betalen op obligaties.” Anders gaat de Griekse staat mogelijk bankroet. Die druk – de verplichting om staatsleningen af te betalen – duwt de regering richting bezuinigingen, die druk duwt de bevolking richting afgrond. Aan die druk is is de Nederlandse regering medeplichtig. Als er straks kinderen in Griekenland verhongeren omdat gezinnen van hun uitgeholde inkomens niet rondkomen, of doodgaan aan ziektes omdat de ziekenhuizen kapot bezuinigd zijn, dan zijn Rutte, Verhagen, De Jager aan die doden medeschuldig

Tegen die bezuinigingen richt zich dus een steeds explosievere razernij. Die is terecht, en verdient actieve solidariteit. Daar hoort bijvoorbeeld bij dat we de hele beeldvorming van begripvolle maar strenge Europese politici en bankiers tegenover recalcitrante onwillige Grieken doorbreken. De Griekse politiek ik helemáál niet onwillig. Het is immers hún staat die via dit geschuif met miljarden gered moet worden van het faillissement. Het is de winstgevendheid van het internationale, maar zeer zeker ook van het Griekse, kapitaal, die via bezuinigingen gered moet worden. Een vijfde minder minimumloon betekent een vijfde kostenbesparing om arbeiders met minimumloon voor Griekse ondernemers, en dus kassa voor hen. Dit is geen verhaal van Europa tegen Griekenland. Dit is een verhaal van Grieks én internationaal kapitaal tegen Griekse én andere arbeiders.

Het gevaar is nu echter dat juist die nationale dimensie – Europa tegen Griekenland gaat domineren en de strijd gaat misvormen of zelfs doen ontsporen. De enorme arrogantie vanuit Europese regeringen werkt dat in de hand. De EU geeft namelijk nog stééds geen groen licht voor dat noodkrediet van 130 miljard. Nee, er zijn nieuwe eisen bedacht. EU-chefs stellen nu als voorwaarden: “1. 325 miljoen aan besparingen over 2012; 2: Groen licht voor de besparings- en hervormingsplannen door Griekse parlement komende zondag; 3. De belofte van de politieke leiders dat ze ook na de Griekse verkiezingen in april zullen doorgaan met het implementeren van de hervormingen(indien een machtswisseling plaatsvindt).” (1)Het is van een vrijwel koloniale arrogantie. De EU dicteert niet alleen de inhoud, maar ook het tempo, van het Griekse sloopbeleid. De EU vertrapt hier bovendien die heilige democratie waar haar politici zo graag zo hoog van opgeven als er bijvoorbeeld Syrië – maar doorgaans niet Saoedi-Arabië – de les mee kan worden gelezen. Immers: als politici in Griekenland zich moeten vastleggen op “het implementeren van hervormingen”, ongeacht wat kiezers voor regering en voorkeur aangeven in april, dan wil de EU die kiezers, en daarmee zelfs haar eigen soort democratie,  dus gewoon buitenspel zetten.

Het gevoel dat de EU de Grieken niet alleen kaalgeplukt wil zien, maar ook nog eens wil vernederen, is vrijwel tastbaar. “Dit is een belangrijke stap voorwaarts, maar het is niet langer genoeg. Wellicht dat we nu 80 procent binnen hebben, maar we willen 100 procent”, aldus minister De Jager over het bezuinigingsplan van de Griekse politiek. Het is niet verbazend dat het gevoel van vernedering zich tegen EU-staten en regeerders richt. Maar het is niet gezond als dat aspect domineert. Integendeel! Het betekent namelijk dat de Griekse staat en ondernemers – die wel degelijk zelf verantwoordelijkheid nemen in dit beleid – uit de wind komen. We zien al te vaak Griekse vlaggen op protesten tegen de bezuinigingen – alsof het een specifiek nationaal probleem is en niet zozeer een probleem van klasse tegen klasse. We zien al dat de extreemrechtse LAOS-partij, die aan de regering deelneemt, het bezuinigingsplan niet wil steunen vanwege de vernedering van Griekse trots die ze erin ziet. Zo kan rechts, uiterst rechts, fascistisch rechts, de volkswoede voor eigen gewin gebruiken. De parallel met de demagogie van Wilders rond de steun aan Griekenland is opvallend.

LAOS en Wilders zijn geen vrienden van de arbeiders. Ze willen alleen dat bezuinigingsbeleid niet door krachten buiten eigen land wordt opgedrongen. Ze willen baas over ‘eigen’ arbeiders zijn, via een soort politiestaat bovendien, en die arbeiders via racisme afschermen van en opstoken tegen arbeiders van andere herkomst. Maar nationale ondertonen in de arbeiderswoede tegen EU-bezuinigingen speelt deze ándere vijanden van de arbeiders en de onderkant van de maatschappij in de kaart.

Het nationalisme dringt soms zelfs in revolutionaire kringen door. De verder prachtige verklaring waarmee actievoerders aankondigden dat ze een ziekenhuis onder toezicht van arbeiders en hun algemene vergadering hadden gesteld, lezen we ook dat Griekse politici die bezuinigingen doordrukken als “verraders die ons land en onze mensen uitverkopen” worden aangeduid. Maar het zijn geen verraders, tenzij je hier een strijd van Griekse waardigheid tegen de Europese Unie in wil zien, een nationalistische strijd dus, aan wie de politici dan ‘verraad plegen’. De Griekse politiek pleegt geen verraad. De Griekse politiek is volstrekt loyaal aan haar eigen staats- en kapitaalsbelang. Dat de rechten, vrijheden en levens van Griekse arbeiders voor verpletterd moeten worden, is geen kwestie van verraad, maar van kapitalistische ‘noodzaak’. Daar tegenover de sociale, en steeds openlijker revolutionaire noodzaak van strijd en solidariteit stellen, dát is nu hoofdzaak. Elk spoor van nationalisme daarin is schadelijk, en dient te worden bestreden.

Maar in de strijd hebben we hier, ook in Nederland, een taak, een rol. Het gevoel van gekwetste nationale trots van Grieken kan mede dáárom zo sterk worden, omdat ze makkelijk het gevoel kunnen krijgen dat iederéén in de rest van Europa tegen ze is, niet alleen de politici en bankiers, maar ook de bevolking van landen als Nederland. Wij moeten laten zien, keer op keer, dat die indruk onjuist is. Wij moeten laten zien, en voelen, dat arme Grieken vriendinnen en vrienden hebben, bondgenoten, onderaan de maatschappij in héél Europa, ook in Nederland. We moeten ook dáárom onze steun voor de protesten in Griekenland van de daken schreeuwen, en de EU-bazen, tegen minister De Jager niet bepaald in de laatste plaats, dwarsbomen in hun misdadige beleid.

(1) opmerking, 12 februari, 18.49 uur: correctie: 325 miljard stond hier eerst als geëist bezuinigingsbedrag voor 2012; dat moet 325 miljoen zijn.