Zonovergoten actievoeren tegen hogere AOW-leeftijd

Hete herfst? Het leek meer op lente, op de Coolsingel vandaag, daar tussen ettelijke duizenden andere mensen die actie voerden tegen verhoging van de AOW-leeftijd. Het was een goede actie, qua opkomst en qua sfeer. Naar alle waarschijnlijkheid komt er een vervolg, en dat is nodig ook.

De opkomst: het is bij zoits altijd lastig om een schatting te maken, een enkeling heeft nooit echt een goed overicht. Wat ik vanaf het podium hoorde – vijftien- tot twintigduizend – leek me overdreven positief, en zo’n mededeling staat op gespannen voet met de geloofwaardigheid die je als organisatoren van protest toch graag wilt hebben. Ik hou het op acht- a tienduizend mensen. En er waren vandaag nog drie actiebijeenkomsten tegen de hogere AOW-leeftiijd. Omroep Brabant meldt dat er vandaag in Eindhoven 5000 mensen bijeen waren. Nu.nl In Deventer waren 2000 tot 2500 mensen (volgens de politie dan, dus ligt het echte aantal waarschijnlijk hoger),  in Assen een paar duizend, zo blijkt uit berichtgeving van Nu.nl. Dat is een behoorlijke opkomst. Zelfs als we de laagste schattingen aanhouden, en de enkele duizenden in Assen vertalen naar een voorzichtige 2000, dan kom je landelijk toch tot  17.000 deelnemers.

Dat is heel netjes. De traagheid waarmee de vakbondstop tot dit soort manifestaties heeft opgeroepen – de hele campagne sleept al maanden aan – , droeg namelijk het ernstige risico in zich dat mensen het gevoel kregen dat de zaak al bekeken was, dat de hogere AOW-leeftijd er toch al bijna door is, en dat actievoeren weinig zin meer heft. De opkomst laat zien dat het zover nog niet is, dat er wel degelijk een forse bereidheid is om door te vechten.

De stemming onder mensen wees ook die kant op. Weliswaar vanaf het podium een soms bijna feestelijke vrolijkheid, maar ook oproepen dor “actie, actie” door presentatrice Carrie. Dat riepen ook deelnamers aan de manifestatie herhaaldelijk hardgrondig. De redelijk stevige taal van bijvoorbeeld FNV-voorzitter Jongeris, maar ook van radicale vakbondsbestuurder Niek Stam, kregen fors hoorbare bijval. k hoorde op het podium ook iemand van de vakbond De Unie, meen ik – en van het CNV. Die laatste liet nog eens duidelijk blijken dat we vooral flexibel moeten zijn, en ook niet perse aan de 65 jaar vast moesten houden. Wat doet zo’n iemand dan op zo’n manifestatie? Dat vroeg ik me af. Maar kennelijk is dit de prijs om ervoor te zorgen dat tenminste ook CNV-léden, zij aan zij met hun FNV-collega’s, aan de actie meedoen. Of die CNV-leden allemaal zo blij zijn met de dubieuze opstelling van hun leiding? Ik hoop maar van niet. In ieder geval hebben ook zij het veel strijdbaarder verhaal van Jongerius en vooral Niek Stam kunnen horen – en zich kunne voorzien van het radicalere actiemateriaal van aanwezige linkse organisaties, en zich kunnen laten inspireren door de hele sfeer.

Opvallend an de toespraken vond ik enkele punten die Jongerius naar voren brwacht. Zij vroeg aan aanwezigen wie er destijds in 2004, ook bij waren, eerst op de Coolsingen en darana op het Museumplein. Daarmee riep ze de grootschalige vakbondsprotesten uit dat jaar tegen afbraak van vervroegde pensioneringsmogelijkheden in herinnering. Ze wees erop dat toen PvdA-leider Wouter Bos ook op het Museumplein was. Nu heeft diezelfde Bos, verantwoordeliojk voor het voornemen om de AOW-leeftijd op te trekken, zijn “rode jasje” uitgedaan, aldus Jongerius. De vraag of dfat jasje destijds nog geloofwaardig was, is terzake. Maar de felheid waarmee  Jongerius nu tegen de PvdA  stelling neemt is opvallend, en nuttig.

Zeker zo opvallend was de toespraak van Niek Stam. Hij maakte duidelijk dat we ons frontaal tegen kabinet en ondernemers dienen te keren. Hij deed ook een oproep: over vijfenzestig dagen, dat wil zeggen op maandag 25 januari, allemaal naaer Den Haag. Dát wordt kennelijk een vvolgende stap in het veret. Het is een doordeweekse dag. Des te belangrijker om te komen, desnoods tegen de wil van baas of schooldirectie in.

Van het podium nu naar de actievoerders op de begane grond. Het was een gemengd gezelschap. Migranten – in redelijke aantallen – en witte mensen naast elkaar. Vakbonden en werkplekken zijn kennelijk nog steeds plekken waarin mensen ongeacht kleur en achtegrond voor geamenlijke rechten op komen. Het is zaak dat dit zo blijft – en dat we dus geen herhaling zien van de gevaarlijke  bereidheid die Jongerius onlangs vertoonde tot een gesprek met Wilders. Met zoiets schoffeert een vakbondstop een flink deel van haar achterban direct, en de rest indirect.  Dat schaadt de solidariteit, en daarmee de strijd.

Erg veel FNV-vlaggen waren er, maar ook aardig wat CNV- en Unie-materiaal in handen van, of als kledij van, aanwezigen. Veel SP-zichtbaarheid ook, deze partij neemt de strijd  serieus. Verder was marxistisch en aanverwant links nadrukkelijk aanwezig. Offensief verkocht haar krant, Rode Morgen was er met spandoek en tijdschriften, DIDF, een Turkse arbeidersorganisatie, was er met spandoek en vlaggen. Ik zag zelfs een vlag met een heuse hamer en sikkel, met MKPD erop, als ik me niet vergis één van de talloze Turkse communistische partijen en partijtjes. En ik zag natuurlijk de Internationale Socialisten, stevig aanwezig met spandoek, kranten borden. De NCPN zag ik niet (maar ik was niet overal tegelijk), en de linkse groepering Doorbraak helaas evenmin.

Opvallend, maar bij dit soort professioneel opgezette, tamelijk top-down georganiseerde manifestaties ook weer niet vreend, vond ik het bijna ontbreken van zelfgemaakt actiemateriaal. Het waren bijna allemaal professionele, in massaproductie vervaardigde vlaggen en borden die het kleurrijke beeld bepaalden. Maar juist het zelfgemaakte spul geeft dit soort acctioes extra levendigheid, en laat ook de betrokkenheid van deelnemers zien. Meer dan twee handgemaakte teksten op borden heb ik echter niet gezien.

Te verwachten maar toch jammer was het onbreken van zichtbaarheid van anarchistische, autonome en aanverwante politiek. Wat dit betreft was de actie op de Coolsingen bijna een spiegelbeeld van de kraakdemonstratie van enkele weken terug, toen marxistisch en aanverwant links het vrijwel helemaal liet afweten.

Het ontbreken van anarchistische zichtbaarheid was  te verwachten, omdat vakbonden, met huh gematigde imago en hun verstrengeling met de gevestigde orde, op een stevige dosis afwijing uit die kringen kunnen rekenen. Toch jammer, omdat een verhaal uit die kringen over de noodzaak van organisatie door arbeiders zélf, in dit gezelschap van toch redelijk strijdbare vakbondsmensen en aanverwanten, niet had misstaan. Juist omdat dit soort organisatie van onderop zo zwak is, komt een vakbondstop keer op keer weg met haar trage inet van het actiemiddel, en met haar strategie om acties gematigd en top-down op te zetten om de greep niet te verliezen, de weg naar onderhandelinge open te houden, desnoods ten koste van de strijdbaarheid.

Juist anarchisten zouden in staat geacht moeten worden om dit soort punten te maken, tegengas te geven aan vakbondstop, inkapseling en slappe compromisvbereidheid Daarmee zouden zij een bijdrage leveren, én aan de arbeidersstrijd, én aan de uitstraling van anarchistische ideeën. Bovendien… ik vind dat rood-met-zwart zo mooi 😉 Volgende keer beter?

Over volgende keer gesproken: die maandag 25 januari biedt een prachtig handvat om de strijd verder op te bouwen. Het is zaak dat die datum verder wereldkundig wordt gemaakt – en dat mensen en groeperingen van uiteenlopende achtegrond en opvatting zioch voorbereiden om die dag wederom in actie te komen, in groten getale en stévig ook. Draagvlak voor verdere acties is er. De Volkskrant bericht dat driekwart van ondervraagden denkt nadeel te ondervinden van een hogere AOW-leeftijd, en “dat zij ook willen dat de vakbonden hun best doen om de verhoging van de AOW-leeftijd tegen de houden.” Het gevecht gaat verder.

Foto’s! Gemaakt door Peter Storm, net als het artikel, en net als het plaatje bovenaan. Gebruik ervan is prima, bronvermelding en link naar dit stuk horen er dan wel bij.