Manifestatie TNT: verslag

Vanmiddag kwamen heel veel postbodes en anderen bijeen op de grote manifestatie die door vakbonden was opgezet in combinatie met de poststaking. Manifestatie en staking waren een protest tegen de brom die een reorganisatie bij TNT plaatsvindt, en vooral tegen de grote aantallen gedwongen ontslagen die er deel van uitmaken. Ik was één van de aanwezigen op de manifestatie, afgelopen middag in Den Haag. Het was een mooie ervaring, en niet alleen vanwege het zonnetje dat scheen.

Het was een flinke, en ondanks de opzet toch ook wel een vrij levendige actie, die manifestatie. We stonden met grote aantallen bijeen op de Prinses Beatrixlaan, naast het TNT-hoofdkantoor. Ettelijke duizenden, ik zou zeggen tussen de 5000 en de 10.000 maar het is erg moeilijk te schatten als je tussen een tamelijk stilstaande menigte staat. Vanf het podium hoorde ik iemand zeggen dat er minstens 10.000 mensen waren. Dat klinkt me toch wat al te positief. Dat de opkomst respectabel stevig was, is echter duidelijk.

De aanwezigen mochten vooral luisteren, zoals bij dit type acties helaas gebruikelijk. Luisteren naar een reeks van sprekesr, vanuit de organiserende vakbonden vooral. Ik ga ze niet speech voor speech langs, maar een paar dingen vielen me op. Meerdere vakbondsbestuurders spraken over de aanwezigen als ‘jullie’ die actie aan het voeren zijn, en ‘wij’ die daar trots op zijn, hard werken om een CAO binnen te krijgen of weet ik wat. Er werd niet met ons gesproken, zelfs niet in woordkeus. We werden toegesproken, welwillend, maar uit de hoogte.

De woordkeus symboliseerde afstand tussen de mensen die het werk doen en nu in actie zijn enerzijds, en mensen die námens die mensen belangen behartigen. Het symboliseert tegelijk de helaas veel te gangbare tegenstelling tussen toesprekers en toeschouwers, tussen voorsteklling en publiek. De mensen op het podium vormen het actieve onderdeel, de toegesproken menigte wordt aangeduid als actievoerders en dergelijkem, maar krijgt een goeddeels passieve rol toebedeeld, afgezien ervan dat we op instructie de wave mochten doen en ritmisch mochten trommelen op emmers. We wullen – als actioevoerenden, inventief moeten zijn en ons zelfvertrouwen moeten  opvijzelen om zélf een actieve rol te spelen in de strijd,  geen loyale vakbondsvolgelingen meer.

In de toespraken klonk een combinatie van woede en teleurstelling in een TNT-directie die toezeggingen deed, maar die niet nakwam bijvoorbeeld. Teleurstelling ook in ‘de politiek’ die marktwerking in de postsector had doorgevoerd, terwijl nu duidelijk werd dat de opening van de postmarkt ‘niet werkte’. Ik dacht: hoezo, marktwerking ‘werkt niet’? De marktwerking werkt uitstékend – gezien vanuit de normen van winstbejag en bevordering van concurrentie. Dat gaat dan inderdaad door concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Vertaling van dat laatste trouwens: wie de slechtste lonen en arbeidsvoorwaarden doordrukt, behaalt voordeel op de concurrenten. Het ís kwalijk. Maar het is precies hoe marktwerking wél werkt. Dat het slecht is voor personeel en klant is waar. maar zeggen dat marktwerking ‘niet werkt, vanwege de asociale gevolgen, is zoiets als zeggen dat oorlog ‘niet werkt’omdat er doden bij vallen. De narigheid is nu just inherent aan de wérking van zoiets. Weg ermee, dus. Dat laatste vonden ongetwijfeld flink wat van de aanwezigen. Maar verder dan het in herinnering roepen van een eerdere oproep tot ‘moratorium’ oftewel ‘pas op de plaats”met die martktwerking kwam FNV-voorzitter Jongerius in haar toespraak niet.

Terwijl de toespraken – soms afgewisseld door muziek – zich voltrokken, lette ik op deelnemers aan de actie. Dat gaf interessante tegenstrijdigheden aan, die hoop bieden. Een vakbondsfunctionaris vermaande TNT-baas Bakker om meer toeschietelijk te zijn. Actievoerders vonden iets anders. Die riepen en zongen herhaaldelijk: “Bakker, rot op!” Sowieso klonk af en toe “actie, actie!”, en niet alleen op momenten dat dit vanaf het posium werd ingezet. Dit was een menigte die opgewekt én kwaad was, en dat liet merken ook. Dat de politie rekening hield met uitingen van die kwaadheid die buiten de voorgeschreven paden vielen, was ook duidelijk. Er waren weer ME-busjes te zien, agenten te paard, en een politiehelicopter boven de stad. Er was ook een forse ordedienst van de vakbond ABVA KABO zelf, waarvan flink wat mensen vlak voor het kantoor van de TNT hadden plaats genomen. Dat leek me ook bepaald geen toeval. Ik hoop een volgende keer op een wánordedienst – wij allen samen – , want de gezagsgetrouwheid van vakbondsbestuurders staat succesvol actievoeren in de weg.

Veel van de deelnemers aan de actie hadden hun TNT-bedrijfskleding aan. Maar ik zag ook een paar mensen met ouderwets zwart uniform en PTT-pet. dDt hád wel iets, ik hou wel van ouderwets en traditie. Veel vakbondsvlaggen en dergelijke waren er, vanzelfsprekend op dit soort actie. Toch ook wel een handvol zelfgemaakte borden en spandoeken, met vindingrijke uitingen van woede. “TNT: Teleurstelling Na Teleurstelling”, bijvoorbeeld. Maar ook “TNT: Treiteren, Natrappen, Tegenwerken”.  “Postbodes worden verkeerd bezorgd” of iets van dien aard. En, kort, bondig en zeer terzake: “Vrije markt – Ammehoela”.

Er was zichtbare deelname van meerdere linkse organisaties. De SP deed mee, met allerlei actiemateriaal, en met een SP-kamerlid als spreker op het podium. Zij riep, wat érg geforceerd, langdurig “Actie, actie!” in de microfoon. Ze vroeg ook of zij op de aanwezigen kon rekenen als haar fractie zich in het parlement zou inzetten. Daarmee gaf ze een omkering van waarden ten beste waar mijn tenen krom van gaan staan als ik eraan terugdenk. Immers, de vraag is niet of politici mogten rekenen op actievoerders. De vraag is of wij als actievoerders mogen en kunnen rekenen op politici. Zelfs bij de meest linkse politici is daarbij scepsis op zijn plaats, en vertrouwen op de eigen kracht een heel stuk slimmer. Overigens was de SP niet de enige aanzweige parlementaire partij. Enkele mensen met ‘PvdA’op hun kleding deelden warme chocolademelk uit. Lekker hoor, wellicht het meest nuttige dat vanuit die partij sinds 1983 is verricht.

Radicaal links was er ook, maar niet opvallend omvangrijk. Ik zag enkele mensen van de Internationale Socialisten, met bord – “Solidair met de TNT-ers – vecht voor elke baan”, en met hun maandblad De Socialist in de handen. Ik zag een enkeling met een bord van Rekening Retour. Ik zag iemand die het maoistische tijdschrift  Rode Morgen kennelijk probeerde te verkopen. Op de grond zag ik een Manifest liggen, blad van de NCPN. Iemand van die organisatie was dus waarschijnlijk ook op de actie geweest. Ik zag niemand van Socialistisch Alternatief, en evenmin van Doorbraak, allebei organisaties die ik op zulke manifestaties toch wel verwacht had en graag  aanwezig zie. Het is echter, gezien de aantallen en het gebrek aan overzicht dat ik had, goed mogelijk dat mensen van deze organisaties er wel waren, maar dat ik ze gewoon ben misgelopen.

Zelf had ik me voorgenomen me te voegen bij de mensen die vanuit de Vrije Bond, een anarchistische groepering, op de actie zouden zijn blijkens een oproep daartoe. Dat lukte na verloop van tijd: enkele mensen stonden, met twee rood-zwarte vlaggen en een spandoek, in de manifestatie. En met veel flyers, waarop de tekst van die oproep te lezen stond. Mensen waren druk bezig die flyer uit te delen aan aanwezigen, en ik ben daar na verloop van tijd aan mee gaan doen. Mensen namen de flyer grif aan, maar of dat vooral beleefdheid was, het verlangen om in de bus huiswaarts iets te lezen te hebben, of meer dan dat, viel moelijk te zeggen. Hoe dan ook: verspreiding van anarchistische opvattingen  op zo’n vakbondsprotest, onder mensen die het rechtstreeks aangaat, is wat mij betreft waardevol, ik hielp er dus graag aan mee.

De tekst van het spandoek was trouwens: “Let’s go postal – Alle post moet plat – Sandd VSP Selekt”. Vooral die toevoeging van de bedrijven waarmee de TNT concurreert, is een belangrijk punt dat doior de vakbonden ten onrechte verwaarloosd wordt. Als immers ook het personeel van die bedrijven gaat staken, wordt de héle staking sterker. En dan verliest het argument dat de TNT-staking concurrenten in de kaart speelt aan kracht. En het personeel van die andere bedrijven heeft zelf genoeg reden om ontevreden te zijn vanwege de geliberaliseerde postmarkt: hun lonen en arbeidsvoorwaarden zijn juist daardoor beroerd.

Na de manifestatie ging we met ene groepje nog even naar de binnenstad om een kopje koffie te drinken en wat na te praten. dat wil zeggen: dat was de bedoeling. Maar toen we die kant op liepen zagen we ME, aan de overkant, en ook op de stoep recht voor ons. Niet met s helm en schild op, maar toch. Een handvol ME-ers hield ons tegen. Wat of we van plan waren. We maakten duidelijk date enkopje koffie drinken onze historische missie van dat moment was. Maar we mochten van de agenten alleen verder als mensen van ons hun TNT-kleding,hetn spandoek en dergelijke, weg deden! Op grond waarvan dan wel? Was er nu ook al een TNT-verbod afgekondigd rond het Plein? De agenten gingen niet in discussie, ze hadden ook alleen maar opdracht, bla bla bla. Gezien de krachtsverhoudingen – klein groepje van ons, handvol ME-ers met echter veel meer ME-ers min of meer paraat aan de overkant – draaide dit dus op omkeren en afzien van ons voorgenomen koffie-samenzijn uit.

Wat een absurditeit van repressieve kleinzieligheid! We wísten al dat actievoeren in Den Haag buiten strikt voorgeschreven plekken van politiezijde zoveel mogelijk onmogelijk wordt gemaakt. Dat nu ook het nuttigen van een versnapering ná een actie alleen nog wordt getolereerd als je je van iedere activisten-outfit en toebehoren ontdoet, is nieuw. Het toont de noodzaak van een krachtdadige herovering van onze democratische speelruimte en vrijheden, in dit land dat zich steeds meer tot politiestaat ontwikkelt,  nog maar weer eens met nadruk aan.

Nog even terug naar de TNT-manifestatie, en naar de staking zelf. Vanaf het podium hoorde ik meerdere malen dat er meer actie komt als TNT niet tijdig over de brug komt. Inmiddels thuisgekomen lees ik op Nu.nl dat Edith Snoey, voorzitter van ABVA KABO, op de actie heeft aangekondigd dat er volgende week een tweedaagse poststaking komt: op 25 en 26 november. Dat gaat de goede kant op, de kant van een staking van onbepaalde duur, tot de TNT… ja tot de TNT wát eigenlijk? Tot nu toe eisen de bonden mínder gedwongen ontslagen, meer inzet van de TNT om die te beperken. Dat is te weinig, te terughoudend, als eis. Géén gedwongen ontslagen zou deel van de stakingsinzet dienen te zijn. Minder dan dat volstaat niet, en doet aan de vandaag gebleken inzet van stakers geen recht.