zaterdag 28 mei
De strijd tegen neonazi’s zag vandaag in Enschede een tamelijk succesvolle episode. In die stad hield de Nederlandse Volks Unie (NVU) een optocht. Laat Ze Niet Lopen riep op tot protest. Aan die oproep werd door vrij veel mensen, van zeer uiteenlopende achtergronden, gehoor gegeven. Politie, waaronder de ME, beschermde in grote lijnen de neonazi’s. Maar felheid en schaal van het antifascistische protest waren zodanig dat de nazi’s vroegtijdig hun optocht moesten beëindigen.
De nazi-mars hield al enige tijd de gemoederen in Enschede bezig. Laat Ze Niet Lopen, een initiatief dat steeds weer tot actie oproept als nazi-groepen willen marcheren, noemt wat gedachten die onder bewoners opkwamen toen ze vernamen van de NVU-optocht. Mensen kwamen met ideeën zoals Vuvuzela’s uitdelen om de nazi’s te overstemmen, witte doeken om de nazi’s mee aan het zicht te onttrekken – zoals gebeurt bij een misdaad – en meer creatiefs. Een briefschrijver: “Twente heeft veen ruimte, maar niet voor neonazi’s”.
Er was ook gewoon bezorgdheid over de herrie die optocht en tegendemonstratie op zouden leveren, meldde dagblad Tubantia: “Midden door een woonwijk, voor de deur van je eigen bewoners. Ik moet er niet aan denken als problemen escaleren.” Iemand roept de burgemeester op om de nazi-mars te verbannen naar een een eind buiten het centrum. De burgemeester daarover: “Een route door een industrieterrein zou door elke rechter zijn afgewezen.” Daar zou de man wel eens gelijk in kunnen hebben, en sowieso is het leunen op regulering vanuit autoriteiten een hachelijke zaak: vandaag wordt een nazi-mars wellicht een leeg veld opgestuurd, maar morgen kan hetzelfde een linkse demonstratie overkomen.
Sterker: de vijandschap tussen staat en radicaal links is veel dieper en principiëler dan die tussen staat en fascisten. Staat en nazi’s hebben hun voorkeur voor hiërarchie en autoriteit gemeen, ook al verschillen ze over de vorm en uitoefening ervan. Staat en radicaal links verschillen juist op dát punt, ook al is er een raakvlak tussen de democratische retoriek van de overheid en de radicaal-democratische inzet van linksradicalen – een raakvlak dat links in propaganda kan benutten om afstand tussen staat en fascisme te helpen vergroten. Maar het oproepen tot staatsoptreden tegen fascistische optochten is niet functioneel en wekt illusies in een staat die – zoals we op 1 mei in Utrecht mochten ervaren – helemaal onze bondgenoot niet is.
Laat Ze Niet Lopen had vooraf duidelijk gemaakt wat voor enge types er naar Enschede zouden komen. Constant Kusters, de chef van de NVU, al ruim twintig jaar een nazi, en met een staata van dienst die wapenbezit omvat, bedreiging en gedtreiter richting buren, en bloeddorstuige taal tegen parlementsleden die een generaal pardon voor vluchtelingen steunden. Een tweede nazi-kopstuk, uitgenodigd door de NVU om mee te doen in Enschede, is Axel Reitz, met een soortgelijke carrière en strafblad achter zich, iemand die “het nationaal-socialisme het enige zaligmakende geloof voor onze mensen” noemde.
Laat Ze Niet Lopen riep op heel gerichte wijze tot tegenactie op: “Onze oproep is eenvoudig: Kom zaterdag vanaf 12:00 uur naar de Molenstraat/ Stationstraat waar de nazi-mars begint en overstem hun boodschap met oorverdovend lawaai. Gebruik bijvoorbeeld toeters, fluitjes, ratels en natuurlijk je stem! Daarnaast moedigen we mensen aan om zelf een actie te verzinnen voor langs de route.” Heel verheugend, gezien de diversiteit die het tegengeluid ermee kreeg, was de opstelling vanuit Afrikaanse gemeenschappen: “Zeven Afrikaanse organisaties demonstreren zaterdag op het Stationsplein in Enschede tegen de mars die de extreem-rechtse Nederlandse Volks Unie (NVU) dezelfde dag door de stad maakt”, aldus Tubantia op 24 mei.
“We hopen samen met de buurt de ruimte voor de neonazi’s zo klein mogelijk te maken” , aldus Laat Ze Niet Lopen. Welnu, dat is goed gelukt! Tubantia geeft de krachtsverhoudiongen weer: “De politie was met ME, honden en paarden aanwezig om de 70 NVU-demonstranten te beschermen tegen zo’n 500 tegendemonstranten.” Vijfhonderd is voor zo’n soort actie behoorlijk veel, méér dan de laatste paar soortgelijke antifacscistische protesten. Aardig is ook om te zien hoe volstrekt openlijk de politie-houding wordt weergegeven: de ME beschermt fascisten tegen mensen die racisme, intimidatie en terreur onduldbaar vinden en aan die houding uiting geven. Het verslag bericht verder van het doorbreken van een politielinie door antifascisten, van een botsing tussen politie en neonazi’s toen de politie de nazi-mars en winkelend publiek juit elkaar wilde houden, en herhaaldelijk van “schermutselingen”. Er was ook een vechtpartijtje tussen antifascisten en een tiental nazi’s die uit Duitsland waren gekomen om zich bij de NVU-optocht te voegen.
Kusters klaagde achteraf over te weinig politiebescherming, waardoor een paar mensen door stenen van antifascisten geraakt zouden zijn. Ik krijg nog bijna medelijden, het moet ook triest zijn om zelfs met massieve politiebewaking nog door flinke menigten te worden uitgekotst… De NRC bericht over gewonden en “een onbekend aantal aanhoudingen”. Bij de confrontaties zijn dus wel gewonden gevallen, en arrestaties. Meer daarover is te volgen via de Tijdlijn die Indymedia vandaag bijhoudt over de actie. Daar vindt je ook meer doorverwijzingen naar artikelen over de actie en met name ook de aanloop ernaar toe. De NRC schreef ook: “De demonstratie werd om half drie voortijdig afgebroken.” Dat moet het gevolg zijn geweest van de ‘overlast’ die tegenbetogers de politie en de nazi’s bezorgden, en wijst op het tactische succes van de antifascisten, en van de aanpak van Laat Ze Niet Lopen in het bijzonder. Dat is een opsteker, en een welkome opsteker ook.
Rooieravotr 