Egypte: revolutie doorbreekt impasse

(Ik weet het, veel gebeurt er intussen, en ik blog opeens weinig.  Gezondheid werkt tegen. Maar Egypte dwíngt me gewoon om me toch weer een weg te banen naar m’n invoerschermpje…)

Afgelopen zaterdag omschreef ik de situatie in Egyopte als een “impasse vol tegenstrijdigheid”; vandaag nog, in een artikel dat ik schreef voor de Doorbraak-website, sloot ik af met de woorden: “De revolutie zit weliswaar in een soort impasse – maar de druk richting een nieuwe explosie is bijna tastbaar.” We zijn een handvol uren verder – en de impasse wordt momenteel doorbroken, met de kracht van een nieuwe explosie

Het woord ‘impasse’hanteerde ik om aan te gevenb dat er een labiele p[atstelling was ontstaan. De golf van massademonstraties had het bewind ontregeld, haar greep op straat was doorbroken, het regime voelde druk om tot concerssies te komen. maasr tegelijk was het bewind nog sterk genoeg om weerstand te bieden ategen de eis dat Mubarak onmiddellijk moest aftreden. Het feit dat demonstranten voornamelijk op het Tahrir-plein bleven, terwijl de staat begon haar greep in de rest van de stad te herstellen, was tekenend. Het feit dat er vooral van straatactie sprake was, en veel minder van gerichte stakingsactie, evenzeer. De straat wist het bewind niet te doen vallen; maar het bewind wist het straatprotest niet te breken. Ziedaar het wankele evenwicht, oftwel de impasse, van de laatste dagen.

Welnu, die impasse ligt aan duigen, en wordt momenteel in het voordeel van de revolutie doorbroken. Dat gebeurt precies op de twee belangrijke fronten die ik aanduidde. Demonstranten hebben de aanval heropend en blijven niet langer voornamelijk het plein bezet houden, met alle gevaren van dien. Dat is één. Intussen groeit het aantal berichten over stakingen, andere arbeidersacties en dergelijke, snel. De revolutie ontplooit nieuwe kracht en zwelt opnieuw aan. Dat is twee.

Eerst Cairo en de acties op straat. Aljazeera meldt dat er weer grote aantallen mensen samenkomen op het Tahrir-plein, “met veel mensen die voor het eerst komen die zich voegen bij demonstranten die Mubaraks onmiddellijke verdrijving eisten.” Extra motivatie voor demonstranten was de vrijlating van internet-activist Wael Ghonim, belangrijk digitaal gangmaker van de protesten. Dat er nieuwe mensen mee gaan doen, laat zien dat de groei beslist niet uit de volksopstand is geweken.

De BBC voegt er nog wat aardigheid aan toe. Dit bijvoorbeeld: “pogingen van het leger om de identiteitskaarten van degenen die zich aan wilden sluiten te controleren, werden opgegeven vanwege het pure gewicht van de aantallen.” Het leger verliest de schijn van greep op demonstranten!  De aantallen lopen, volgens de BBC, in de meerdere honderdduizenden. “Correspondenten zeggen dat het de grootste demonstratie is sinds de protesten op 25 januari begonnen.” Redacteuren mogen binnenkort wel een nieuwe voorraad superlatieven betreffen om de omvang en intensiteit van deze revolutie passend onder woorden te brengen.

Minstens zo belangrijk als de overweldigende aantallen is het initiatief dat momenteel genomen wordt om de strijd uit te bri reiden en een “nieuw front” te openen, zoals de Guardian het noemt. Mensen gaan naar de ingang van het parlementsgebouw, daar zouden volgens berichtgeving inmiddels al duizenden demonstranten aanwezig zijn. Mensen willen daar een sit-in houden. Demonstranten verhogen hiermee de druk, laten de statische houding – ‘we blijven zitten tot hij vertrekt’ – hiermee varen en gaan over tot een nieuw offensief. De druk op het bewind groeit hiermee snel.

En op deze zelfde dag komt ook nieuws binnen over oplaaiende arbeidersstrijd. The Lede, nieuwsblog van de New York Times, heeft daarbinnen een paragraaf: “Strikes Reported at Suez Canal and Across Egypt”. Het baseert zich op Al Ahram, dat onder meer schrijft: “Arbeiders van de Suez Canal Company uit de steden Suez, Port Said en Ismaylia zijn aan een sit-in voor onbepaalde tijd  begonnen.” Het gaat om 6000 arbeiders, en ze voeren onder meer strijd tegen lage lonen. Er gebeurt meer op dit gebied. Zowel het liveblog van EA  Worldview als een nog steeds uitdijende forum-thread over Egypte op Libcom.org geven informatie; hierdoor ben ik ook op het spoor van genoemde actie gekomen. De laatste gegevensbron, bijgehouden vanaf de aanloop naar 25 januari,  omvat inmiddels al 19 pagina’s, vol door mij veelvuldig benutte informatie en doorverwijzingen, afgewisseld met discussie over de gebeurtenissen. Aanrader!

Met een golf van straatprotest die letterlijk nieuw terrein betreedt, en een groei van sociaal protest in bedrijven en instellingen, is ieder gepraat over impasse of stagnatie in de revolutie op dit moment achterhaald. De contrarevolutie heeft vorige week – met de inzet van ‘pro-Mubarak-betogers’, omgekochte mensen, politieagenten in burger met hun gewelddadige knokploegenmethodes – haar reserves aangesproken en ingezet. Daarmee heeft ze de revolutie niet weten te breken, hooguit afgeremd. Tegelijk heeft de contrarevolutie hiermee revolutionaire betogers tot nieuwe hoogten van vastberadenheid uitgedaagd. Nu beweegt de revolutie weer voorwaarts. Hoe lang nog voor de dictator valt?