Griekenland: staking en de noodzaak van solidariteit

Griekenland, wederom. Staking dus, op grote schaal. Vandaag in zowel de particuliere als in de openbare sector. Het zoveelste protest tegen de bezuinigingspakketten van de regering. Afgelopen dagen  werden de nieuwste maatregelen bekend. Dertig miljard euro moet er uit de Griekse bevolking worden geperst, door middel van nog hogere BTW (van 21 naar 23 procent), kortingen op pensioenen, bevriezing van lonen en meer van dat asociaals. “In ruil krijgt het land een lening van 110 mijard euro van de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds”. EU en IMF proberen de Griekse staat van haar financiële nood te redden – en de Griekse arbeiders mogen  bloeden.

Gisteren al staakten en demonstreerden allerlei groepen. Studenten en docenten  betoogden. Wat stenengegooi door smmigen, peperspray ingezet door de politie, niets bijzonders inmiddels. Docenten, mensen in de gezondheidszorg, ambtenaren waren gisteren al begonnen aan een 48-uursstaking in de openbare sector sector. Driehonderd gepensioneerden hielden een demonstratie. Hun leus: “onze pensioenen stelen is niet het antwoord”. Een honderdtal actievoerders van de Communistische partij higen een spandoek op aan de Acropolis, waarmee ze tot verzet in Europa opriepen. Honderdvijftig militairen “hielden een stille tocht om te protesteren tegen het korten op hun bonussen“. Hoopgevend! Als soldaten beginnen te demonstreren tegen bezuinigingen, in een situatie waarin allerlei arbeiders tegen soortgelijke bezunigingen protesteren, dan is de orde immers niet gegarandeerd.

Hoe de staking, en vooral het straatprotest dat daarmee gepaard gaat, verloopt, zal in de loop van de dag duidelijker worden. In de tussentijd zijn er diverse aspecten om even op in te gaan. Zo merkt de Christian Science Monitor op dat de omvang en felheid van het protest tot nu toe meevalt! Ja, er zijn stakingen, rellen ook. “Maar de schaal van het protest verbleekt tot nu toe in vergelijking met de rellen van december 2008 die Athene in oschudding brachten, of zelfs in vergelijking met  protesten tegen  éerdere bezuinigingsmaatregelen in de vroege jaren negentig.” Het blad noemt enkele redenen: het besef onder Grieken dat er echt een probleem is in de Grieke maatschappij, en het feit dat het nu de sociaaldemocratische PASOK is die het beleid doordrukt, niet de conservatieven.

Ik denk dat er iets anders nog een rol speelt. De protesten van 2008 hadden het doodschieten door politie van een vijftienjarige jngen als aanleiding. De rellen en demonstraties die daarop uitbraken, waren een immense woede-uitbarsting, tegen politiegeweld en verpaupering van vooral jongeren. Ze hadden nauwelijks een gericht eisenprogramma. De afweging ‘zijn we sterk genoeg om iets te bereiken’ speelde amper een rol, en twijfel of men sterk genoeg was, vormde dan ook amper een rem. Mensen gingen de straat op, belegerden politieburaus, sloopten banken en bedrijven, vochten met de oproerpolitie. De opstand was als het ware grotendeels haar eigen doel. Dat was haar beperking, maar tevens ook haar glorie.

Nu is het anders. Arbeiders staken en demonstreren om het regeringsbeleid te blokkeren. Inschattingen over kansen op succes en krachtsverhoudingen spelen nu wél mee. In die krachtsverhoudingen voelen protesterende  mensen dat ze niet alleen tegenover een GRiekse regering en kapitalistenklase staan die wanhopig-vastbesloten is om  haar politiek door te zetten. Ze staan ook nog eens tegenover de gezamenlijke Europese staten e ondernemersklassen, tegenover de EU, en tegenover het IMF. Een immense overmacht dus. Zó bezien is juist de kracht en omvang van het protest van arbeiders en anderen in Griekenland opmerkelijk. We beleven vandaag immers  al de derde algemene 24-uursstaking binnen enkele maanden, en de ambtenaren, die eerst 24 uur zouden staken – zijn dus deze keer een etmaal eerder begonnen en maakten er een 48-uursstaking van.

Intussen is die overmacht waartegenover de Griekse protesten staan wel een feit – en het is op dit punt dat arbeiders en solidaire mensen sowieso een rol dienen te spelen. De opstandige Grieken mogen niet zo goed als moederziel alleen blijven staan!  We dienen ze te hulp te komen met solidariteitsacties – want als de Griekse arbeiders worden verslagen, dan zullen ondernemers en regeringen elders des te meer moed vatten om ook in andere landen hun bezuinigingsbeleid te verscherpen.

Intussen horen we in de media verhalen die het begrip in andere landen voor de situatie in Griekenland vertroebelen, en sympathie en solidariteit met arbeiders in dat land bemoeilijken. Die verhalen moeten we doorprikken. Griekse arbeiders zitten in het zelfde schuitje, en de Grikse staat is niet principieel corrupter en kalijker dan de ndere Europese staten, inclusief de Nederlandse.

We horen bijvoorbeeld veel over het bedrog met de omvang van de Griekse staatsschuld. Inderdaad, een eerder Grikse regering heft met boekhoudkundige trukendozerij de staasschuld lager doen voorkomen dan die was. Maar, zoals Pascal Franchet uiteenzet in International Viewpoint, een trotskistisch magazine, andere landen – Italië, Frankrij, Duistsland – sjoemelden ook met cijfers. De eenzijdige boosheid op Griekenland is huichelarij.

We horen ook veel over de Griekse bevolking die best wat bezuinigingen kunnen ophoesten. Ze hebben immers een dertiende en veertiende maand salaris? Ze betalen immers amper belastingen? Die verwende Grieken toch! Dat is de beeldvorming, met als functie om begrip en solidariteit met de arme mensen in Grieknland te ondermijnen. Een artikel op de website “In Defense of Marxism”, van een andere trotskistische stroming, prikt mythen door. Griekse arbeiders werken bijvoorbeeld gemiddeld 42 uur. het gemiddelde in de EU is 40,3 uur. Het gemiddelde bruto maandloon is in Griekenland 803 euro. In Nederland is dat 14oo euro. Bij dat bruto maandloon zitten trouwens die dertiende- en veertiende maand salaris – feitelijk een kerst/ eindejaarstoeslag en een paasbonus of iets dergelijks – inbegrepen. Het percentage ambtenaren in Griekenland is met 23,3 procent niet uitzonderlijk hoog – lager dan in Nederland bijvoorbeeld, waar het percentage ambtenaren op 27 staat. van die GRiekse ambtenaren werkt dan ook nog eens 300.000 voor lage lonen met weinig arbeidsrechten in tijdelijke contracten. Intussen iss het leven in Griekenland duur. een kopje thee? Drie tot drie-en-een-halve euro. In het aangehaalde artikel is nog wel meer verhelderend cijfermateriaal te vinden.

Over die belastingen valt ook nog wel een verhaal te vertellen. De BTW gaat dus verder omhoog, van 21 naar 23 procent. Dat raakt vooral mensen met weinig geld. Op het budget van een arme gepensioneerde is duurdere benzine een aanslag, op het budget van chevrolet-rijdende rijken nauwelijks. Rijke mensen ontduiken de belastingen intussen op waarlijk gigantische schaal. De New York Times verhaalt van buurten vol rijke mensen.  Daar gaven 324 mensen aan de staat op dat ze een zwembad hadden. Satellietfoto’s van die wijken lieten zien dat er in die buurten maar lifst 16.974 zembaden waren. Het laat iets zien over de schaal van verzwegen belastbare rijkdommen. Natuurlijk ontduiken arme mensen de belastingen ook waar ze maar kunnen. Geef ze, gezien hun levenspeil en het feit dat de staat tegenover de mensen en hun rechtmatige belangen staat, eens ongelijk! Maar er is een wereld van verschil tussen een rijke villabewoner die nauwelijks belasting betaalt om zijn rijkdommen te beschermen, en een arme bouwvakker of gepensioneerde die de belasting ontduikt om de eindjes nog een beetje aan elkaar te kunnen knopen.

De arbeiders en andere onderliggende groepen in Griekenland verdienen onze daadwerkelijke en actieve solidariteit. Zij en wij staan tegenover dezelfde niets ontziende tegenstander: het kapitaal en de daarmee verbonden politiek. Er heeft inmiddels een verklaring van een reeks antikaitalistische, hoofdzakelijk trotskistische groepen uit tal van Europese landen, het levenslicht gezien. Ook de Internationale Socialisten hebben die verklaring onderschreven. Ik mag hopen dat er nu ook – snel! – activiteiten worden ontplooid, uit wat voor antikapitalistische hoek ook, bijvoorbeeld voor de deur van Griekse consulaten en dergelijke maar ook bij Nederlandse en Europese financiële en politieke instellingen die de Griekse regering tot steeds grovere bezuinigingen manen, om solidariteit met de Griekse anti-bezuinigingsprotesten daadwerkelijk handen en voeten te geven.

Intussen is één ding duidelijk. Komende uren en dagen worden spannend in Griekenland, daar twijfel ik niet aan. Waardevolle updates over het nieuws uit Griekenland check ik, zoals op dit soort dagen gebruikelijk, bij de libertair-revolutionaire website Libcom.org en bij het zinderend opstandige weblog After the Greek Riots . Als er reden voor is, kom ik ook snel op de GRiekse gebeurtenissen terug. Ze dóen ertoe als weinig andere ontwikkelingen vandaag de dag.